MIT Mimarlık ve Planlama Okulu mezunu iki kişi, bir tren istasyonundaki yolcular ya da bir konserdeki hayran kitlesi gibi kentsel durumlardaki insan deviniminden enerji üretmek istiyor.
İkisi de yüksek lisans adayları James Graham ve Thasseus Jusczyk tarafından tasarlanan sözde “Topluluk Çiftliği1” insan yürüyüşündeki ya da zıplamasındaki mekanik enerjiyi elektrik enerjisi kaynağına çevirecek. Öneri Japon menşeeli Holcim Foundation’ın bu yılki Sürdürülebilir Yapı Endüstrisi yarışmasında ilk sırayı aldı.
Topluluk Çiftliği Boston Güney Tren İstasyonu’nda şu şekilde çalışacak: insan adımlarının hafifçe baskısı ile bloklardan oluşan duyarlı alt döşeme sistemi istasyonun ana holünün altına yerleştirilecek. İnsanların yürümesiyle blokların birbirlerine doğru kayması, hareket enerjisinin elektrik akımına çevrilmesini sağlayan alet dinamonun çalışma prensibi ile güç üretecek.
Topluluk Çiftliği tarafından üretilen elektrik akımı eğitim amaçlı kullanılabilir, mesela enerji konusunda bir levhanın aydınlatılmasında. Jusczyk “Biz insanların kendi hareketleri ile üretilen enerji arasındaki doğrudan ilişkiyi anlamalarını istiyoruz,” diye belirtti.
Topluluk Çiftliği ev kullanımları için düşünülmedi. Graham ve Jusczyk’a gore, bir insan adımı 60 watt’lık iki ampülün sadece bir saniyeliğine titremesi için güç üretebilir. Fakat bir kalabalığın hareketini alırsanız, bir adımın 28.527 adım ile katlanması, sonuç olarak örneğin bir treni bir saniyeliğine hareket ettirecek yeterli enerjiyi üretir.
Ve çiftlik bir kentsel vizyon olarak, dinamo-döşeme prensibi rock konserleri gibi mekanlarda enerjiyi yakalamak için de uygulanabilir. Jusczyk “daha büyük insan hareketinin daha yüksek müzik yapabilecegini” öne sürdü.
Venedik Bienali ve İtalya Torino’daki bir tren istasyonunda sergilenen öğrencilerin deneme ürünü, pasif oturma eyleminden güç üretimini sağlayan prototip sandelye idi. Vücudun sandalyedeki ağırlığı bir dinamoyu çalıştıran bir çarkın dönmesini sağlıyor, ve 4 LED ışığını yakıyordu.
Graham şöyle belirtiyor; “İnsanlar sandalyeye oturmaktan hoşlanıyorlar, yukarı ve aşağı durmadan hareket ediyorlar.”
Bazı insanlar geçmişte basınç-elektrik (mekanik olandan elektrik üreten) yüzeyler geliştirdiler, fakat Topluluk Çiftliği ona akışkanlık hissi ekleyerek ve insanları kendi hareketleri ile mekanı etkin kılmalarını teşvik etmesiyle kentsel mekanı yeniden tanımlama potansiyelini taşıyor.
Graham; “Bizim niyetimiz bir yerde serilmiş yüksek teknoloji ürünü bir yüzey tasarlamak değildi, yeni bina yapı sistemlerine gerçekten bütünleşebilecek birşeydi,” dedi.
Topluluk Çiftliği zemini, kolayca çoğaltılabilecek standart parçalardan oluşuyor, fakat şu aşamada üretiminin pahalı olduğunu söylediler. “Sadece deneyerek ki bu da pahalı olabilir, teknoloji yapmak pratik oluyor.”
Graham ve Jusczyk MIT’e ulaşımlarında tren ve otobüsten ziyade bisiklete güveniyorlar. Fakat, her iki öğrencide geniş kalabalıklardan oldukça etkinlenmişler, Graham için 2003’te New York’taki elektrik kesintisi, Jusczyk için City Hall Plaza’da Boston’ın Dünya Kupası kutlaması Çiftlik üzerine çalışmalarını başlatmış. Öğrenciler Thomas Edison’un dahice küçük aletinden de esinlenmişler. Ne zaman ziyaretçiler evine gelse, deposuna su pompalayan bir turnikeden geçiyorlardı, dedi Graham. Bununla beraber güç-sandalyesinden ve Topluluk Çiftliğine önerilerilerin de danışmanları Prof. Meejin Yoon onlara yol göstermiş.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1 Crowd Farm” Düz anlamı ile kalabalık çiftliği, düzensiz kitle ya da topluluk çiftliği olarak değinilecektir.