"Ağırnas olmasaydı ben de olmayacaktım. Köyüm beni yetiştirdi... "
Mimar Sinan 'ın bu sözü, Ağırnas'ın artık sadece tanıtım belgelerinde yer almıyor. Büyük mimarın doğduğu ve çocukluğunun, ilkgençliğinin mekânları ziyaret edenlerce de adeta " yaşanıyor "...
Çünkü, doğayla uyumlu eşsiz mimarisiyle ve akıllara sığmayan ustalıktaki yeraltı mekânlarıyla o " etkileyici " tarihsel ortamı gören herkes, Sinan'ı efsanevi bir tasarım ustası yapan " ilk esin kaynakları "yla da tanışmış oluyor...
Üstelik, aynı mekânlardan ufka bakarken insanı büyüleyen Erciyes'in de Abidin Dino 'nun yazdığı gibi " işte Süleymaniye " dedirten heybetli ama ağırbaşlı duruşunu seyrederek...
Yeraltındaki Dünya
Ne var ki bütün bunları yakın geçmişe kadar görmek, tanımak, hatta düşlemek bile mümkün değildi.
Çünkü ne Sinan'ın 22 yaşına kadar koşup, oynayıp, delikanlı olup, belki de sevdalandığı yeraltındaki mekânlarla buluşulabilirdi ne de onların üstündeki zarif ve ustalık ürünü eski taş evlerde Koca Usta'yı anan etkinlikler yapılabilirdi...
Yaklaşık 3 yıl önce, ÇEKÜL Başkanı Prof.Dr. Metin Sözen 'in öncü girişimleri ve Ağırnas Belediyesi'nin talepleriyle Kültür Bakanlığı tarafından başlatılan " Sinan Evi " projesi kapsamında, hem yeraltındaki kentsel dokunun önemli bir bölümü temizlenip onarılarak gezilebilir hale getirildi hem de ünlü mimarımızın yaşadığı yerdeki tarihi yapı restore edilerek, o gizemli yıllara tanıklık etmiş mekânlar bugüne ve gelecek kuşaklara da armağan edilmiş oldu.
İşte böylesine anlamlı bir projenin restorasyon aşaması tamamlanarak, Sinan Evi'nin bir " kültür ve ilham merkezi " kimliğiyle hizmete girmesinin açılış töreni, pazartesi yapılacak. Yani, 9 Nisan 1588'de, 98 yıllık üretken ve emektar yaşamını noktalayan Koca Usta'nın 419. ölüm yıldönümünde...
Ağırnas Belediye Başkanı Mehmet Osmanbaşoğlu , işlev olarak " müze " şeklinde yaşatılacak evin Kayseri İl Özel İdaresi tarafından belediyeye tahsis edildiğini belirterek projeyi şöyle özetliyor:
" Tarihi evin üst bölümü Mimar Sinan'ın 7. kuşak torunu Ahmet Öztaş tarafından 1930'da yaptırılmış. Burayı misafirhane olarak düzenledik. Sinan'ın doğduğu ve yaşadığı alt bölümde ise döküm potası, döküm kalıpları, taştan yapılmış tahıl ambarları, demirci körüğü bulundu; bu bölüm de müze oldu... "
Müzede etnografik eserlerin yanı sıra Mimar Sinan'ın yapılarına ait resim ve fotoğraflar da sergilenecek. Bilimsel araştırma yapmak isteyenler ise evin üst katındaki misafirhanede konaklayabilecekler...
Sinan'lı Yıllarda Ağırnas
Geçmişi 3 bin yıla uzanan Ağırnas, özellikle Osmanlı dönemindeki en parlak yıllarını da yine Sinan'ın yetiştiği çağda yaşamış.
Ermeni ve Türk sakinlerin birlikte uygarlıklar yaratarak kültürleriyle yaşattıkları Ağırnas'ta, Sinan 10 yaşındayken ( 1500 yılında ) yılda 18 bin akçe vergi ödenirmiş. Kayıtlara göre o dönem için çok önemli bir zenginlik kanıtı olan bu verginin kaynağı ise dokumacılıkmış...
O kadar ki, 16. ve 17. yy'da İngiltere'ye ihraç edilen mallara ait listenin ilk sırasında Ağırnas kumaşları var. Özellikle " Ağırnas Boğası " denilen ince yumuşak beyaz pamuklu bez, İngiltere, Fransa ve Hollanda'da rağbetteymiş...
1875 kayıtlarında da Ağırnas'ta kumaş boyahanesinin ve çok sayıda el tezgâhlarının bulunduğu; kaliteli ve bol miktarda kumaşın dokunup yurtdışına satıldığı görülüyor. İşte böylesi bir zenginliğe koşut olarak, " taş işleme ", " duvarcılık ", " nakkaşlık ", " boyacılık ", " sıvacılık " gibi mimarlık mesleklerinde de tarihin ünlü bir merkezi...
Nitekim yine Sinan'ın yaşadığı yıllardan itibaren İstanbul, Kahire, Cezayir, Rodos, Girit, Kıbrıs, Şam, Halep, Kırım, Belgrad, Edirne gibi imparatorluğun önemli merkezlerindeki anıtsal binaların inşaatlarında, Ağırnaslı ustaların imzaları var. Bu sayede gördükleri ve edindikleri zengin kültürleri kendi köylerine de taşıyan ustalar, bugün de gözlenebilen üstün bir beğeni düzeyine sahip yerel mimariyi yaratmışlar...
Belediye Başkanı Osmanbaşoğlu, işte bu ayrıcalıklarını da " Sinan'ın kenti " olma onuruyla birlikte yaşatarak kültür turizmine kazandırmak istediklerini söylerken, şunları da ekliyor:
"Mimarisiyle birlikte mutfak zenginliği, ev nefaseti, giyim kuşamdaki zarafet; ev gereçlerinin İstanbul işçiliğivari imalattan oluşu, yerel şivenin bile İstanbul ağzına yakın arılığı, duruluğu, sosyal yapının gelişmesine, sanat ve kültürün itibar görmesine sebep olmuştur... "
Pazartesi günü, bütün bu birikimlerin de mimari ve kentsel simgesine dönüşen Sinan Evi'yle birlikte, beldenin çağdaş eğitim yaşamında yeni bir dönemi başlatacak Osman Yücel İlköğretim Okulu ile yeni belediye binası da açılacak.
Kayseri Valisi Osman Güneş 'in etkin desteğiyle düzenlenen 'Mimar Sinan Günleri ' kapsamında, Sinan'ın günümüze ışık tutması gereken sanatçılığı da ele alınacak...
Koca Usta'mızı " dünya mimarlığı "na hazırlayan mekânlardaki üstün yaratıcılık, umarız çağdaş mimarlığımıza da esin kaynağı olur...