50 yıldır yapımı gündemde olan Batman'ın Hasankeyf ilçesindeki Ilısu barajı ve hidroelektrik santralinin temeli bugün Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından atıldı. Enerji üretiminde Türkiye'nin 4'üncü büyük barajı olması planlanan projenin bir 'rüya' mı, yoksa 'kabus' mu olduğu ise tartışmalı.

Başbakan Erdoğan, göl hacmi bakımından Türkiye'nin ikinci barajı, enerji üretimi açısından ise dördüncü büyük hidroelektrik santralı (HES) olacak Ilısu'nun temel atma törenine katıldı.

Ilısu Barajıyla GAP'ın farklı bir hayat bulacağını belirten Erdoğan, ''inşallah Ilısu Barajı ve Hidroelektrik Santrali önümüzdeki en geç 7 yıl içinde tamamlanacak ve 2013 yılında hizmete girecektir. Gelecek projeksiyonumuzu ülkemizin bütün kaynaklarını harekete geçirmek üzerine kuruyoruz'' dedi.

Ilısu barajı eleştiriliyor
Yedi yılda tamamlanması planlanan baraj, tarihi ve kültürel varlıkların bulunduğu alanı kaplayacağı için eleştiriliyor. Zira Hasankeyf'in yüzde 80'i baraj gölünden etkilenecek ve aralarında köy ve mezraların da bulunduğu 199 yerleşim yeri sular altında kalacak. Hasankeyf halkına göre barajla birlikte su altında kalan sadece ‘tarih’ olmayacak. Baraj turizmi bitirecek ve işsizliğin artmasına yol açacak.

Barajın yapımına karşı çıkan sivil toplum örgütleri ile yerel yöneticiler, bu durumun göçü de tetikleyeceğini savunuyor. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi de, Hasankeyf Gönüllüleri Derneği tarafından baraj inşaatının durdurulması için yaptığı başvuruyu kabul etmişti. Ancak tartışmaların odağındaki ilçede kazı çalışmaları aralıksız sürüyor. Devlet Su İşleri, antik kentteki tarihi eserlerin taşınması için 53 milyon dolar ödenek ayırdı.

Baraja karşı etkinlik
"Hasankeyf baraj suyu altında kalmasın" diyenler dün gece tarihi ilçede nöbetteydi. 1'i Doğru Yol Partili, diğerleri Demokratik Toplum Parti'li 30 belediye başkanı, çok sayıda sivil toplum örgütü üyesi ve Hasankeyf gönüllüleri Batman'da biraraya geldi.

'Hasankeyf'i Yaşatma Girişimi'nin düzenlediği etkinlikler kapsamında tarihi ilçe için bundan sonra nelerin yapılacağı tartışıldı. Grup, toplantının ardından Hasankeyf'teki konsere katıldı. Aralarında Kardeş Türküler, Servet Kocakaya ve Aynur Doğan'ın bulunduğu sanatçılar türkülerini ve şarkılarını Hasankeyf için seslendirdi. Dört bin kişinin katıldığı etkinlik sabaha kadar sürdü.

Baraj ne getirecek?
Göl hacmi bakımından Türkiye'nin ikinci barajı, enerji üretimi açısından ise dördüncü büyük hidroelektrik santrali olacak Ilısu sayesinde 121 bin hektar alanın sulanması öngörülüyor. Baraj inşaatında ise yedi bine yakın kişinin istihdam edileceği belirtiliyor. Barajın sağlayacağı tarımsal gelişmeleri gözardı etmeyen bölge halkı ise, toprağın kendilerine birşey kazandıracağı konusunda umutsuz.

Projenin özellikleri
GAP bünyesinde Dicle nehri üzerine inşa edilecek Ilısu barajı ve hidroelektrik santrali, Şırnak ilinde yer alıyor. Suriye sınırına yaklaşık 45 kilometre mesafede olan Ilısu, temelden 135 metre yüksekliğine, 43.79 milyon metreküp dolgu hacmine ve bin 820 metre kret uzunluğuna sahip olacak.

Tesis tamamlandığında baraj gölünde 11 milyar metreküp su depolanacak. Her biri 200 megawatt (MW) gücünde 6 üniteden oluşan ve toplam kurulu gücü bin 200 MW olan santral devreye girdiğinde, yılda ortalama 3 bin 833 Gigawatt/saat (GWh) enerji üretimi gerçekleştirilecek.

Bu enerji üretiminin yanı sıra Ilısu barajında regüle edilen ve daha sonra inşa edilecek Cizre Barajı’na bırakılacak sularla Nusaybin, Cizre, İdil, Silopi ovalarında toplam 121 bin hektar alanın modern sulama teknikleriyle sulanması da mümkün olacak.

“Tarihi eserleri kurtaracağız”
Devlet Su İşleri Genel Müdürü Prof. Dr. Veysel Eroğlu, baraj ile yılda 300 milyon dolar katma değer sağlanacağının tahmin edildiğini belirterek, ''bana göre geç kalınmış bir baraj, bu barajın 30 yıl önce yapılması gerekirdi” görüşünü savundu.

Yapılacak kültürpark ile Hasankeyf'in bir 'cazibe merkezi' haline geleceğini kaydeden Eroğlu, “tarihi eserleri kurtaracağız... Orada tarihi eserler hiç kimsenin zaten aklına gelmemiş, baraj yapılacağı zaman mı aklına geliyor. Tarihi köprü zaten elden çıkmış, sadece ayakları kalmış. Zeynel Bey Türbesi maalesef çökme tehlikesiyle karşı karşıya. Biz bunların hepsini kurtaracağız” dedi.