İlk Kadın Mimarlarımızdan Mualla Anhegger Eyuboğlu’na Saygıyla

Ona Hitit Güneşi ya da Çalışıkuşu isimleri takıldı. Çünkü İstanbul’da yaşamış ve okumuş olmasına rağmen Anadolu’da çalıştı. Eyüpoğlu soyadını mimarlığa başarıyla taşıdı. Omuzlarındaki “sanat” yükünü, 21 Köy Enstitüsü’nün duvarlarına elleriyle serdi. Her şeyden önce bir Cumhuriyet kadınıydı. İlk kadın mimarlarımızdandı.

Anne olamadı. Topkapı Sarayı’nı bir anne gibi, kaza kaza büyüttü. Kendisini “8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü”nde saygıyla anıyoruz.

Yaşamı
1919’da doğar. Türk aydınlanmasının öncülerinden Sabahattin Eyuboğlu ile ressam ve şair Bedri Rahmi Eyuboğlu’nun kızkardeşi olan Mualla Eyuboğlu, İstanbul Kız Lisesi’ni ve Güzel Sanatlar Akademisi’nin Mimarlık Bölümü’nü bitirir. İlk görevi 1942 yılında Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü Yapı Kolu Başkanlığı’dır. 1947 yılına kadar mimar ve öğretmen olarak, kurulmakta olan 21 köy enstitüsünde çalışır. Köy okullarının inşaatına da öğrencileri ile katılır.

1947 yılında İstanbul’daki DGSA’nın Mimari bölümüne yüksek matematik ve şehircilik asistanı olarak atanır, 1952’de Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu’nda raportör olarak görev alır. 1957-1969 yılları arasında Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nde restoratör mimar olarak çalışır. Edirne’de Selimiye Arastası, İstanbul’da Rumeli Hisarı, Süleymaniye Tabhanesi, Siyavuşpaşa Kasrı, Barbaros Türbesi, Topkapı Sarayı Harem Dairesi, Ayasofya, Ayasofya Şadırvanı, Emirgân Şerifler Yalısı onarımlarını yapmıştır. Restorasyonlarının bir kısmını makaleler halinde yayımlamıştır.

“Hitit Güneşi; Mualla Eyuboğlu Anhegger”, Tûbâ Çandar, Doğan Kitap, 2003
Tûbâ Çandar, Eyuboğlu’nun 78 yıllık anılarla dolu yaşamını bir söyleşiyle günümüze taşıyor. Kurtuluş Savaşı yıllarında geçen çocukuluğundan, İstanbul’daki Akademi yıllarına, Köy Enstitüleri ile ilgili çalışmalarından, şu an oturmakta olduğu Doğan Apartmanı’ndaki yaşamına kadar uzayan söyleşi, Eyuboğlu’nun mimarlık yaşamıyla dopdolu hoş detaylarla bezeli. Mualla Eyuboğlu gibi sıradışı bir insanı tanımak ve yaptığı çalışmaları kendi ağzından öğrenmek açısından değerli bir kitap.