Fotoğraf: Building Design

Manşetlerden inmeyen Herzog & de Meuron’un kurucu ortakları, İngiltere’nin en köklü yapı dergilerinden Building’in Ünlüler Listesi’nde bulunmuyor fakat aldıkları iki büyük proje ve RIBA Altın Madalyası ile şansları bu ülkede değişiyor.
Çaprazda oturan yıldız mimar Jacques Herzog, elindeki dergiyi hafifçe sallayarak soruyor;

“Biz niye Building’in Ünlüler Listesi’nde değiliz?”

İşviçreli mimarlık ofisi Herzog&de Meuron’un kurucu üyesi, gözlüklerini çıkararak dergiyi birkaç santimetre ilerde tutuyor ve listede olanların fotoğraflarına bakıyor.

“Fakat Zaha listede. O İngiliz mi? Bu nedenle mi Ünlüler Listesi’ne alındı?” diye aksanlı akıcı İngilizcesiyle gürlüyor

Zaha’nın İngiliz olduğu söylenince, Herzog mırıldanıp bir sonraki kurbanına geçiyor “Sir Stuart Lipton. Neden o burada ve biz değiliz? O zaman Herzog & de Meuron’da bu listede olmalı.” Herzog iç çekip teslim olarak ekliyor “Hayır, eğer bu İngiliz listesiyse biz olamayız”

Tipik mimar kostümü içinde –tepeden tırnağa siyah- Herzog, İsviçre’den Londra’ya bu sabah geldi. O ve ortağı Pierre de Meuron RIBA’nın sunduğu en önemli onur ödülü olan Kraliyet Altın Madalyası’nı almak için Portland Place’deydi.
Kraliçe’nin kendisi tarafından onaylanan ödül, yaşam boyu üretilen çalışmaları tanımak için veriliyor. Daha önceki kazananları arasında Le Corbusier, Sir Giles Gilbert Scott ve Frank Gehry bulunuyor.

RIBA Kraliyet Altın Madalyası’na rağmen, Herzog’un, İngiltere’nin kendi ofisine karşı olduğuna dair inancı affedilebilir. Anekdotta da kanıtlanan sıradışı tepki, –Ofisinin İngiltere’de kabul görmediği- tartışmasının özünü oluşturmaktadır ve doğrudur.

Gerçek şudur ki; Herzog & de Meuron, 2003’te kazanılan Stirling Price’a ve aslen Sir Giles Gilbert Scott tarafından tasarlanan ve Londra’nın ikonu sayılan olan Tate Modern binası çalışmalarına rağmen İngiltere’de iş almakta zorluyor.
“Tate Modern’den sonra oldukça zor zamanlar geçirdik”, diyor de Meuron -ikilinin daha az çatışmacı olanı- “Çok fazla kapımızı çalan yoktu. Bunun nedeni Tate’in çok göz önünde olması olabilir. Daha önce Laban projesini almıştık (Londra’nın güney doğusundaki Deptford’da bir dans merkezi) fakat daha fazla proje teklifi de gelmemişti. Biz Londra’da çalışmaya devam etmek istiyorduk.

İngiltere’deki projelerden umudunu kesen Herzog & de Meuron, 2003’te Londra’nın doğusunda bulunan Plainstow’da 90 ünitelik konut projesi için London & Quadrant Housing Trust ile anlaşmayı kabul etti. Fakat 2 sene sonra -Newham Kurulu’na sundukları tasarım teklifleri üzerine yapılan tartışmaların ardından- projeyi terkettiler. Projeye yakın olanların belirttiğine göre mimarların önerdikleri planlar, en geniş fikirli yerel kamu görevlisinin bile hayal gücünü zorlamıştı.
Herzog’un firmasının İngiltere’deki iki önemli proje için seçildiğini atlasak bile ikilinin İngiltere’deki şansları bu aralar dönmek üzere olduğunu söyleyebiliriz. Bir de Doğu Londra’daki Poplar için geliştirilen karma işlevli bir planı onaylıyorlar
“Bu planların hiçbiri müze değil” diyor Herzog. “Biri Londra’da büyük ölçekli bir konut ve ticaret projesi diğeri ise Olimpiyatlarla ilgisi olmayan ve Londra’da bulunmayan bir spor merkezi”.

İkilinin şimdiden defterlerinde dikkat çekici bir Olimpiyat projesi yer alıyor; Onlar 2008 Oyunları için yapılan Pekin Ulusal Stadı’nın mimarları. Kafesi anımsatan etkileyici strüktüre sahip proje, stadyumlara ve stadyum tecrübesine yeni standartlar getiriyor. Stad şimdiden 21. yüzyılın en önemli yapılarından biri kabul ediliyor.

Fakat proje münakaşalardan uzak değil. Çin’li tasarımcılar, Batılı mimarlarının kendi alanlarına tasarım projesi getirmelerine kızgınlar. Bu kızgınlık Çin’de önerilen projelerin kınanmasını da beraberinde getirdi.
“Birçok eleştiri geldi ama haksızlardı ve haksız oldukları kanıtlandı” diye belirtiyor de Meuron.

“Eleştiri daha çok yaşı ilerlemiş Çinli mimarlardan geldi- Malzeme sarfiyatı olduğu ve aptal bir inşaat olduğu söylendi. Fakat durum böyle değildi çünkü biz yapının ekonomik olduğunu ve çok fazla çelik kullanılmadığını ispatladık.”
De Meuron Batılı mimarların gelmesini neo-emparyalizm’in yeni bir biçimi olmadığını da belirtiyor “Kolonileştirme veya dışarıdan herhangi birşey empoze etme değildi. Çin’den öğrenerek yeni birşeyler katmaktı – herkesin iyiliği için güzel bir değiş-tokuş.” diye ekliyor.

De Meuron , Pekin Stadyumu’nun bugüne kadar yaptıkları en iyi çalışma olarak kabul edilmesine rağmen, 56 yaşındaki ikilinin eskiz defterlerini atıp daha iyisini denemeye hazır oldukları konusunda da ısrarlı.
Fakat o ve Herzog seçeneklerini değerlendirmeye ve başarı planlarını tartışmaya henüz yeni başladılar. Karalaştırılmış birşey olmasa da De Meuron’un belirttiğine göre, kurucu ortaklar emekli olduktan sonra bir mimarlık firmasının kapanması oldukça normal.

Bulunmadığını söyleyerek övündükleri haleflerinin, ikilinin tarzını sürdürmesi kesinlikle zor görünüyor.
“Bence bizim mimarlığımız bir projeden diğerine değişiyor” diyor Herzog. “Bir mesajımız yok- kesinlikle mimarlığımızda hiçbir mesaj yok.”

“Dünya üzerinde zaten o kadar şaçma mesajlar var ki – neden onlara birşey ilave etmek isteyelim?”

Herzog&de Meuron: 50 senelik bir ortaklık
İkilinin kariyeri mimarlık öyküleri içinde kutsal bir yerde duruyor. 1957 yılında, 7 yaşındalarken tanışıyolar ve o günden beri aynı yolu takip ediyorlar. Her ikisi de Lozan Üniversitesi’ne fen okumaya gidiyor ve ikisi de buranın fazla taşra olduğunu düşünüp mimarlık okumak için Zürih’e taşınıyorlar.

1978’de Basel’de kurdukları ofis, yıllar içinde çağdaş mimarlığın en etkili isimlerinden biri oldu. Londra’daki Tate Modern’i geliştirdikleri için uluslararsı övgü ve Deptford’daki Laban Dans Merkezi projesiyle de 2003’te Stirling Ödülü kazandılar.
Walker Sanat Merkezi’ndeki alüminyum giydirme ekten Fransa’daki Ricola merkezinin bitki motif baskılı şeffaf polykarbonat panellerine kadar çeşitli projelerinde kullandıkları yenilikçi dış cephe malzemeleri ile tanınıyorlar.

Projeleri arasında 2006 Dünya Kupası için yapılan Münih Allianz Arena, Tokyo’da bir sembol yapı ve halen inşa halinde olan 2008 Olimpiyatları için Pekin Ulusal Stadyumu bulunuyor.