Nedir?
“Devletin sahip olduğu varlıkları satması” olarak bilinen özelleştirme, kamu mülkiyetindeki şirketler ve malların, özel kişi ya da kurumların mülkiyetine ya da sevk ve idaresine devredilmesidir. Bir diğer özelleştirme tanımı özelleştirmenin, “Devletin ekonomik etkinliklerinin azaltılmasına veya tümüyle ortadan kaldırılmasına yönelik uygulamalar bütünü” olduğu şeklindedir. Özelleştirmede özelleştirilen varlığın ne kadarının satışı halinde uygulamanın özelleştirme olacağına ilişkin tartışmalar bulunmakla birlikte, satışın miktarı değil, satıcının kim olduğu önemlidir, kamudan özel sektöre yapılan her oranda devir özelleştirmedir.

Son olarak, toplumdaki genel kanının aksine söyleyebiliriz ki özelleştirme, özel sektöre devir değildir. “Özelleştirme” ve “özel sektöre devir” farklı anlamlar taşır. Özel sektöre devir, sermayenin tabana yayılması ilkesine ters düşer. Bu bağlamda temel farklılıklar; mülkiyet, yönetim, ideoloji, amaç ve tekelleşmenin denetimi açısından belirginlik taşır. Özelleştirmede ortak denetim ve sahiplik, devlet etkinliği, mülkiyetin tabana yayılması ve anti-tekelleşme söz konusudur. Görüldüğü üzere, özelleştirme, devletin sahip olduğu malvarlığını satması, bu malvarlığından özel sektöre devir yapması gibi anlayışların ötesinde ve iyi işletildiğinde ülke kalkınmasına büyük faydası olacak bir kurumdur. Ayrıca özelleştirme işlemleri tamamlandıktan sonra da Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nın bu kuruluşları denetleme yükümlülüğü vardır. Eğer bir kamu kuruluşunun özelleştirilmesinden verim alınamamışsa, bu halde devletin elinde “devletleştirme” ve “kamulaştırma” imkanları olduğu da unutulmamalıdır.

Neden?
Özelleştirme ile devletin ekonomideki sınai ve ticari aktivitesinin en aza indirilmesi hedeflenirken, rekabete dayalı piyasa ekonomisinin oluşturulması, devlet bütçesi üzerindeki KİT finansman yükünün azaltılması, sermaye piyasasının geliştirilmesi ve atıl tasarrufların ekonomiye kazandırılması, bu yolla elde edilecek kaynakların altyapı yatırımlarına kanalize edilmesi mümkün olacaktır.

Özelleştirmenin temel amacı nihai olarak, devletin ekonomide işletmecilik alanından tümüyle çekilmesini sağlamaktır. Öte yandan borsa ve sermaye piyasalarını geliştirmeden Türkiye'de sağlıklı bir ekonomik gelişmeden bahsetmek mümkün değildir. Şirketlerin yalnızca bankacılık sektörüne bağlı olmadan hisse senedi, tahvil ve bono ihracı yoluyla kaynak temin edebilmeleri ve bu kaynak maliyeti ile enflasyon arasında sağlıklı bir ilişkinin olabilmesi için, sermaye piyasalarının geliştirilmesi gerekir. Sermaye piyasasının gelişimi ise, tasarrufların daha büyük bir kısmının mali piyasalara yönlendirilmesi ve bu suretle oluşan fonların sermaye piyasasına akışına imkan verecek bir ekonomik yapının oluşturulması ile mümkündür.

Bu açıdan değerlendirildiğinde özelleştirme uygulamaları ile, bir yandan mali piyasalara ve dolayısıyla sermaye piyasalarına yönelmeyen yerli ve yabancı tasarrufları bu piyasalara yönlendirecek yeni kaynaklar yaratılması, diğer yandan da kamu kesiminin fonlar üzerindeki talebi nedeniyle sıkışan mali piyasa üzerindeki olumsuz baskının engellenmesi hedeflenmektedir. 

Kaynak: International PPP Platform Türkiye

YorumlarYorum Sayısı: Henüz hiç yorum yapılmamışBütün yorumları forumda okuyun!
Bütün yorumları forumda okuyun!