Dünyanın en eski tapınağı olan ve Alman Der Spiegel dergisinin "Adem ile Havva'nın yaşadığı cennet" diye kapak yaptığı Şanlıurfa Göbekli Tepe ören yerinde yapılan düzenlemeler nedeniyle valilik ile Alman kazı ekibi birbirine girdi. Alman Arkeoloji Enstitüsü adına kazı yapan Doç. Dr. Klaus Schmidt kendisinden izinsiz olarak sit alanı içinde yol, trafo, yönlendirme tabelaları yapıldığını savunarak, valiliğin suç işlediğini ileri sürdü.

Şanlıurfa Valisi Yusuf Yavaşcan ise kazı ekibini suçlayarak, "Gelen turistlerin rahat ziyaret etmesi için yol yapmaya kalktık. Ancak Kazı Başkanı anlamsız şekilde oraya kimsenin gitmesini istemiyor" dedi.

Kapak olunca ilgi arttı
Alman Der Spiegel dergisinin geçen haziran ayında Göbekli Tepe'yi "Adem ile Havva'nın yaşadığı cennet" diyerek kapak yapmasıyla tartışma başladı. Bu haberden sonra hem dünyanın hem de Şanlıurfalıların Göbekli Tepe'ye ilgisi arttı.

O tarihe kadar adını bile duymadıkları ören yeri birden popüler oldu. Valilik bu popülerliği turizm açısından değerlendirmek amacıyla çalışmalara başladı. Önce yolu bozuk olan ören yeri için yeni bir yol açtı. Elektrik ve su götürmek için de ihale yaptı. Ancak tüm bunları yaparken kazı heyetine haber verilmedi. Yol birinci derece arkeolojik sit alanı içine girdi, trafo kurmak için de ören yerinin ortası seçildi.

Ağustos ayında 2006 yılı kazıları için bölgeye gelen Kazı Başkanı Doç. Dr. Klaus Schmidt, gördüklerinin karşısında büyük tepki gösterdi. Durumu hemen rapor ederek Şanlıurfa Müzesi'ne ve Koruma Kurulu'na bildirdi.

Tarihin içine yol girdi
Bir sonuç elde edemeyen Schmidt, Milliyet'e yaptığı açıklamada şöyle konuştu: "Yol 130 metre 1. derece arkeolojik sit alanı içine girdi. Burada 11 bin yıllık taş atölyeleri ve işlikler bulunuyor. Yeni yol aynı zamanda ören yerinin güvenliğini tehdit ediyor. Çünkü eski yol köyün içinden geçiyor. Ören yerini de köylüler koruyor. Ama yeni yol köyle ilişkili olmadığından herkesin elini kolunu sallayarak gelebileceği için tehditlere açık hale gelecek.

Durumu bildirdiğimiz Koruma Kurulu, garip bir karar alarak, sit alanı içine karışabileceğini, sit dışına karışamayacaklarına karar verdi. Ben turist gelmesin demiyorum. Ancak belirli bir düzen ve program dahilinde olmalı."

Vali: Güvenliği sağlarım
"Buranın güvenliği benden sorulur. Yeni yolda kuş uçurtmayız" diyen Vali Yusuf Yavaşcan ise Schmidt'in anlamadığı garip kaygıları olduğunu öne sürdü.

Yavaşcan, şu iddialarda bulundu: "Güvenlik bahane. Oraya kimse gelmesin, rahat çalışalım istiyorlar. Bundan kaynaklanan bir hesapları mı var bilemiyorum. Bu arkadaşa her yıl 400 bin euro verildiği, ancak bu parayı harcıyor gibi gösterip harcamadığı iddia ediliyor. Bakanlık iddialar yüzünden kazıları Schmidt'ten alacaktı. Ancak ben 11 yıldır emek verildiğini ve bunun doğru olmayacağını belirttim."

Mesaj henüz çözülemedi
Göbekli Tepe 1995'ten beri Şanlıurfa Müze Müdürlüğü'nün başkanlığında Alman Arkeoloji Enstitüsü adına Doç. Dr. Klaus Schmidt ve ekibi tarafından kazılıyor. Ören yeri, 11 bin yıl öncesine dayanan avcı toplayıcı insanların yarattığı bir kült merkezi. Neolitik dönemin en ilginç buluntularının olduğu ören yeri, Anadolu'nun en eski yerleşim yerlerinden biri olarak kabul görüyor. UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası Listesi'ne alınmayı bekleyen tarihi mekândaki anıtsal mimari yapılar üzerinde hâlâ çözülmeyi bekleyen yüzlerce işaret ve hayvan kabartması bulunuyor. Kazı Başkanı'na göre, bu imgeler bir mesaj. Ancak henüz çözülebilmiş değil.

Teoriler altüst oldu
Çok tanrılı döneme ait, bilinen en eski tapınak M.Ö. 5000 yılına tarihlenen Malta adasındaki tapınaktı. Daha sonra Mısır'daki M.Ö. 4000 yılına tarihlenen tapınaklar geliyordu. Göbekli Tepe, M.Ö. 9000 yıllarına tarihlendiği bilimsel verilerle kanıtlanınca dünyanın en eski tapınağı olma özelliğini kazandı. Böylece Neolitik (Cilalı Taş Devri) dönemle ilgili olarak düşünülen tüm teoriler altüst oldu.