Sydney Opera Evi

Atatürk Kültür Merkezi (AKM) yerine yapılması düşünülen, “aynı işlevli, İstanbul ve Taksim'in şartlarına uygun kültür merkezi” olarak açıklanan bir yapının, yapım maaliyeti ne kadardır? Böyle bir yapının inşa edilmesi ne kadar zaman alır? Dünyada bu tür yapıların yaşatılması için harcanan işletme maaliyeti ne kadardır?

Bugün gerçekleştirilecek “İstanbul Forumu Toplantıları: AKM ve Kongre Vadisi” paneli öncesinde, bu soruların cevaplarını, dünyadaki örneklerin yayınlanan bütçelerine ulaşarak derledik.

Kültür ve Turizm Bakanı Atilla Koç, AKM’nin yıkımı ile ilgili 13 Nisan’da yaptığı "Hesabını kitabını yaptık, binanın onarımı için 120 (milyon) YTL gerekiyor, yenisi ise 200 (milyon) YTL. İstanbul ve Taksim'in şartlarına uygun, uluslararası büyük organizasyonların yapılacağı bir kültür merkezi yaptıracağız. Türkiye'yi Sydney Opera Binası gibi bir binaya kavuşturacağız," açıklaması üzerine Sydney Opera Evi’ni öncelikli olarak araştırdık.

Sydney Opera Evi
1955 yılında Avusturalya’nın Sydney kentinin en önemli rıhtım noktalarından Bennelong’a opera binası yapmak için açılan yarışmaya 32 ülkeden 233 katılım oldu. Danimarkalı mimar Jorn Hutzon’un kazandığı yarışma sonucunda yapı 3 aşamada inşa edildi. İlk etap 1959 -1963 yılları, ikinci etap 1963-1967 yılları ve son etap ise 1967-1973 yılları arasında inşa edildi. Yapımı için 1959- 1973 yılları arasında 122 milyon Dolar harcandığı belirtilen Sydney Opera Evi’nin 2002 yılına kadar süren yenileme projeleri için bugüne kadar 344 milyon Dolar harcandı. Sydney Opera Evi’nin aylık işletim gideri ise 5 milyon Dolar. 1957’lerde Sydney Opera Evi için öngörülen yapım maliyeti 7 milyon Dolar’dı.

Guggenheim Müzesi
Öngörülen bütçesini aşan Sydney Opera Evi’nin aksine, Bilbao’daki Guggenheim Müzesi ise, Frank O. Gehry tarafından önceden belirtilen yapım maaliyeti olan 127,5 milyon Dolar’a 1997 yılında tamamlandı. 24.000 m²’lik yapı için 70’lerde bulunmayan dijital teknolojilerin, bütçelendirme için de oldukça yararlı olduğu, araştırma metinlerinde belirtiliyor.


Kopenhag Opera Sarayı
Son dönem yapılarından Kopenhag Opera Sarayı’nın yapımı 3 sene sürdü. Mimar Henning Larsen’in projesi 2001-2004 yılları arasında 442 milyon Dolar’a tamamlandı. Opera Sarayı 2005 yılına kadar açılmadı. 41.000 m²’lik dev binanın aylık işletme maliyeti ise 2,1 milyon Dolar.


Welsh Ulusal Opera Binası
Galler’in en büyük kenti Cardiff için mimarlar Jonathan Adams ve Carlo Rizzi tarafından yapılan Welsh Ulusal Opera Binası ise 210 milyon Dolar’a 2004 yılında tamamlandı. İşletme maliyeti ise aylık 992.000 Dolar.



New Oslo Opera House
Yarışmalar sonucunda mimarlara verilen bu projelere, Oslo’ya yeni bir opera yapısı kazandırmak için açılan yarışmada birincilik alan Norveçli mimarlık ofisi Snohetta’nın New Oslo Opera House’unu da ekleyebiliriz. Nisan 2008’de tamamlanması planlanan projenin yapım maliyeti 250 milyon Dolar olarak öngörülüyor.

Canadian Opera House (Four Seasons Center)
Amerika kıtasından ise 2006 yılında tamamlanan Canadian Opera House (Four Seasons Center) örnek gösterilebiliyor. 2002-2006 yılları arasında tamamlanan Toronto kentindeki bu yapı Diamond and Schmitt Architects Inc. tarafından 181 milyon Dolar’a bitirildi. Bu tutar, Rem Koolhaas’ın Dallas’a önerdiği yeni Performans Sanatları Merkezi için öngörülen 210 milyon Dolar’a yakın bir maliyet olarak görülebilir.

Metropolitan Opera Evi
1966’da açılan New York’un tanınmış Metropolitan Opera Evi, günümüze kadar birçok yenileme geçirdi. 1995’te koltukların arkasına yerleştirilen ve opera metinlerini ingilizce’ye tercüme eden “elektronik opera sistemi” 2 milyon Dolar’a maloldu. Metropolitan Opera Evi’nin bildirilen aylık gideri ise tüm gösterilerin maliyetleri ile beraber 17 milyon Dolar.


San Francisco Opera House ve Museum of Modern Arts
Sadece işletim giderleri olarak San Francisco Opera House aylık 557.367 Dolar, New York’taki Museum of Modern Arts ise 700.000 Dolar maliyet gösteriyorlar.

Sütlüce Kültür Merkezi ve Maslak Ayazağa Kongre ve Kültür Merkezi
Dünyadan bu örneklerin ardından İstanbul’da yapım aşamasında bekleyen iki proje Sütlüce Kültür Merkezi ve Maslak Ayazağa Kongre ve Kültür Merkezi’ne bakmak mümkün. Yapımına 1997 yılında başlanan 26.500 m²’lik Sütlüce Kültür Merkezi için bugüne kadar 161 milyon Dolar ödendiği ve 60 milyon Dolar’ın daha ödeneceği bildiriliyor. Maslak Ayazağa Konger ve Kültür Merkezi'nin tamamlanması için ise 70 milyon Dolar daha gerekiyor.