1 milyon 300 bin hektar sulak alanı kuruttuk
SHP Genel Sekreteri ve İstanbul Milletvekili Ahmet Güryüz Ketenci’nin sulak alanlardaki kurumaya ilişkin sorularını yanıtlayan Çevre ve Orman Bakanı Osman Pepe, hem acı itiraflarda bulundu hem de geleceğe yönelik alınan tedbirleri anlattı. İşte Pepe’nin tespitleri:
Kurutma sıtma ile başladı
1950’li yıllarda ilk olarak sıtma hastalığını önlemek amacıyla başlatılan sulak alanların kurutulması çalışmaları, daha sonra tarım toprağı kazanmak için devam etti. Günümüzde de plansız gerçekleştirilen sulama projeleri sebebiyle sulak alanlarımız, geri dönüşü çok zor olan büyük zararlar gördü.
Geçmişteki kurutmalarla ilgili bakanlığımız tarafından gerekli araştırma ve çalışmalar yürütüldü. Bu alanlarda bilimsel çalışma yaptırma imkanı bulunmadığı için pilot alanlar olarak Gavur Gölü (Kahramanmaraş/Türkoğlu), Kestel Gölü (Burdur/Bucak) ve Avlan Gölleri (Antalya/Elmalı), detaylı olarak incelendi.
Ekolojik denge bozuldu
Bu çalışmaların sonuçlarına göre, bugüne kadar yapılan kurutmalarla elde edilen tarım arazilerinden istenilen verim alınamamış, tuzlanma ve rüzgar erozyonu gibi nedenlerle toprak verimsizleşmiştir. Yörelerin su rejiminin bozulmasının yanı sıra, iklimsel değişiklikler olmuş, birçok canlı türünün neslinin tehlikeye düşmesi, hatta neslinin tükenmesi gibi ileride telafisi mümkün olmayacak şekilde ekolojik denge bozuldu.
Çalışmaları DSİ gerçekleştirdi
Önce sıtma mücadelesi, sonra tarım toprağı elde etmek için uygulanan ve sulak alanların kurutulmasıyla sonuçlanan tüm projeler, DSİ tarafından gerçekleştirildi. Büyük bölümü son 10 yılda olmak üzere toplam 1 milyon 300 bin hektarlık (Kıbrıs’ın yüzölçümünden fazla) alan kurumuş, tahrip edilmiştir. Bakanlığımız, bu alanlarda rehabilitasyon çalışmaları başlatmıştır.
12 sulak alana özel koruma
Bakan Pepe, Ketenci’ye verdiği yanıtta sulak alanların korunması konusunda Uluslararası Ramsar Sözleşmesi’ne 1994 yılında taraf olunduğunu belirterek korunacak sulak alanları kapsayan sözleşme listesine öncelikle 12 sulak alanın yer aldığını ifade etti. Ramsar sözleşmesine göre öncelikli 12 alan; Sultan Sazlığı (Kayseri), Manyas Gölü (Balıkesir), Seyfe Gölü (Kırşehir), Göksü Deltası (Mersin), Burdur Gölü, Uluabat Gölü (Bursa), Yumurtalık Lagünü (Adana), Gediz-Kızılırmak Deltaları, Meke Gölü (Konya) ve Kızören Obruğu’ndan oluşuyor.
Tarım alanı açmak için!
İşte Bakan Pepe’nin ağzından Avlan Gölü gerçeği: Avlan Gölü 1975’te 5.5 km uzunluğunda dağın altından tünel açılmak suretiyle, tarım alanı kazanmak amacıyla kurutulmuştur. Gölün kurutulmasından sonra bölgede ciddi olumsuzluklar yaşanmaya başlamıştır. Taban suyu seviyesi önemli ölçüde düşmüş, elma verimi ve diğer tarımsal verim azalmış,tır. Hatta bölgedeki sedir ormanı kurumaya başlamıştır. Bakanlığımız, 1996’da başlattığı gölün yeniden kazanılması çalışmasını, alanı kurutan DSİ Genel müdürlüğü nezdinde devam ettirmiş ve 2001’den itibaren alanda yeniden su tutulmaya başlanmıştır.
Artık yasak
2006 NİSAN ayında yenilenen Çevre Kanunu ile sulak alanların doldurulması, kurutulması yasaklandı; bunu yapanlara ve yönetmeliğe uymayanlara ciddi ölçülerde para cezaları getirildi. Ayrıca yine koruma amacıyla yönetmelikler çıkarıldı.