Dalaman Havalimanı ile ödül kazanan, mimar Emre Arolat, artık konut projelerinin mimarların adıyla tanındığını söylüyor.

Tekstil merkezi, hastane, alışveriş merkezi, villa, havaalanı, konutlar... Mimar Emre Arolat, akla gelebilecek her yapıya imza atmış bir mimar. Bir uluslararası proje yapıp adının önüne ‘dünyaca ünlü’ yazılmasını isteyen bir mimar da değil. Yaptığı projelerle uluslararası ödüller almış, hayatı proje üretmek olan biri Emre Arolat.

Anne ve babası da Türkiye’nin tanınmış mimarlarından. Kendisiyle röportaj yapmamın nedenine gelince. İki ay önce İpekyol’un tesislerine Yalçın Ayaydın’la röportaj yapmak için gitmiştim. İpekyol’un binası şimdiye kadar gördüğüm tekstil firmalarından çok farklıydı. Binada Emre Arolat’ın imzası vardı. Geçen hafta da Saya Grup iştiraklerinden Folkart Yapı’nın Narlıdere’de inşaatına başladığı lüks konutların projesine bakarken Emre Arolat imzasını gördüm. Ve Brüksel’de Kraliyet Depoları’nı yeniden yapılandıran, Dalaman Havaalanı projesiyle uluslararası ödül alan, birikimlerini Bilgi Üniversitesi’nde öğrencilerle paylaşan Emre Arolat’la konuştum.

Annem istememişti
Anne-baba mimar olunca mimarlık dışında bir mesleği hiç mi düşünmediniz?

Aslında her erkek çocuk gibi kamyon yada TIR şoförü olmayı düşündüm. Bir dönem pilot olmak da istedim. Bilinçli bir dünya içine girdikten sonra mimarlıktan başka bir şey düşünmedim.

Annenizin aslında sizin mimar olmanıza karşı olduğunu okumuştum. Neden anneniz mimar olmanızı istemiyordu?

Annem mimarlığın çok fedakarlık isteyen ve biraz nankör bir meslek olduğunu söyler. Maddi getirisi de o kadar çalışmaya göre çok da iyi değildir. Bu yüzden istemiyordu.

50 kat fazla kazanırdım
Mimarlık pahalı bir iş değil mi? ’Mimara verdiğim para...’ diye başlayan çok cümle duyarız...

Kısmen bu söylediğiniz doğru. 20 yıl öncesiyle şimdiki mimarlık farklı. Annem o zaman için öyle düşünüyordu. Şu var, mimarlık belirli bir düzeyin üzerinde yapıldığında iyi para kazanır hale geldi. Ancak şu da var. Benim yanımda 30’a yakın mimar çalışıyor. Bir çoğu çok iyi üniversitelerde öğrenim görmüş, başarılı insanlar. Ben bu ekiple herhangi bir başka iş yapsam bundan 50 kat fazla kazanırdım.

Neden böyle?

Mimarlık, projecilik çok büyük para kazandıran bir iş değildir. Dünyada da böyle. Çok az sayıda ünlü mimar vardır. Bazen karıştırılıyor. Müteahhitlik yapanlarla karıştırılıyor. Projecilik para getirmiyor. Biz sadece kağıt satıyoruz ve bu yatırımın başında ödenen bir para.

Siz projelerinizin gerçek değerini bulmadığını mı düşünüyorsunuz?

İlk çalıştığım kişilerle hâlâ zorlanıyorum. Bizle sürekli çalışanlar yaptığımız işin değerini anlıyor. Projeye para vermek yeni iş yaptığımız birçok kişi için problem. Gereksiz görülüyor. Son zamanlarda biraz değişti. Tasarım para etmeye başladı. Bir proje yapacaksanız arsa alırsınız, ne yapacağınıza karar verir, yerel yönetimlerle ilişki kurarsınız. Müteahhitseniz inşaatı yaparsınız. Mimar bundan 20 yıl önce belediye denilen mekanizmaya başvurulduğunda ’Bir de mimar lazım’ denilen konumdaydı. Şimdi benim bazı müşterilerim arsa almadan önce ’Nerede arsa alalım’ diye bana geliyor.

Doğrusu bu mudur?

Bir mimar sizi yanıltabilir. Mimarından mimarına da bu değişir.

Farklılık yaratan mimar emeğinin karşılığını bulamıyor mu?

Örnek vereyim. 50 bin metrekare satış alanı olan bir konut projesinde biz yaptığımız tasarımla metrekaresinde 200 dolarlık fark yaratabiliriz. En az bu kadardır. 50 bin metrekarede yaptığınız projeyle 10 milyon dolarlık fark yaratırsınız ama o projeden bunun onda biri bir para kazanamazsınız. Metrekaresi 700 dolardan satılacak diye hesaplanıp bittiğinde metrekaresi 3000 dolardan satılan yerler var. Farklılık yaratmak bu.

Türkiye’de konut patlaması yaşanıyor. Bu mimarların işlerinin açılmasına neden oldu mu?

Türkiye çok uzun zaman tasarım talep edilmedi. Tasarımla fiyatın 3 katına çıkarılacağı gibi bir durum yoktu. Hareketlilik son dönemde bunu tetikledi.

O zaman niye yapılan onca site birbirine çok benziyor? Mimar fark yaratamıyor mu?

Mimarlık bunun karşılığını verebiliyor mu? diyorsunuz. Ben veremediğini düşünüyorum. Ancak yine de gelişme var. Bir konut grubu eskiden mimarın adıyla anılmazdı. Artık mimarlar projelere değer katıyor.

Dubai Towers bence berbat bir simgedir
İstanbul’a bir simge yapı lazım mı?

Ayasofya bir simgedir.

Yeni bir yapı olarak sordum. Dubai Towers için bu ifade kullanılmıştı...

Dubai Towers yapılırsa belirli bir motivasyonu olur. Bu tartışılır. Yeni bir simge olacaksa güne ait olur ama mimari simge olamaz. Kapitalist üretim ve tüketim biçimini güzel simgeler ama bu iyi bir simge midir? Bence berbattır. Ama İstanbul bunu istiyorsa hak ediyor demektir.

Narlıdere’de evlerin dörtte biri 10 günde satıldı
Emre Arolat, Folkart Yapı için İzmir Narlıdere’de lüks bir konut projesi tasarladı. Metrekare fiyatı ortalama 4 bin 500 YTL olan 168 dairelik projedeki evlerin dörtte biri ilk 10 günde sahiplerini bulmuş.

Folkart Narlıdere Evleri’nde lüks son noktaya taşınmış. Öyle ki her bir dairenin mutfağı için 50 bin YTL harcandı. Mutfaklarda 5 bin YTL’lik kahve makinesi ve 14 bin YTL’lik buzdolabı bulunuyor. Folkart Narlıdere Evleri’nde dairelerin büyüklüğü 180 ve 480 metrekare arasında değişiyor. Her dairenin iki kapalı otoparkı var. Akıllı ev teknolojisi olan projede güvenlik için yüz tanıma sistemi kullanılıyor.

Arolat, “Narlıdere Konutları’na sadece İzmir’den değil, İstanbul’dan da talep var” diyor. Arolat, projenin farklılığını ise şöyle anlatıyor: “8 katlı apartmanlar ama bir sürü 8 katlı apartman gibi değil. Apartmanların karanlık, dehliz gibi girişleri vardır, merdivenleri de karanlıktır. Bu sitede iniş ve çıkışlar ev yolculuğunu farklı kılan bir tarzda. İzmir’in balkonları meşhur, bizim proje de geniş teraslı. Bin ağaç dikiliyor şu anda. Ağaçların arasından evlere girilecek.”

Maslak’ta kendisi gibi olamayan rüküş binalar var
Gecekondularla plazalar iç içe... Örneğin Maslak. Buna izin verilmemeli mi?

Hayır. Mimarlar şunu düşünmemeli: Benim yaptığım şey çok önemli değil, iki adım ötede gecekondu. Metropol demek dinamizm demek, yarın ne olacağını bilmediğiniz bir yerde düzen arayışı içine girmemelisiniz. Türkiye’de mimarlar kolaycı tavır içinde.

Neden?

Mimarlık eğitimi çok kötü noktada. Değişmesi lazım ama çok da umutlu değilim.

Kuala Lumpur’da bir gökdelenin benzerinin yapılmasına yerel yönetim izin vermiyor. Bu mimarları zorluyor, yaratıcılığı artırıyor. Türkiye’de de bu tarz düzenlemeler olsa durum değişir mi? Yine Maslak örneği vereceğim, plazalar neredeyse üst üste bindi, girişlerinde, dış kaplamalarında bile farklılık yok denecek kadar az...

Maslak’taki binalar New York’taki binalardan daha niteliksiz değil. Yalnızca New York daha gerçek. Maslak için zamana ihtiyaç var. Maslak’ta kendisi gibi olamayan, giyinen binalar var. Üstlerini çıkarırsanız hepsi birbirine benzer. Rasyonel binalardır bunlar. Bir mühendis eseridir. Soyununca rüküşlük taşımazlar, üstlerine giyinince rüküşleşirler.

Dev camlar mı böyle yapıyor? Mimarlar cam binalardan vazgeçemiyor mu?

Mimarın katkısı gibi görünüyor bunlar ama tam öyle değil. Giydirme işini yapan 2-3 firma var. Onlar yapıyor. 

En Zor Günüm 
"Kendi çizimimi istemediler"
Bundan 3 gün önce zor günlerden birini yaşadım. Benim çok önem vererek yaptığım çizimler oluyor. Elle... Kendi elimden çıkan şeyleri veriyorum bazı müşterilere. Bunlar benim için çok değerli. Bunu değersiz, önemsiz buldular. ’Saklayın ileride çok değerli olabilir’ dedim ama bilemiyorum artık anladılar mı?

Emre Arolat’ın imza attığı bazı projeler
* Çekmeköy Evidea
* Santral İstanbul Kültür ve Sanat Merkezi
* Adress İstanbul Alışveriş Merkezi
* Kemer Life Konutları
* Ulus Savoy Konutları
* Arnavutköy Konutları
* Çeşme 7800 turizm ve konut projesi
* Kervansaray Lara Oteli
* Bursa Nilüfer Konutları
* Tek fen Kağıthane Ofisleri
* Brüksel Kraliyet Antreposu yenilemesi
* Kazakistan-Astana Kongre ve Kültür Merkezi