Yabancıların mülk edinmesine ilişkin birçok belirsizliğin 2006'da çıkan yeni bir kanun ile ortadan kalkması Türkiye'nin cazibesini artırdı. Henüz elektriği suyu bağlanmamış, ıssız tepelerde bile yabancılara özel konut projeleri geliştiriliyor.

İngiltere uyruklu Roise Mason, Antalya Olimpos Milli Parkı'nın karşısındaki Çavuşköy'de yeni bir hayata başlamanın telaşı içinde. Londra'daki monoton hayatından kaçmak için Çavuşköy'e yerleşme kararı alan Mason, yalnız değil. Yeni imara açılmasına rağmen Çavuşköy'de şimdiden yaklaşık 50-60 yabancının yeni yaşam yeri oldu.

Antalya Havaalanı'ndan yaklaşık yarım saat uzaklıktaki Mandırlar Köyü'nde de durum farklı değil. Tarım ve hayvancılığın yapıldığı köyde inşaat şirketleri havuzlu lüks dağ evleri yapıp yabancılara satıyor.

Çavuşköy ve Mandırlar'daki hareket, Antalya merkez, Bodrum, Marmaris, Alanya gibi pek çok sahil kenti için de geçerli. Yabancıların mülk edinmesine dair belirsizliklerin 2006'da çıkan yeni yasayla ortadan kalkması Türkiye'nin cazibesini artırdı.

"Vatan elden gidiyor, yabancılara çok mülk satılıyor" tartışmalarından sonra Anayasa Mahkemesi, 2005'te ilgili yasanın bazı maddelerinin yeniden düzenlemesi için iptal etmiş ve yeniden düzenleme için 3 süre vermişti. Daha sonra 6 aya çıkan süreye rağmen değişiklik yapılmamış ve yasa 26 Temmuz 2005'te yürürlükten kalkmıştı. Oluşan belirsizlik de "yabancılar mülk edinemez" yorumlarına neden olmuştu. 2006'da ise yasa yeniden düzenlenerek yürürlüğe girince yabancılar tekrar harekete geçti.

Henüz elektriği suyu bağlanmamış, isimleri bile duyulmamış köyler ve ıssız tepelerde bile yabancılar için özel konut projeleri geliştirilmeye başlandı. Taşınmaz mülk satışında Cumhuriyet tarihinin en yüksek gayrimenkul satışı 2006'da 11 bini 2006'da olmak üzere bugüne kadar 66 bin mülk yabancıya satılırdı. Yabancılara gayrimenkul satışını düzenleyen yasanın çıktığı 2003'ten beri Türkiye'ye emlak yoluyla 7.2 milyar dolarlık yabancı sermaye girdi. Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü'nün Ocak 2007 verilerine göre yabancıların en fazla mülk edindiği şehir Antalya. Yabancı taşınmazların yüzde 23'ü bu kentte.

Fethiye'de faaliyet gösteren Remax Avantaj Gayrimenkul'den Kemal Özlen de, 2001'den itibaren Fethiye'de 5 bin mülkün yabancılara satıldığını belirterek bunların yüzde 40'ının devamlı olarak ilçede yaşadığını kaydediyor.

Gerçek rakamlar daha yüksek
Bodrum'dan Alanya'ya kadar olan bölgede resmi rakamlara göre bugüne kadar 23 bine yakın gayrimenkul yabancılara satıldı. Gerçek rakamların ise daha yüksek olduğu belirtiliyor.

Çünkü yasal belirsizlik döneminde yabancılar adına alınan pek çok gayrimenkul hala Türk yakınlarının üzerinde görünüyor. Pek çok yabancının başvurusu ise tapu kadasro müdürlükleri ve stratejik noktalarda Genelkurmay tarafından incelendiği için henüz sonuçlanmadı. Görünen gerçek ise Bodrum'dan Alanya'ya kadar kendisini hissettiren emlaktaki yabancı dalgasının, hem pazarı hem de mimariyi etkilediği yönünde.

130 bin dolardan başlıyor
Yabancılar, Alanya, Bodrum, Fethiye, Marmaris'te emeklilik sonrası veya uzun tatillerini geçirmek için mülk alıyor. Ve kendilerini sadece denize yakın, merkezi yerlerden ev alma konusunda şartlandırmıyorlar. Yerleşim konusunda yoğunluk Antalya'da Lara, Konyaaltı, Altınkum ve Gürsu mahalleleri, Alanya'da Mahmutlar, Avsallar, Konaklı mahallelerinde, Bodrum'da Bitez, Güvercinlik, Fethiye'de Ovacık ve Çalış'ta gözleniyor. Ancak yerleşime suyu, elektriği olmayan tepelerde de rastlanıyor.

Antalya'da Olimpos Milli Parkı'nın karşısında yeni imara açılan ve 50-60 kişinin yaşadığı Çavuşköy'de 20'ye yakın İngiltere uyruklu kişi var. Bu isimlerden 35 yaşındaki Rosie Mason, hala köy hüviyeti taşıyan beldeye yerleşme sebebini "Londra'nın monoton ve ruhsuz şehir hayatından kaçmak" olarak özetliyor. Mandırlar Köyü'nde deki konutlar lüks standartlarda ama yapılaşma yeni başladığı için fiyatları merkeze göre daha hesaplı. Antalya merkezde 250 bin dolardan aşağıya alınamayacak dağ evlerinin fiyatı Mandırlar'da 130 bin dolardan başlıyor. Antalyalı emlakçı Süphan Üçgül, 100 bin dolar civarında konut edinmek isteyenlerin bu nedenle köy ve tepelere yöneldiğini doğruluyor.

Yeni imarlar açıklanacak
Bodrum'da yabancı turizm yatırımcıları, turizm alanı ilan edilen Salih Adası'nın Güvercinlik'e bakan bölümünde ve Karaada'da imar planlarının açıklanmasını bekliyor. Emlakçı Ayhan Karahan, bu yeni yerlerde yabancı yatırımcılarının yerli şirketlerle ortaklıklar yaparak büyük projeler geliştireceklerini belirtiyor. Yabancılara konut olarak satılmaya başlanan apartlar da turistik tesis olarak adlandırılıyor. Kimi inşaat şirketleri ise turizm tapusu ile inşa ettikleri yapıları, İspanyol modeline göre yazlık konut olarak pazarlayabiliyor.

Antalya'da 20 bin, Alanya'da 14 bin, Bodrum'da 18 bin 500 bin konut alıcı bekliyor. Bodrumlu emlakçı Ayhan Karahan, İngiltere ve Hollanda'daki fuarlarda yapılan ankete göre, Türkiye'ye gelmek isteyen yabancıların yüzde 17'sinin niyetinin mülk edinmek olduğunu vurguluyor. Karahan, marttan itibaren bir hareket beklediklerini söylüyor.

Portakal bahçeleri bitiyor
Ağustostan beri yoğun olarak hissedilen durgunluğa rağmen, şehirler yeni imar alanları açılmak suretiyle büyüyor. Fethiye merkeze 20 km uzaklıktaki Kemer ile, 5 km uzaklıktaki Karaçulha ve Camköy ticari imara açılıyor. Bodrum'da Tali Adası ve Karaada, turizm imarına açıldı. 1983'ten bu yana inşaat yapan Kasım Akyol, 10 yıl sonra Serik ile Antalya'nın birleşeceğini belirterek "Güneyde deniz, kuzeyde dağ var, yine batının bir bölümünde dağlar var. İnsanlar Kepez'i bitirince nereye gidecek? Doğuda Serik Ovası'na doğru açılmak zorunda kalacak. Bugün genç olsam oradan tarla alırım. 200 dönüm yer alsan 60 dönüm parselli yer kalır. 1983'te paramı inşaata değil, arsaya yatırsaydım bugünkü malvarlığım 100 katına çıkardı" diyor. Yapılaşmadan kaynaklanan bu büyümenin faturası ise portakal ve limon bahçelerine çıkıyor. Antalya'da Muratpaşa ve Konaklı belediyelerinin son yıllarda açtığı yeni imar alanları, eskiden bahçe olan yerlerden oluşuyor. Bir zamanlar portakal bahçelerinin yol yol dizildiği Altınkum Mahallesi'nde şimdi yeni inşaatlar yükseliyor.

Bodrum'un imar yetkisi Ankara'da
Bodrum'da inşaat sektörüne yönelik bazı rüşvet ve yolsuzluk iddiaları üzerine, imar yetkisi yerel yönetimlerden Ankara'da Turizm Bakanlığı'na geçti. Bodrum turizm geliştirme ve koruma bölgesi ilan edildi. Bodrum'dan Ören'e kadar olan alanda bazı bölgeler turizme tahsis edildi. Salih Adasının Güvercinlik'e bakan bölümü ile Bodrum'un karşısında bulunan ve daha önce 1. derece sit alanı ilan edilen Karaada turizm alanı olarak açıklandı. Şimdi yatırımcılar Karaada'nın kaçıncı derece sit alanı olacağının açıklanmasını bekliyor.

Salih Adası 2000'de kültür balıkçılarına tahsis edilmişti. Yıllık 35 bin ton balığın üretildiği ve balık üretimi ile ekonomiye yıllık 350 milyon dolarlık katkının sağlandığı adanın turizm alanı ilan edilmesi kültür balıkçılarının tepkisini çekiyor.

En Fazla Hangi Ülkeler Mülk Ediyor
Ülke - Taşınmaz adedi
Almanya - 15.278
İngiltere - 12.749
Yunanistan - 12.183
Hollanda - 2.739
İrlanda - 2.541
Danimarka - 1.905
Avusturya - 1.524
Norveç - 1.213
ABD - 1.148
İtalya - 1.091
Toplam - 52.371
Kaynak: Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü

En Çok Hangi İllerde Taşınmaz Alınıyor
İl - Taşınmaz sayısı
Antalya - 14.610
İstanbul - 10.695
Muğla - 8.251
Aydın - 5.839
İzmir - 4.572
Bursa - 4.310
Hatay - 3.852
Mersin - 1.740
Ankara - 1.034
Gaziantep - 1.013
Toplam - 55.916

Yabancının Mülk Edinme Şartları
1- Karşılıklı olmak ve kanuni sınırlamalara uymak kaydıyla yabancı uyruklu gerçek kişilerin, ülke genelinde edinebileceği taşınmaz miktarı 30 hektardan 2.5 hektara düşürüldü.

2- Yabancılar sadece imar planı olan yerlerde konut ve işyeri olarak ayrılan alanlarda taşınmaz edinebilecek.

3- Gerçek ve tüzel kişilerin dışında kalanlar, Türkiye'de taşınmaz mal edinemezler.

4- Karşılıklılık ilkesine göre mülk edinebilirler. Bunun için yabancı devletin taşınmaz mal ediniminde kendi vatandaşlarına tanıdığı hakların, TC vatandaşlarına da tanıması esastır.

5- Taşınmazların oranı ilin yüzölçümünün binde beşini geçemez.

6- Türkiye ile arasında karşılıklılık olan ülke sayısı 51, karşılık bulunmayan ülke sayısı 41, geçerli ikamet izni bulunması kaydıyla ülke sayısı 13, İçişleri Bakanlığı izni ile mülk edinebilen ülke sayısı 27.

Kasım Akyol
Fiyatta anlaşırsak satarız
Akdeniz'de pazardaki her konutun hedef kitlesinde yabancılar. Konyaaltı'nda akıllı ev teknolojisi ile lüks bir rezidans projesi yapan Başaran Grup Yönetim Kurulu Başkanı Kasım Akyol, "Fiyatta anlaşırsak niye satmayalım ama onlar genelde ucuz konut istiyor" diyor. Akyol, bazı dairelerinin metrekare fiyatı 3 bin 500 euroya kadar çıkan projesinde yabancılara hiç satış yapmama nedenini de buna bağlıyor.

Şeref Sağlam
Tapu yasasından bihaberler
Antalya Emlakçılar Odası Başkanı Şeref Sağlam, Türkiye'nin yabancı gayrimenkul yatırımcılarına yönelik reklam yapmada yetersiz kaldığını savunuyor. Sağlam, "Yabancıların çoğu, tapu yasasının değiştirilerek kendilerine mülk edinmelerinin yolunun açıldığından bihaber. Sağlam İstanbul'da en az 300-400 bin euro olan 3+1 büyüklüğünde deniz manzaralı bir dairenin Antalya merkezde 200 bin euroya alınabildiğini vurguluyor.

Kemal Özlen
Mimariye estetik geldi
Alanya ve Fethiye'de artık yeni ile eski binaları mimari tarzlarından ayırt etmek mümkün.

Alanya'daki Letsgototurkey şirketinin sahibi Taylan Gündeşlioğlu, "İspanya, İtalya gibi ülkelerde inşaat kalitesinin yükselmesindeki tek neden, yabancıların girip ev almasıdır. Onların mevcut konutların kalitesini beğenmemesi kalitenin yükselmesini sağladı. Şimdi Alanya'da Avrupa standartlarında evler yapıyoruz" diyor.