Venedik'in "La Fenice" operası on yıl önce kundaklandı ve yandı.

Venedik, görkemli bir şehir...

"La Fenice" den başka bir yerde "opera" izlenemez mi?

Ama yok hayır!

Venedikliler için konser ve opera "La Fenice" demekti.

1851 yılında, ilk kez Verdi 'nin "Rigoletto" operasıyla, kentin sanat yaşamına damga vuran bu binadan başka herhangi bir yerde "opera izlemeyi" reddetti Venedik halkı. Ve yeniden "aynı yerde, aynı şekilde" ; son tuğlasına, duvarlarındaki son işlemesine dek "La Fenice" yeniden inşa edilene dek Venedik'te tek bir opera gösterisi yapılmadı.

Binayı tümüyle küle dönüştüren yangının ardından "sesimizi kaybettik!" diye yasa bürünen halka, kentin Belediye Başkanı Massimo Cacciari şu sözü verdi:

"Dov'era, com'era" ("Aynı yerde, aynı şekilde!")

"Aynı bina, aynı yerde, aynı şekilde inşa edilecek!" anlamında...

Beni Cacciari'nin sözleri denli etkileyen bir başka şey de şu olmuştu:

Bir buçuk yüzyıllık binanın, ihtişamlı duvar işlemeleri ve stukkolarını yeniden aynı şekilde yapabilecek ustalar, artık yoktu.

Bunun üzerine ne yaptılar dersiniz?

Sırf bu proje için, özel bir kurs açtılar. Ve üç yıl boyunca sabırla, aynı işçiliği çıkaracak yeni artizanlar yetiştirdiler...

Kimsenin aklına da; "Yahu, bunun astarı yüzünden pahalıya çıkar! Biz şuraya şöyle en moderninden bir yeni yapı dikelim!" çılgınlığı gelmedi.

Ustalar önce eğitimden geçti. Ve Massimo Cacciari'nin kül olan opera binasının yıkıntıları üzerinde verdiği ilk söyleşide vaat ettiği gibi; "La Fenice" taş taş, heykel heykel orijinaline bire bir sadık kalınarak yeniden inşa edildi.

Venedik halkı 2001 yılı sonunda, bir bayram gibi yaşanan büyük bir gala ve bir Riccardo Muti konseriyle "La Fenice" ye kavuştu...

"Kültür" budur.

'Kültür sürekliliktir!'
"Kültür", "La Fenice" gibi "simge sanat eserleri" demektir. "Kültür" , insanların yaşamındaki "sürekliliktir" . "Kent dokusuna" ve "anılara saygıdır."

"Kültür" ; üç beş aklıevvelin, "yaptım, oldu!" su olamaz...

Parayla ve bilanço cetvelleriyle ölçülmez.

Kültür varlıklarının önüne abuk subuk maliyet hesapları; bilanço cetvelleri koyanlar; "kültür bakanı" değil, "muhasebeci" olurlar...

"Kültür bakanları" nın birinci dereceden görevi; zamanın katmanları içinde edinilen birikimi, "özüne dokunmaksızın" gelecek kuşaklara devretmektir.

"AKM'yi yıkmayın!"

diye atağa geçen Mimarlar Odası'nın basın açıklaması da (www.mimarlarodasi.org.tr) özetle bunları söylüyor.

Ecyad'ı yıkmak gibi...
Dünyanın en zengin kültür varlığını barındıran İtalya'nın karşısında, bir de Suudi Arabistan örneği var...

Suudi Arabistan'da eski eserleri yıkıp yıkıp, yerine "ulta modern" gökdelen, lüks otel, alışveriş merkezi dikiyorlar...

Bu, yalnız bir "rant" meselesi değil Arap şeyhleri için.

Petrol zengini Suudiler; "rantın" ötesinde "mutlak iktidarlarını" pekiştirmeyi amaçlıyor: "Başka ya da farklı addedilen" her türlü kültür seçeneği ve belleği sıfırlayıp yalnız ve yalnız kendi iktidarlarının damgasını basmayı hedefliyorlar.

İktidarları dışında; başka hiçbir şeyin "anılaşması" , "sembolleşmesi" , "idolleşmesi" işlerine gelmiyor...

"Mekke, Medine, Riyad biziz! Tarih bizimle başlar. Bizimle biter!" anlayışıyla, Kâbe'yi dahi Dubaivari gökdelenler arasına gömmekte beis görmüyorlar.

"Alın size modernlik. Alın size son teknoloji binalar, modern otoparklar, alışveriş merkezleri. Daha ne istiyorsunuz?" demeye getiriyorlar.

350 yıllık Osmanlı mirası "Ecyad Kalesi'ni" de böyle yıkmadılar mı?

Talibanların Buda heykellerini yıktığı gibi tıpkı...

"Cumhuriyet mimarisinin en özgün simgelerinden" biri olan AKM'nin yıkılmasına göz yummak, kısacası Talibanlıktır...

İstanbul'un kalbi, Taksim Meydanı'nda böyle bir "Talibanlığa" geçit vermek; bundan böyle Talibanlığın her türüne geçit vermek demektir ki, buna razı olamayız.

Ataol Behramoğlu, "Gerekirse vücudumuzu siper eder, gene yıktırmayız!" derken abartmıyor.

Bu yalnız bir bina değil; Talibanlıkla uygarlık arasında bir seçim.