Sanayi tesisleri, motorlu araçlar ve konutlarda ısınma yöntemleri sonucunda ortaya çıkan hava kirliliği, daha çok yoğun yerleşim bölgelerinde görülen modern yaşamın ve gelişen teknolojinin yan etkilerinden biri. Nüfus yoğunluğuyla orantılı artan hava kirliliğinin İstanbul’un en kalabalık ilçeleri olan Fatih, Bayrampaşa, Beyoğlu, Kadıköy, Beşiktaş, Kağıthane, Eminönü, Zeytinburnu, Üsküdar ve Bakırköy’de en üst seviyede olduğu belirlendi. Gittikçe daralan yeşil alanlar ve gittikçe yükselen inşaatlar hava sirkülasyonunu engelleyerek kirlilik artışında önemli bir rol oynuyor. Ev ve apartmanlarda kullanılan yakıtlar ve endüstriyel kaynaklarla beraber, en önemli hava kirliliği kaynaklarından biri olan motorlu taşıtların (otomotiv kaynaklı emisyonlar), emisyon faktörleri kullanılarak izafi dağılımları bulunabiliyor.
Bu konuda çalışma başlatan İstanbul Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı, İstanbul’da ulaşımdan kaynaklanan hava kirliliği haritasını çıkarmak ve gereken önlemleri almak üzere “Emisyon Envanter Projesi”ni başlattı.
Enbarq Araştırma Enstitüsü ve Kaliforniya Üniversitesi’nin desteğiyle gerçekleştirilecek olan proje sayesinde kentteki tüm araçların trafiğe saldıkları gazların emisyon ölçümünün yapılması ve böylece araçların hava kirliliğine etkisinin ne oranda olduğunun tespit edilmesi amaçlanıyor.
Daha önce Latin Amerika’da, özellikle Meksika’da, trafikten kaynaklanan kirlilik sorunlarını ve çözüm yollarını araştıran Enbarq Araştırma Enstitüsü’nün, Kolombiya, Şili ve Brezilya’daki inceleme çalışmaları devam ediyor. Coğrafi, kültürel ve ekonomik çeşitliliğe uyumlu çözümler üretmeyi amaçlayan enstitü, bu çözümlerin İstanbul’da uygulanabilirliğini araştırıyor.
Bu proje kapsamında, trafikteki araç çeşitlerinin oranları doğrultusunda; 6 LPG’li, 93 benzinli binek, 4 dizel binek, 5 otobüs, 7 minibüs, 8 kamyon ve 17 kamyonet olmak üzere, hareket halindeki 139 aracın emisyonundan sonra havadaki karbonmonoksit, karbondioksit, hidrokarbon, azotoksit ve oksijen gibi gazların ölçümü yapıldı. Bu sayede hangi araçların, hangi yakıt türlerinin ve hangi sürüş stilinin daha çok kirliliğe neden olduğu saptanacak ve kentte trafikten kaynaklanan kirlilik haritası çıkarılacak.
Bu verilerin, İstanbul’un ulaşım planlamasında kullanılması ve Avrupa’nın bir çok kenti için hazırlanan kirililik haritaları gibi, İstanbul’un genel kirlilik haritasının oluşturulması amaçlanıyor.
Avrupa Kentlerindeki Durum Daha önce Avrupa’da ve dünyanın diğer bölgelerindeki kentler için hazırlanan kirlilik haritaları sayesinde kirlilik seviyeleri belirlenmiş ve o kentlere özel çözümler üretilmesi sağlanmıştı.
Amerika uzay ajansının Aura adlı uydusunu kullanarak, troposferin alt katmanlarındaki verileri inceleyen bilim adamları, hava kirliliğini günlük olarak takip ederek hazırladıkları kirlilik haritalarında, kentlerdeki en sorunlu bölgeleri belirleyerek, bu bölgelere özel çözümler üretiyorlar.
Özellikle Antwerp, Rotterdam ve Ruhr gibi sera etkisi yaratan gazların salınımının en yüksek olduğu kentleri inceleyen uzmanlar, bu sistem sayesinde kirliliğin nasıl oluştuğunu, nereden kaynaklandığını ve nereye doğru yayılacağını takip ederek ve havada olaşacak sorunları öngörebiliyorlar.