MOBBİG (Mimarlık Okulları Bölüm Başkanları İletişim Grubu)’nun XXII. toplantısı İstanbul Kültür Üniversitesi’nde gerçekleştirildi. Toplantıya Türkiye genelinde mimarlık okullarından dekanlar ve bölüm başkanlarının yanı sıra Mimarlar Odası’ndan temsilciler de katıldı.
MOBBİG 10 yılı aşkın süredir mimarlık eğitiminin sorunlarını tartışmak, mimarlık eğitiminin nasıl daha iyiye gideceği ve eğitimin yurtdışına açılması için neler yapılabileceğini konuşmak, yasal, yönetmelik ve şartnamelerle ilgili sorunları tartışabilmek için mimarlık bölüm başkanlarının katılımıyla oluşturulmuş bir sivil insiyatif.
MOBBİG’in bu toplantısında Mimarlık Temel Alanı’ndan yer alan Mimarlık, Şehir ve Bölge Planlama, İç Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı ve Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümleri’nin sorunları, akreditasyon sürecinin getirecekleri ve bu sürece daha sağlıklı bir şekilde entegre olabilmek için neler yapılabileceği tartışılarak yapılan çalışmalarda gelinen son noktaya dair sunumlar yapıldı ve bundan sonra çalışmaların ne yönde ilerlemesi gerektiği irdelendi.
Toplantının başlangıcında sunulan yönerge “Mimarlık Temel Alanı” içinde tanımlanan, Şehir ve Bölge Planlama, İç Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı ve Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümleri olmak üzere 5 bölüm üzerine yoğunlaştı. Yönergenin amacı 6 maddede özetlendi.
1- Mimarlık temel alanında şu anda ciddi bir karmaşa vardır. Birçok üniversitede mimarlık temel alanına dahil bu 5 bölümün bir kısmı mühendislik veya güzel sanatlar fakültelerine bağlı durumdadır. Bu da bölümlerin tanımlanmasını, aralarında eşgüdüm sağlanmasını ve aralarındaki iletişimi engellemektedir. Burada amaç Avrupa Birliği uyum programlarını da göz önüne alarak bu bölümler arasında görüş alışverişinin, eşgüdümün sağlanabileceği iletişim grupları oluşturarak meseleye daha kapsamlı bir bakış açısı getirebilmektir. Elbette burada farklı fakültelere bağlı bölümleri birleştirebilmekte meslek odalarının önemli katkısı olacaktır.
2- İnsanla ve kültürle sıkı sıkıya bağlı mimarlık temel alanı içerisinde yer alan bu 5 bölümün öğrenim programlarının daha etkin, verimli, kaliteli bir hale getirilmesi ve kalite güvencesi sağlanması oldukça önemlidir.
3- Yönetimde, eğitimde ve araştırma çalışmalarında ortak karar mekanizmalarının çalıştırılması ve bu bölümlere dair verilen kararlarda, hazırlanan yönergelerde öğretim elemanlarının fikirlerine de danışılması oldukça önemlidir.
4- Lisans ve yüksek lisans programlarında şu anda bir bütünsellik yoktur, bu programlar çoğu üniversitede birbirinden bağımsız var olmaktadır ve bu programlar arasında bir devamlılık ve bütünsellik sağlanmalıdır.
5- Kurulacak iletişim grupları arasında meslek odalarının da katkısıyla bir eşgüdüm sağlanmalıdır.
6- Bu sorunların çözümü için farklı stratejiler geliştirilmelidir. Örneğin MİDEKON (Mimarlık Fakültesi Dekanları Konseyi)’nin katılımcıları genişletilerek bölüm sorunları bu zeminde de konuşulabilir. Bu zemin odalarla ve bölüm içi iletişim gruplarıyla eşgüdümlü çalışarak sorunları YÖK (Yüksek Öğrenim Kurulu)’na doğrudan aktarabilir.
Fakat tartışmalarda da ortaya çıktığı gibi bazı bölümlerin aslında bu 5 bölümü çatısı altında toplayan ismi benimsemedikleri, özellikle endüstri ürünleri tasarımı bölümünün kendini mimarlık çatısı altında değil bir tasarım çatısı altında ifade etmeyi şu anda tercih ettiği de görüldü.
Ayrıca MOBBİG’in 17 Haziran’da Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nde gerçekleştirdiği toplantı sonucunda belirlenen çekirdek öğretim planı önerisi de tartışılarak öğretim planının çerçevesinin bu denli keskin hatlarla çizilmesinin üniversiteler arasındaki çeşitliliği zedeleyebileceği, üniversitelerin özgürlüklerini ve özgünlüklerini ellerinden alabileceği belirtildi.
Toplantıda ayrıca her yıl gerçekleştirilen Avrupa Mimarlık Okulları Birliği’nin bu yıl Girit’te yapılan toplantısıyla ilgili bir sunum yapılarak bu toplantı değerlendirildi. Avrupa Mimarlık Okulları Birliği’nin bu yılki toplantısında öne çıkan 2 gündemden ilki 2006 Nisan ayında Avrupa Komisyonu’nda alınan ve 2007 Ekim ayında yürürlüğe girecek olan yasa. Bu yasa yürürlüğe girdiğinde hem Avrupa Birliği içerisindeki hem de Avrupa Birliği’ne aday ülkelerdeki mimarlık fakültelerini etkileyecek. Bu yasaya göre Avrupa’daki birçok mimarlık okulunun bağlı bulunduğu Bologna Sözleşmesi’nin 11 temel maddesi güncelleniyor, birçok maddesi değiştirilerek ülkemizde de hala yoğun olarak tartışılan mimarlık eğitiminin süresi 4 yılla sınırlanıyor. Yeni yasada meslek ve eğitime dair tanımlar muğlaklaştırılarak mimarlık eğitimine dair kararlarda söz sahibi olan uzmanlar, karar mekanizmalarından uzaklaştırılıyor ve katkıları sadece bir uzman danışma kuruluna indirgeniyor. Çok kısa bir süre içinde yasaya uygun şekilde değişiklikler yapmayan okullarda ise daha büyük sıkıntılar oluşacak, akreditasyona dair sıkıntılar büyüyecek.
Bu değerlendirmeler ışığında toplantıda yeni yasaya uyumu da sağlayacak bir şekilde Türkiye’de mimarlık eğitiminin nasıl revize edilebileceği tartışıldı.