NASA'ya ait Aqua uydusundan 5 Şubat 2006'da alınan görüntü

Kaliforniya Üniversitesi Scripps Oşinografi Enstitüsü tarafından, Birleşmiş Milletler Çevre Programı (United Nations Environment Program - UNEP) sponsorluğunda yürütülen uluslararası nitelikteki Atmosferik Kahverengi Bulutlar Projesi (Project Atmospheric Brown Clouds - ABC) toz ve kirlilik parçacıklarının nasıl başka yerlere taşındığını ve bunun çevre, iklim, tarımsal döngüler ve yaşam kalitesi üzerindeki etkilerini araştırıyor. Çin, Hindistan, Japonya, Kore, İsveç, Tayland ve Amerika’dan gelen ABC Projesi katılımcıları bilim ve etki değerlendirmelerini birleştirerek, karar vericilere bilimsel bilgi sunmak amacıyla Hint-Asya-Pasifik Bölgesi’nde hava kirliliği ve iklim gözlemevleri kuruyorlar.

İsveç; Nisan 2003

Frankfurt, Almanya; Eylül 2005

Asya’ya ek olarak benzer kirlilik veya kahverengi sis bulutları, Amerika’da Los Angeles ve Denver gibi büyük kentsel yerleşimlerin de dahil olduğu, dünyanın çeşitli yerlerinde görülebiliyor.

Scripps’in Bulutlar, Kimya ve İklim Merkezi direktörü V. Ramanathan: “Bundan beş-on yıl kadar önce kirliliği bir kentsel problem olarak düşünürdük”, diyor. “Oysa şimdi yaptığımız uydu verilerini de içeren yeni gözlemler sayesinde keşfettik ki bu kirlilik bulutları hızla yer değiştiriyor ve bütün bir okyanusu kaplayabiliyor. Bilim adamları kirliliğin beş günde Çin’den Amerika’ya, üç-dört günde de Amerika’dan Avrupa’ya geçebildiğini gösterdiler” diye ekliyor.


Pekin, Çin; Mart 2005

Ramanathan; kahverengi bulutların Amerika, Avrupa, Hindistan ve Çin dahil dünyanın tamamında görülebildiğini ancak daha önceleri Güney Asya’ya odaklandıkları için bu bulutlara “Asya Kahverengi Bulutu” ismini verdiklerini belirtiyor. Hindistan’daki pekçok bilim adamı ve politikacının bu ismi politik amaçlı buldukları için eleştirdilerini belirten Ramanathan, isimlendirmenin hatalı olduğunu kabul ettiklerini acak bunun politikayla bir ilgisi olmadığını söylüyor. Ramanathan, “Sonuçta kahverengi bulutların ismi ‘Atmosferik Kahverengi Bulut’ olarak değiştirildi. Bu bilimsel açıdan uygun olan isim ancak biz daha popüler olduğundan kısaltması olan ABC’yi kullanıyoruz” diyor.

Ramanathan, 1999 yılında kahverengi bulutların Hint Okyanusu’ndaki etkileri üzerine yaptıkları araştırmanın (Indian Ocean experiments - İNDOEX) hemen ardından, biri İsviçreli araştırmacılar, diğeri de İsrail ve Amerika’lı bir grup tarafından yapılan iki benzer çalışmanın daha yapıldığını ve bunun kahverengi bulutların sadece Hint Okyanusu’na ait bir problem olmadığını gösterdiğini söylüyor. Ramanathan, İNDOEX’in bu konuda daha sonra yapılan araştırmalarda, araştırmacıları kahverengi bulutları kirliliğe bağlamak yönünde etkilediğini belirtiyor.

V. Ramanathan

Kahverengi bulutlar içerisindeki parçacıklar

Daha önceleri sadece okyanuslar üzerindeki aerosoller hakkında bilgi sahibi olabildiklerini söyleyen Ramanathan, Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin 2000 yılında fırlattığı uydu Terra’ya ait Modus isimli, kıtaların üzerindeki aerosolleri gözleyebilen alet sayesinde Asya Kahverengi Bulutu olarak düşündükleri bulutun aslında kıtaları etkileyen daha büyük bir bulutun parçası olduğunu gördüklerini belirtiyor. Ramanathan: “Dolayısıyla kahverengi bulutların kıtalararası bir konu olması gerektiğini öne sürerek Birleşmiş Milletler’den yeni bir program geliştirmesini istedik” diyor. “Şimdi Asya’ya özel olarak odaklanan daha geniş bir ABC programımız var. Çin, Tayland, Hindistan ve Kore’den bilim adamlarıyla bağlantıya geçebildik. Program, Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından destekleniyor ve bütçesi Çin ve Amerika’nın da dahil olduğu birçok devlet tarafından karşılanıyor. Hindistan Hükümeti, ülkelerinden bu araştırmaya katılan bilim adamlarına yasal onay vermekten bahsetmişti ama henüz bu gerçekleşmedi.”

Ramanathan, İNDOEX’in Hindistan’daki kurak mevsimle sınırlı üç aylık bir araştırma olduğunu, yeni araştırmanın ise Asya’yı, Hint ve Pasifik Okyanusu’nu kapsadığını belirtiyor ve ekliyor: “Asıl konu; kirlilik karada kalsa muson ve iklim üzerinde etkileri kahverengi bulutlarınkine oranla daha az olabilirdi. ABC’nin muson üzerindeki etkileri Umman Denizi ve Bengal Körfezi üzerinde kirliliğin yayılması yüzünden genişliyor. Böyle bir kirliliğin deniz yüzeyi sıcaklıklarını etkilemesi sonuçta muson döngüsünü ve iklimi de etkiliyor. Bu süreçleri analiz edebilmemiz için uzun süreli gelişmeleri incelememiz gerekiyor. Dolayısıyla, uzun dönemlerdeki kurak ve yağışlı mevsimleri gözlemleyebilmek için gözlem istasyonları kuruyoruz.”

Ramanathan’ın umudu kahverengi bulutların kimyasal bileşenlerini tanımlayabilmek çünkü böylece devletlere bunları düzenlemek konusunda öneriler sunabilecekler. “Şu aşamada yanma sırasında açığa çıkan siyah karbonu kahverengi bulutların en zararlı bileşeni olarak görüyoruz ancak kesin sonuçları sunabilmek için veriler toplamak birkaç yılımızı daha alacak.”


      
      Küresel güneş ışığı azalması grafiği 

Ramanathan sera gazlarını Hint Okyanusu’ndaki ısınmanın temel sebebi olarak gördüklerini, kahverengi bulutların ise bunun tersine yeryüzüne gelen güneş ışınlarını azaltarak küresel ısınmayı maskelediğini belirtiyor. Dolayısıyla ABC’nin esas sebebi olan hava kirliği er ya da geç engellendiğinde, Hint Okyanusu’nun çok daha sıcak olacağını söylüyor. Ramanathan’a göre bunun hem olumlu hem de olumsuz sonuçları olacak: Daha çok ısınma daha çok buharlaşmaya ve dolayısıyla daha çok yağışa sebep olacak, ama bu zaten fazlasıyla yağış alan bölgede sellere yolaçabilecek. “Aynı zamanda muson sistemi daha sıcak suları tercih ederken kahverengi bulutlar Kuzey Hint Okyanusu’nu soğutuyor. Dolayısıyla musonun Hindistan’ın güneyine göçmesinden ve ülkenin büyük coğrafyasının zararına olacak şekilde Hint Okyanusu üzerinde daha çok yağmasından korkuyoruz. Keşke bu konuda Hindistan’lı meteorologlar tarafından yapılmış daha çok araştırma olsaydı.“