10 Kasım 2006 Cuma günü, İstanbul’da "tarihi bir gün" yaşandı. Yaşadığımızın hepimiz için çok önemli ve umut verici bir olay olduğunu düşünüyor, bu nitelemede de hiç bir abartı olmadığını düşünüyorum: Arkitera’nın İstanbul Metropoliten Planlama Merkezi’nde düzenlediği Bölgesel Yaklaşım ve İstanbul’un Planlama İlkeleri başlıklı toplantıda Murat Güvenç seksenbir il arasındaki nüfus hareketlerinin yer aldığı DİE istatistiklerinden hareketle hazırladığı ilişkisel veri tabloları ile araştırma çalışmalarının nasıl açık uçlu geliştirilmesi gerektiğini gösterdi.

İMP tarafından hazırlanan ve bir strateji planı hüviyetinde olan İstanbul Çevre planı bilindiği gibi İstanbul’un nüfusunun 2023 yılında 16 milyon olmasını öngörüyor. Oysa Murat Güvenç’in eldeki hazır verilerden hareketle yaptığı kişisel çalışma hareket eden nüfusun kendi içindeki farklılaşmaları ve nüfus bilgilerinin bu ayrıntıları, nitelikleri içermeyecek bir biçimde tanımlanmasının anlamsızlığını ortaya koyuyor. Böylece son derece bilimsel gibi gözüken nüfus bilgilerinin bile, kapalı bir algılama içinde nasıl bir icada dönüştüğü görülüyor.

Murat Güvenç’in bu soruna karşı getirdiği çözüm araştırmaların büyük bütçeler harcanmadan dahi eldeki verilerin gözlemlenmesi, sürekli yeni teknikler kullanılarak, yeni yaklaşımlara açılarak birer icad olduğunun farkına varılması. Çünkü her türlü kesinlik inşa etme çabası, en başta profesyonel enerjinin gelişmesini ve insanların hayatını niteliklendirmesini engelliyor.

Murat Güvenç’in yalnızca eldeki hazır verileri yeniden düzenleyerek ve güncel röprezantasyon yöntemlerine göre anlamlandırdığı çalışması, son derece teknik bir konu gibi gözüken nüfus bilgisinin bile planlamada nasıl bir yaratıcı sürece ihtiyaç duyduğunu gösterdi. Bunun diğer profesyonellik alanlarında da olmaması için bir neden yok.

Sunumun arkasından İMP yöneticisi Hüseyin Kaptan büyük bir tevazu ile Murat Güvenç’e “tek başınıza İMP kadar iş üretmişsiniz” diyerek yapılan çalışmanın nasıl bir yaklaşım farklılığı içerdiğini ifade etti. Murat Güvenç’in bir haftalık bir çalışma ile ettiği bulgular elbetteki on yıllarca süren ve sürekli kendisini sorgulayan, yenileyen bir profesyonelliğin ürünü. Ancak “onbir üniversitenin bilgisini buraya topladık” diyen kent yönetiminin, neden yaratıcı çalışmaların paternalist bir modelle kamunun ve halkın hizmetine erişmediğini anlamasını da gene bu kurumların kendi sorunu. Yaratıcı bilginin paternalist bir model içinde nasıl basmakalıp fikirlere dönüşebildiğini görmesi gereken yalnızca yöneticiler değil, kendi varlıklığına bağımsızlığı ile hayat vermesi gereken üniversiteler.

İçinde bulunduğumuz bu kısır tartışma ortamında bize hiç bir büyük iddia taşımadan, yalnızca kendi yaptığı çalışma ile bilginin özgürlüğünün, akademik çalışmanın paylaşımcılar üzerindeki yaratıcı dönüşümünü tattıran Murat Güvenç'e, bu ortamı hazırlayan Arkitera'ya ve hiç bir ön yargı olmaksızın bu toplantılara ev sahipliği yapan ve değerlendiren Hüseyin Kaptan'a galiba ilk defa teşekkür borçluyuz.