Günümüze kadar ayakta kalan ender dergâhlardan biri olan Halvetiye Tarikatı'nın Bursa'daki son temsilcisi Hacı Şevki Efendi Dergâhı, bürokratik engeller ve ilgisizlik yüzünden daha fazla dayanamayarak yıkıldı.
Ülke genelinde, koruma altında olduğu gerekçesiyle çivi bile çakılmayarak adeta kaderlerine terk edilen tarihi yapılar, bir bir yok oluyor. Günümüze kadar ayakta kalan ender dergâhlardan biri olan Halvetiye Tarikatı'nın Bursa'daki son temsilcisi Hacı Şevki Efendi Dergâhı, bürokratik engeller ve ilgisizlik yüzünden yıkıldı.
Osmanlı ahşap mimarisinin son dönem örneklerinden biri olan 200 yıllık Hacı Şevki Efendi Dergâhı, Türkiye'de bürokrasi sürecinin ağır işlemesine bağlı olarak kararların uzun sürede sonuçlandırılması nedeniyle yıkılan tarihi binalara çarpıcı bir örnek teşkil ediyor. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'nun korumasında bulunan ancak ayakta durmakta zorlanan tescilli binaya, uzun süredir çivi bile çakılamıyordu. Setbaşı'nı Namazgâh'a bağlayan cadde boyunda Müftüönü Camii ve çeşmesinin yanında apartmanlar arasında kalan tek eski bina olan Hacı Şevki Efendi Dergâhı, kaderine terk edilmişti. Bakımsızlık nedeniyle çürüyen ve sarhoşların mekanı haline gelen dergahın tevhidhane bölümü, geçtiğimiz günlerde yağan yağmurların da etkisiyle çökünce, Yıldırım Belediyesi ekipleri tarafından yıkıldı. Son dönem Osmanlı ahşap mimarisinin ender örneklerinden biri olan bina, Cumhuriyet devrinde Vakıflar Bölge Müdürlüğü'ne bağlanarak tescilli tarihî eser statüsüne geçirilmişti.
Uludağ Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Hasan Basri Öcalan, dergahın ilgisizlik yüzünden yıkıldığını söyledi. Onarım isteyen ancak yıllardır kaderine terk edilen dergahın daha fazla dayanamadığını kaydeden Öcalan, "Ne yazık ki binlerce eserimiz bu şekilde yok oluyor. Tarihî binaları koruma altına alan Anıtlar Yüksek Kurulu maalesef bunları koruyamayarak yıkılmalarına seyirci kalıyor." dedi. Vakıflar Bursa Bölge Müdür Yardımcısı Kadir Akarkaya da, anıt statüsünde olan söz konusu binaya dokunamadıklarını söyledi. Binanın bir kısmının kendiliğinden yıkılmasının ardından çevre açısından tahlike arz edince yıkmaya karar verdiklerini belirten Akarkaya, binanın 2007 yılında aslına uygun şekilde yeniden inşa edileceğini söyledi.
Hacı Şevki Efendi kimdir?
Hacı Şevki Efendi, Kuşadalı İbrahim Efendi'den icazet aldıktan sonra İshak Şah Mahallesi'ndeki evine bir tevhidhane de ilave ederek, Hicri 1268/ Miladi 1851 yılında dergâh haline getirdi. Burada insanları eğitmeye başlayan Hacı Şevki Efendi, cuma geceleri Halvetî zikri yapmaya başladı. Daha sonra Halveti tarikatının Şabaniye kolunu kuran Hacı Şevki Efendi, 1858 yılında Bursa'da vefat ettikten sonra Emir Sultan Mezarlığı'na defnedildi. Bunun üzerine yerine damadı İbrahim Efendi dergâhın başına geçti. İbrahim Efendi, Ahmed Vefik Paşa'nın Bursa Valiliği sırasında uzun bir müddet eğitim müfettişliği yaptı. 1889 yılında vefat etmiş ve kayınpederinin yanına defnedilmiştir. Bundan sonra dergâhın yönetimi, Bursa'da muallimlik de yapan İbrahim Efendi'nin oğlu, Mehmed Şevki Efendi tarafından yürütülmüştür. 1908 yılında vefat eden M. Şevki'nin yerine geçen oğlu Baki Efendi dergâhların kapatıldığı 1925 yılına kadar bu görevi sürdürmüştür. Dergâh; tevhidhane, dervişlerin ve misafirlerin ağırlandığı ve eğitim verildiği bölüm olan selamlık, namaz kılınan ve zikir yapılan bölüm gibi kısımlardan oluşuyor.