2007 şimdiden mimar maaşları açısından kârlı bir yıl oldu ve sonuç olarak mimari hizmet bedelleri arttırıldı. Kalifiye eleman kıtlığı artmaya başlarken bedelinin adını koymak şimdiki gündemi oluşturuyor.
Yüklü miktarda şişirilen maaşlar yükseliyor, “kafa avcıları” tarafından bulunan personel bir firmadan diğerine geçiş yapıyor, yeni başlayanlara transfer ücreti ödeniyor – görünüşe göre 2007’de mimarlar en iyi elemanı bulma yarışındaki yöntemlerle avukatlar, bilgi sistem danışmanları ve şehir finansörleriyle aynı lige atlıyor.
Kariyer danışmanlık firması Adrem’in yöneticisi Delwar Hossain: “İş imkanları kıtlıktan bolluğa geçiyor, şimdi bolluk zamanı. Personeli elde tutmak için haklı sebeplerle her türlü yöntem deneniyor. Bazıları transfer ücreti bile veriyor” diyor.
Kalifiye eleman talebindeki bu artış tek bir anlama geliyor: Maaşlar roket hızıyla fırlıyor. Deneyimli gözlemcilere göre bu mimari hizmet bedellerinde önemli bir yükselişe yol açacak. BDP’nin önceki başkanı Richard Saxon bu artışın gerçekleşmesinin müşteriler için sancılı olacağını düşünüyor: “Müşterilerin ücretler hakkındaki düşünceleri nispeten daha az esnek. Yapı maliyetleri enflasyondan daha hızlı yükseliyor ancak maaşlar kadar hızlı değil – bu bir tampon görevi görüyor ama yeterli değil.”
RIBA’nın eski ve Ryder HKS’nin şimdiki başkanı Paul Hyett, mimarlık yarışmalarının durumdan etkileneceğine inanıyor: “Yarışmalarda ücret ödenmemesi konusundaki şu saçma takıntı ağır bir şekilde etkilenecek. Eğer insanlar doğru düzgün maaşlar talep edebiliyorlarsa, bu ücretsiz çalışma esnekliğine yer kalmayacağı anlamına geliyor. Neden biz mimar kıtlığı içerisindeyken üç beş uygulamacı ücret almadan çalışsın?”
Pembe Tablo
2005/2006 mali yılı için yapılan son RIBA ücret araştırması şu anki pembe tablodan çok uzak sonuçlar gösterdi. O zaman için ortalama ücretler reelde %2,2’lik bir düşüşle durağan konumdaydı. Ancak son altı ayda kamu sektörüne ait milyarlarca pound nakit hükümet tarafından okul, hastane ve PFI projelerine dökülürken özel sektör bir patlama yaşadı ve Olimpiyat yakıtlı karlı sözleşmeler hemen hemen başlamış oldu.
RIBA’nın şimdiki başkanı Jack Pringle insan kaynakları sektörünü “çok kızgın” şeklinde tanımlıyor. “Bunun son altı ay içinde gelişen çok yeni bir durum olduğunu düşünüyorum. Geleneksel olarak bir ya da bir buçuk sektördeki tam kapasite gidişe alışıktık. Şimdi özel sektör, kent, konut, hastane ve okul projeleri tam hız devam ediyor, artı Olimpiyatlar yolda ve bu iş anlamında toplam bir büyüme şeklinde sonuçlandı. Şu an maaşlarda büyük bir baskı var. Sürdürülebilir olursa uzun vadede bu iyi bir şey ve tabi ücret yapımız da buna uyum göstermek zorunda olacak.”
Kariyer danışmanlık acentaları maaşlardaki artışın tam olarak ne kadar olduğunu belirledi. Eden Brown’ın yöneticisi Andrew Thorpe, “Son 12 aydaki %11 artışıyla en çok orta kademedeki dört beş sene tecrübeli proje mimarlarının maaşları yükseldi.”
Network kariyer danışmalık acentasında çalışan Stuart Selfe durumu sembolize ettiğini söylediği bir örnek veriyor: “Geçenlerde üç yıldır 32,000£ kazanan kısım III sonrası bir adayım vardı ve 39,000£’a işe yerleştirdim. Dört veya beş tane bu şekilde teklif almıştı.” Selfe, geçen dokuz ayda iş ortakları için maaşların 45,000£’tan 50,000£’a çıktığını ekliyor.
“İş görüşmesinden sonraki iki hafta içinde adayı ele geçirmek zorundasınız, yoksa başka yere gidiyorlar.”
Sektörün içerisinden bir başka kaynak artışın daha da hızlı olduğunu söylüyor. “Kısım II’ler şimdilerde 30,000£ istiyorlar, halbuki birkaç ay önce 22,000£ - 23,000£ istiyorlardı. Görünen şu ki insanlar için maaşları yaşları artı %10 olmaktan, yaşları artı %50 olmaya gitmiş.”
Uygulamacılar kalifiye, tecrübeli elemana talepteki artışın etkisini hissediyor. Grimshaw Architects’in ortaklarından Ewan Jones; “proje mimarları en zoru” diyor. 2005 yılının başından beri Grimshaw’un Londra ofisinde çalışanların sayısı iki katına çıktı, ofiste şimdi yaklaşık 130 çalışan bulunuyor. “Şu an için bu sayının düşmesi yönünde bir işaret yok ve bu insan kaynakları açısından problemler doğuruyor. İnsanlar biraz daha seçici. Bizi görmeye geliyorlar ve o hafta içerisinde beş veya altı tane daha farklı iş görüşmeleri oluyor.”
Birçok Londra ofisi gibi Grimshaw da uluslararası iş gücüne sahip. Jones; “Avustralya kafa avcılığı için oldukça iyi bir zemin, orada ilan vermeyi düşünüyoruz” diyor. Eden Brown’un Melbourne’daki bir acentayla karşılıklı anlaşması bulunuyor: Her iki acenta da diğer yarımkürede çalışmak isteyen adayları etkileyebilmek için karşılıklı ziyaretler yapıyor.
Bu arada BDP, Almanya’da aktif olarak insan kaynakları çalışmaları yapıyor ve hatta ellerinde oradan İngiltere’de çalışmak için gelen personelleri bulunuyor. Güney BDP’nin başkanı Nick Terry: “İş görüşmesinden sonraki iki hafta içinde adayı ele geçirmek zorundasınız, yoksa başka yere gidiyorlar” diyor. Firmasının kafa avcılarına eleman kaptırdığını belirten Terry; “Profili ulaşılabilir durumda bulunan herhangi bir kimse kaçınılmaz olarak aday piyasasında yerini alıyor” diyor.
Richard Rogers Partnership son 12 ayda 18 yeni mimar aldı ve işgücünü yaklaşık 160 kişiye ulaştıracak yarım düzine daha eleman için arayış içinde. Firma ortağı Andrew Morris “Bu bizim en büyük büyüme dönemlerimizden biri” diyor. Morris pek çok insan başvururken doğru adayı bulmanın ustalık istediğini belirtiyor. “Başvuru almakta ve iş görüşmelerinde hiç problem yaşamadık. Kapımızdan 200 insan geçti.” Morris bazı uygulamacıların doğru insanı ele geçirmek için aşırı ölçütler kullanmalarına şaşırmıyor: “Mimarlar dönüşümlü olarak birbirinin boğazını kesmeye eğilimlidir.”
Büyük Talep
Baskı daha küçük firmalarda da aynı etkiyi uyguluyor. Niall McLaughlin Architects 14 kişilik ekibine iki kişi daha eklemek için ilan verdi ancak henüz bir sonuç alamadı. Firma ortaklarından Sandra Coppin “Çok geniş bir başvuru almadık. Piyasada talep çok ve fazla kaynak yok. Daha küçük uygulamacılar düşük ücret veren, uzun çalışma saatleri olan yerler olarak tamamen yanlış bir algılayışla karşı karşıya kalıyor.”
Niall McLaughlin Architects endüstri içerisindeki değişikliklerin doğru adayı bulmayı zorlaştırdığını da belirtiyor. Coppin: “Yapı alanında daha da çok tasarım –ve- sözleşme ve PFI var, daha az insan proje uygulamasında tecrübe kazanıyor. Kısım III sonrasında yıllardır çalışan kişiler tarafından gönderilen özgeçmişler alıyoruz fakat Aşama E ötesinde tecrübeleri yok” diyor.
Yükselen maaşlar ve daha çok uygulamacının kendilerine en iyi elemanı bulmaları için acentalara para ödemesiyle ortaya çıkan masraflardaki artış kaçınılmaz olarak mimari hizmet bedellerine yansıyacak. Uluslararası yönetim ve yapı danışma uzmanlığı firması Gleeds’in ortağı Richard Steer, iki etkenin rolü olduğunu söylüyor: “Şu anda kesin bir kalifiye eleman boşluğu var ve maaşlar masrafların temelinde büyük bir kısım olduğu için bu proje maliyetlerini etkiliyebilir ve kâr hanesine darbe vurabilir”. Aynı zamanda çok iş alan uygulamacılar daha fazlasını isteyebilecek güce sahip olabilirler. Steer: “Piyasada çok iş olmasının doğal bir sonucu bu. Hizmet bedellerinin daha önceleri olduğu kadar rekabetçi olmaması profesyonellerin aldıkları hizmetler için daha gerçekçi ücretler ödemesi ve daha makul kar yapmaları anlamına geliyor” diyor. Uzun zamandır diğer yapı profesyonelleri ile zayıf ilişkileri bulunan mimarlar belki de bundan sonrası için bir fırsat yakalayabilecek.
Öğrenciler Patlamanın Faydasını Görüyor
Pek çok uygulamacı en parlak öğrencileri mezuniyetlerinden önce kapabilmek umuduyla mimarlık okullarına dönüyor. Firmalarla oturmuş bağlantıları olan Barlett, eleman arayışındaki iş verenlerin akınına uğruyor. Okulun mesleki eğitim direktörü Soo Ware, gelen kariyer ilanlarını eledikten sonra dahili elektronik duyuru panosu aracılığıyla öğrencilere iletiyor.
Soo Ware; “Her gün insanlardan öğrenci talep eden elektronik postalar alıyorum. Son iki dönemde çok daha fazlalaştı. Dün büyük bir firmadan birisi geldi ve oradaki durumun gerçekten iyi insanlar için bile umutsuz olduğunu söyledi” diyor. Bu öğrencilerin nereye gidecekleri konusunda daha seçici olmaya çalışabileceği anlamına geliyor. “Eğer kısım III öğrencileri ‘cad maymunu’ gibi kullanılıyorsa ki hala buna sıklıkla rastlanıyor, onlara bir tomar ilan verip iş değiştirmelerini sağlamakta tereddüt etmiyorum.”
Potansiyel bir çalışanın kariyerine yatırım yapmak kayda değer geri dönüşler sağlayabiliyor. Ware, öğrenci sponsorluğunda özellikle kısım III’ler için önemli bir yükseliş olduğunu belirtiyor, aynı zamanda uygulamacılar mezunları diğer sektörlerdeki şirketler gibi bünyelerine kabul ediyor.
“İnsanlar yaz stajlarından küçük burslar veya ücretler ve diğer tatil stajları için sözler alarak dönüyor. Bu diğer sektörlerde kesinlikle normal bir durum.”
Çevirenin notu: İngiltere’de üç senelik BSc programını başarıyla tamamlayan öğrenciler Architects Registration Board (ARB) ve Royal Institute of British Architects (RIBA) tarafından uygulanan kısım I sınavlarından muafiyet elde ediyor. Öğrenciler ARB – RIBA kısım II sınavlarından muafiyet sağlayan iki senelik diploma programına başlamadan önce genellikle İngiltere veya diğer denizaşırı ülkelerdeki mimarlık ofislerinde bir sene çalışıyor. Öğrencilerin kısım III sınavını geçerek yeterlik alabilmeleri için en az iki sene mimari uygulama alanında tecrübe kazanmış olmaları gerekiyor.
Bütün yorumları forumda okuyun!Bütün yorumları forumda okuyun!