“11 Eylül”, 5. yılında törenlerle anıldı. 11 Eylül 2006’da New York Halk Radyosu sunucularından Leonard Lopate’in programına konuk olan, mimar Eugene Kohn; Amerika ve İngiltere’de pek çok gökdelen inşa eden Kohn Pedersen Fox Mimarlık’lığı temsilen, Leslie Robertson; Dünya Ticaret Merkezi İkiz Kulelerinin inşaat mühendisi ve Carol Willis; mimarlik tarihçisi ve Manhattan’daki Gökdelen Müzesi (The Skyscraper Museum) kurucusu ve yöneticisi, “Architecture Post 9/11” başlığında, 9/11’de İkiz Kuleler’in yıkılışının gökdelen mimarisini nasıl etkilediğini tartıştı.
Kaynak: September11news.com
Lapote, bir kesim mimarın 9/11’in Gökdelen Çağını sona erdirdiğini söylediğinden, 55 katın üstünde artık yapı yapılmayacağından, bir kesimin de buna katılmadığından bahsetti ve Eugene Kohn’a ”Bir gökdelen nasıl oluşur? Müşteriniz gelip size ben dünyanın en büyük gökdelenini istiyorum mu der?” diye sordu. Kohn, 9/11’in Gökdelen Çağını kapattığı fikrine katılmadığını ve bir gökdelenin oluşumunu ekonomik faktörlerin ve nüfus dinamiğinin belirlediğini ve oluşumunda şehirlerin mastır planlarına bağlı kaldığını söyledi ayrıca insanların hala yüksek yapılara karşı heyecan duyduklarını ekledi.
Program sunucusu Leonard Lopate ise, New York ve Wall Street’i örnekleyerek, “Gökdelenlerde pek çok kiralanmamış ofis katları bulunurken ve bunlar konuta çevrilirken neden hala yeni gökdelen ofis binaları inşa edilmekte?” diye sorduğunda Gökdelen Müzesi kurucu ve yöneticisi Carol Willis, paranın gökdeleni sürüklediğini ve pazarlama süreçlerinin her zaman en karlıya doğru aktığını, bu akışta gökdeleninde işlevlerinin değişebileceğini söyledi ve günümüzde gökdelen konutların da yapıldığını ekledi.
Lopate, “Gökdelenlerin yapımında işverenin egosunu yüceltmek istediği düşünülebilir mi?” diye sorduğunda konuklar, gökdelen mimarisinde sembolizmin etkilerinin Amerika dışında görülebileceğini, Amerika’da gökdelen mimarisini finans sektörünün tetiklediğinde hemfikir olduklarını belirttiler.
Lopate, Dünya Ticaret Merkezi’nin de inşaat mühendisi olan Leslie Robertson’a “İkiz Kulelerin yıkılmasında mühendislik hatası yoktu ancak, olaydan sonra kariyerinizin bittiğini düşündünüz mü?” diye sorduğunda, Robertson; “Evet! İşim bitti diye düşündüm.” diye cevapladı ve devam etti; “Aslında kuleler onlardan beklediğimizden daha iyi dayandı, ancak sonrasında inşaat mühendisi olarak işimle ilgili endişe duydum”. Konuklar, 9/11’den sonra gökdelen mimarisinde yangın ve terör olaylarına karşı alınan önlemlerin arttırıldığı bilgisinde birleştiler. 1
İkiz Kuleler’in yıkılmasıyla New York kenti binlerce metrekare ofis ve iş merkezinden de olmuştu. “Özgürlük Kulesi” projesi, kamuoyuna açıklandıktan sonra birçok kez dava açıldı.
Terörist saldırılar sonucu 11 Eylül 2001 tarihinde yerle bir olan Dünya Ticaret Merkezi’ne ait İkiz Kuleler’in yerine yapılacak “Özgürlük Kulesi”, bomba yüklü kamyonlarla düzenlenecek terörist saldırılara karşı zayıf olacağı düşüncesiyle yeni tasarıma göre Batı Caddesi’nden 27,5 metre içeriye inşa edilecek. İptal edilen tasarım ise “Özgürlük Kulesi”nin söz konusu caddeden 7,5 metre içeride inşa edilmesini öngörüyordu. Yeni tasarımda binanın, yerden 61 metre yüksekliğe kadar çelik ve titanyumla kaplanmış beton duvarla güçlendirilmesi öngörülüyor. “Özgürlük Kulesi”, 541 metrelik yüksekliğiyle Amerikalıların 1776 yılında İngilizlere karşı bağımsızlıklarını ilan etmelerini simgeliyor.2
Mimar Yaptı, Mimar Yıktı
Muhammed Atta, 11 Eylül terörist saldırısında Amerika'daki Dünya Ticaret Merkezi'ne çarpan uçağı kaçıran, Birleşik Devletler Adalet Bakanlığı tarafından teşhis edilen 5 teröristten biri. Saldırının lideri olduğuna inanılıyor.
Muhammed Atta, 1 Eylül 1968’de Mısır, Kafr El Sheikh’de (Nil Deltası’nda bir şehir) doğdu. Kahire’de büyüdü ve Kahire Üniversitesi’nden mimar olarak mezun oldu. Daha sonra, 1993 – 1999 yılları arası Hamburg Teknik Üniversitesinde Şehir Planlama okumak üzere Almanya’ya taşındı.3
Göklere Bakan Müze
Kaynak: Skyscraper.org
Gökdelen Müzesi 13 Eylül’de 9/11’in 5. yıl anısına “GIANTS: The Twin Towers & the Twentieth Century” adında bir sergi açtı. 25 Mart 2007’ye kadar açık olacak sergide İkiz Kulelerin tasarım ve uygulama öyküsü anlatılıyor.
Mart 2004 tarihinde, Manhattan's Battery Park City’de açılan Gökdelen Müzesi’nin kurucusu, yöneticisi ve küratörü, mimarlık tarihçisi Carol Willis, Giant Sergisi ile ilgili konuşmasında, eskiden aşağıdan İkiz Kulelere baktığında, onların bulutların içinde kayboluşunu izlediğini ve bu dev gücün karşısında tüylerinin ürperdiğini söyledi.4
Kaynak: Skyscraper.org
Müzenin tasarımını Skidmore, Owings & Merrill (SOM) üstlenmiş. Tasarım, ayna, parlak çelik ve cam gibi malzemelerle düşeylik duygusunu, gökdelen mimarisine gönderme yaparak vurguluyor. Bir dizi rampa ile, geçici ve kalıcı sergi alanlarına, kitap satış noktasına ve giriş-çıkışlara ulaşılıyor. Eserler tekerlekli vitrinlerde sergileniyor böylece mekanların esnek kullanımı sağlanıyor. Müze, gökdelenlerin tarihini, gelişimlerini inceleyip aktarmayı amaçlıyor.
Kaynak: SOM
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Kaynaklar
1 New York Halk Radyosu, Architecture Post 9/11” Radyo Programı, Leonard Lopate Show
2 www.ntvmsnbc.com
3 www.kimkimdir.gen.tr
4 Richard Pyle, Associated Press Writer