Eskişehir Ticaret Odası Hizmet Binası, Fuar - Sergi ve Kongre Merkezi, Sosyal Tesisleri Ulusal Mimari Proje Yarışması’nın kolokyumu 15 Eylül Cumartesi günü Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Turgut Özakman Sahnesi’nde gerçekleştirildi.

İlk olarak söz alan Eskişehir Ticaret Odası (ETO) Başkanı Cemalettin Sarar, 2005 yılında ETO’nun başına geldiklerinde oda olarak yeterli ve çağdaş bir alt yapıya sahip bir binaları olmadığını, bunu sağlayabilmek ve fiziksel koşulları iyileştirebilmek için çaba harcamaya başladıklarını ve bu amaçla Eskişehir Ticaret Odası Hizmet Binası, Fuar - Sergi ve Kongre Merkezi, Sosyal Tesisleri Ulusal Mimari Proje Yarışması’nı açtıklarını dile getirdi.

Kolokyum, dereceye giren yarışmacılara ödüllerinin verilmesiyle devam etti. Yarışmada birinci olan projenin müelliflerinden Alişan Çırakoğlu ödülünü Eskişehir Valisi Kadir Çalışıcı’dan, 2. olan ödülün müelliflerinden Recep ve Berna Üstün ödüllerini AK Parti Eskişehir Milletvekili Murat Mercan’dan, üçüncü olan projenin müelliflerinden Tan Kamil Gürer ve Ezgi Tuncel ise ödülünü CHP Milletvekili Murat Fehmi Sönmez’den aldı.

Ayrıca satınalma kazanan proje müelliflerinden Gönül Tavman, Esin Boyacıoğlu ve Dilek Berberoğlu ödüllerini DSP Eskişehir Milletvekili Hüseyin Tayfun İçli’den, Elçin Kara, Melis Nur İhtiyar, Dilan Yüksel, Arda Oral Koçak, Nurbin Paker Kahvecioğlu ve Hüseyin L. Kahvecioğlu ödüllerini MHP Eskişehir Milletvekili Beytullah Asil’den, Ayşe Korkmaz ödülünü Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanı Yılmaz Büyükersen’den, Eren Başak ve Meral Özengiz Başak ödüllerini Anadolu Üniversitesi Rektörü Fevzi Sürmeli’den, Murat Sönmez, Mehmet Arıdoğan ve Nihat Eyce ödüllerini Odunpazarı Belediye Başkanı Burhan Sakallı’dan, Seden Cinasal Avcı ödülünü Defterdarlık Vekili Recep Elmas’tan ve Deniz Dokgöz, Orhan Ersan ve Ferhat Hacıalibeyoğlu Vergi Dairesi Başkanı Fethi Aygun’dan aldı.

Dereceye giren adaylara ödüllerinin verilmesinin ardından kolokyumun soru cevap kısmına geçildi. Bu bölümde kolokyuma katılanlar ve yarışmacılar jüriye yarışma süreciyle ilgili merak ettiklerini sorma ve eleştirilerini dile getirme fırsatı yakaldı.


1. Ödülden Perspektif

İlk olarak söz alan Cem Açıkkol, yarışmaya 134 tane projenin katılmasını ve jürinin hazırladığı şartnameyi oldukça olumlu bulduğunu, ayrıca şartnamede her yarışmacının 4 adet pafta teslim etme zorunluluğu getirilmesinin yarışmacılar arasında bir eşitlik sağladığını dile getiridi. Fakat şartnamenin eksiğinin ödüller arasında mansiyon olmaması olduğunu, bunun ise yarışmayı amatörleştirme riski taşıdığını dile getiren Açıkkol, ayrıca yarışmanın soru cevap kısmında önem verilmesi gerektiğinden bahsedilen etaplama kıstasına rağmen birinci seçilen projede etaplamadan söz edilemeyeceğini, birinci seçilen projenin yarışmanın tüm gerekliliklerine uygun olmadığını dile getirdi. Ayrıca birinci olan projenin topografya koşullarını hiçe saydığını da dile getiren Açıkkol birinci projenin yarım kilometreye yakın bir uzunluktan oluşmasını eleştirdi.

Jüri üyelerinden Mürşit Günday, mansiyon vermek yerine satınalma ödüllerine yoğunlaşmalarının sebebini uygulama aşamasında zorluk yaratabilecek ve çeşitli sıkıntılar taşıyan fakat yenilikçi ve ilginç fikirlere daha fazla yer verebilmek istemeleri olarak açıkladı. Genç ve yenilikçi tasarımcıları uygulama kıstaslarıyla sıkıştırmalarının onların fikirlerini ödülsüz bırakmak anlamına geldğini fakat bu fikirleri de desteklemek istediklerini belirtti.

Jüri üyelerinden Semra Uygur ise hem yenilikçi ve farklı fikirlere yer vermek hem de işvereni düşünmek istediklerini, bu nedenle de böyle bir karar verdiklerini belirtti. Ayrıca birinci ödülün incelikli ve ince mekan çözümlerine sahip olduğunu dile getiren Semra Uygur, mekanların oldukça yalın bir şekilde çözüldüğünü, malzeme kullanımının da oldukça başarılı olduğunu dile getirdi. Ayrıca Özbay projenin yapım aşamasında yapılacak çeştli revizyonlara açık bir proje olduğunu ve bu revizyonların projenin özünü değiştirmeyeceğini anlattı. Özbay, birinci projeye etaplandırma açısından yapılan eleştirilere ise projenin farklı bir etaplama anlayışı olduğunu, projede etaplama olmamasından çok bu etaplama kavramının projede daha farklı yorumlanarak uygulandığını belirtti.

Jüri başkanı Hasan Özbay ise dağıtılacak toplam ödülün 190.000 YTL olduğunu ve ödülleri 3 ödül, 5 mansiyon gibi klasik ödüllendirme yöntemiyle verdiklerinde verilen ödüllerin harcanan emeği karşılmayacağını, bunun da mansiyon verilmemiş olmasında bir etken olduğunu dile getirdi.


2. Ödülden Perspektif

Satınalma kazanan projelerden birinin müellifi olan Murat Sönmez ise jürinin tavrının açık bir şekilde belli bir tavır sergileyen projeler üzerinde yoğunlaştığını fakat 2. ve 3. ödülde sürdürülen bu tavrın 1. ödülde tamamen değiştiğini belirterek jürinin ortak karakterinin kavranamadığını söyledi. Ve jüriyi yenilikçi tavrını bütün ödüllerde değil sadece birinci ödülde göstermekle eleştirdi.

Jüri başkanı Hasan özbay jüri üyeleri için tek bir tavrın söz konusu olmadığını, projeler üzerinde uzlaşma sağlandığını belirterek tek bir seçici olmadığını, farklı görüşlerin tartışılarak oylandığını ve ödüllerin bu şekilde dağıtldığını belirtti.

Satınalma kazanan mimarlardan Eren Başak ise jürinin dengeli bir tavır sergilemediğini, birinci ve üçüncü ödülü kazanan projelerin tamamen farklı iki tavır olarak ele alınabileceğini dile getirerek birinci projeyi fazla iddialı ve fazla gergin bir proje olarak gördüğünü belirtti.

Buna cevap veren jüri üyelerinden Semra Uygur, birincilik kazanan projenin nasıl uzunluğu göreceliyse gerilimliliğinin de göreceli olduğunu söyledi. Projeyi seçerken özellikle projenin uygulama ve detaylandırma aşamalarında daha ileri götürülüp görtürülemeyeceğini sorguladıklarını ve birincilik kazanan projenin gerek takındığı tavır, hatta gerek sunumuyla daha ileri aşamalara ulaşabileğini gösterdiğini açıkladı.

Daha sonra söz alan 2. ödülü kazanan projenin müellifi Recep Üstün, kolokyumlarda yapılan tartışmalarda bütünün unutulduğunu, salt mimarlar arası bir tartışma sürdürüldüğünü belirterek birincilik ödülü kazanan projeyi hem en dıştaki hem de içteki kabuklarının çelişkili olması ve mekanlarının fazla esnek, bu açıdan da şartname ve programın gerekliliklerini tam yansıtmayan mekanlar olması nedeniyle eleştirdi. Dış kabuğun ise doğal almadığını, kendini adeta dayattığını belirtti.

Jüri üyesi Semra Uygur buna karşılık birinci projenin fikrinin zaten bu olduğunu, tekdüze bir kabuk içerisindeki iç kabuklarla, yalın bir dil kullanılarak heyecanlı mekanlar yaratıldığını dile getirdi.


3. Ödülden Görünüş

Satınalma ödülü kazanan mimarlardan Gönül Tavman şartnamede etaplamanın zorunlu olmadığı gibi bir izlenim varken soru cevplarda daha zorunlu bir hal aldığı ve bunun da yarışmacılar için kafa karıştırıcı olduğunu belirterek jüriyi eleştirdi. Ayrıca birinci projede bütün mekanlara aynı şekilde giriliyor olmasını da yanlış bulduğunu belirtti.

Jüri üyesi Hasan Özbay ise ETO’nun bir etaplama yapılacağını fakat bunun ne gibi bir sırayla ve hangi tarihlerde gerçekleştirileceğinin onlara net olarak belirtilmediğini, bu nedenle de soru cevap kısmında sadece etaplamayı hatırlatmayı daha uygun gördüklerini belirtti.

Satınalma projesi müelliflerinden Deniz Dokgöz, yarışmaya 134 projenin katıldığını fakat bu projelerin birçoğunun aynı tipolojide tasarımlar ortaya koyduğunu belirterek yarışmadan çıkan sonuçların bu yüksek katılımı yansıtmadığını belirtti.

Hasan Özbay buna karşılık olarak yarışmacıları etaplama ve arazi özelliklerinin sınırlandırmış olabileceğini, projelerin bir çoğunun aslında tamamlanmamış projeler olduğunu, hatta projelerin %80’inde ne yangın ne de deprem yönetmeliğinin gerekliliklerini göremediklerini belirtti.

Daha sonra söz alan Hayri Bingöl, jüri üyelerine yarışmalarda seçilen projelerin nasıl daha kaliteli bir şekilde inşa edilebileceğine dair bir soru yöneltti.

Jüri üyelerinden Mürşit Günday, 2004 yılından beri Eskişehir’de ilk defa bir yarışma açıldığını, buna karşılık 300 – 400 adet ihalenin gerçekleştiğini ve yarışmaların sayısının son derece yetersiz olduğunu belirtti. Semra Uygur ise mimar işveren ilişkisinin önemine değinerek mimarların projenin detaylarıyla ve yapım aşamasıyla ilgilenmekte yetersiz kaldığını söyledi. Hasan Özbay, Almanya’da yılda 350 tane yarışma açılırken bu rakamın Türkiye’de 6 – 7 arasında olduğunu, Türkiye’de en önemli işverenin TOKİ olmasına rağmen TOKİ’nin tek tip konutları Türkiye’nin her yerine inşa etmekte direttiğini belirtti. Ayrıca Özbay, sorunun kamu yapısı elde etme yöneteminde olduğunun altını çizdi.

Son olarak söz alan birincilik kazanan projenin müelliflerinden Alişan Çırakoğlu, binalarını inşa ettiklerinde tüm bu kaygıları ortadan kaldıracak bir bina olmasını umut ettiklerini dile getiridi.

Yarışmanın en az kendisi kadar önemli olan kolokyumu beklenildiği gibi soru cevap kalitesi açısından gayet verimli geçti. Hem jüri üyeleri ve saydamlıkları hem yarışma şartnamesi hem yarışmaya katılım oranı hem de ETO’nun bu yarışmaya gerekli önemi vererek kaliteli bir yarışma ortamı sağlaması memnun ediciydi.