İstanbul Teknik Üniversitesi ile Illinois Üniversitesi Orta Amerika Deprem Araştırma Merkezi'nin birlikte düzenlediği "Deprem Hasar Tahmini Uluslararası Sempozyumu - HAZTURK 2007", İTÜ Ayazağa Yerleşkesi'nde başladı.
Sempozyumun başkanlığını yapan İTÜ İnşaat Fakültesi'nden Prof. Dr. Muhammed Şahin, Marmara Bölgesi'nin yeni ve yıkıcı bir depremle karşı karşıya olduğunun bilimsel verilerle ortaya konduğunu belirterek, "Risk son derece büyük ve bu gelecek depremin ülke bağımsızlığını dahi tehdit edebileceğinden söz ediliyor. Tek çıkar yol var, depreme hazır olmak" dedi. Şahin, Amerika'da acil durum yönetimi için kullanılan HAZUS yazılımının Türkiye versiyonu olan HAZTURK çalışmalarının depreme hazırlık için pilot bölge seçilen Zeytinburnu'nda tamamlandığını da bildirdi.
HAZTURK Uygulaması
Şahin, 1999 depremlerinin toplumun deprem konusunda bilinçli olmasına yol açtığını belirterek, bu tarihten sonra önemli çalışmalar yapıldığını dile getirdi. Bütün topraklarının deprem tehdidi altında olduğu Türkiye'de farklı bölgelerin yanı sıra Bingöl Yedisu ve Marmara Denizi'nde iki büyük deprem beklentisi olduğunu anlatan Şahin, bu durumu göz önünde bulundurarak Nisan 2006'da İstanbul Valiliği, Büyükşehir Belediyesi ve TÜBİTAK'ın desteği ve Amerika Illinois Üniversitesi Deprem Araştırma Merkezi ile HAZTURK projesini hayata geçirdiklerini söyledi.
Prof. Dr. Şahin, benzeri ABD'de kullanılan deprem hasar tahmini yazılım programının Türkiye'ye uyarlanarak İstanbul'da bir ilçede son güncel bina verileriyle uygulamasının gerçekleştirilmesinin hedeflendiğini aktararak, şunları kaydetti: "Örnek uygulamasını Zeytinburnu'nda gerçekleştirdiğimiz çalışmanın bundan sonraki hedefi 2-3 yılda İstanbul'daki altyapı ve üstyapı için deprem hasar risklerinin belirlenmesi. Daha sonra ise başta Marmara Bölgesi olmak üzere tüm Türkiye için bu çalışmanın gerçekleşmesi.
Şahin, Zeytinburnu'nda 7.5 şiddetinde deprem için yapılan güçlendirme öncesi hasar analizine göre, binaların yüzde 43.7'sinin hafif, yüzde 35.6'sının orta, yüzde 16.4'nün ağır hasar göreceğini, yüzde 4.22'sinin yıkılabileceğini bildirdi. Bu oranların güçlendirmeyle düşebileceğini aktaran Şahin 7.7'lik bir depremde ise güçlendirme çalışmaları yerine hem ekonomik hem de dayanıldık açısından binaların yıkılarak yeniden yapılmasının doğru olacağını söyledi.
Depreme Hazırlık Çalışmaları
Prof. Dr. Şahin, depreme hazırlık kavramının, deprem öncesi, deprem esnası ve deprem sonrası olmak üzere üç başlık altında ele alınabileceğini anlatarak, depreme hazırlık kapsamındaki en önemli unsurlardan birinin hastanelerin okulların ve diğer kamu kurum ve kuruluşların depreme hazırlanması olduğuna işaret etti.
Şahin, "Bugün İstanbul'da görünür en etkin depreme hazırlık çalışması İstanbul Valiliği'nin de desteğiyle İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılıyor. Deprem master planının hazırlanmasının yanı sıra Avrupa yakasının mikrozonlama çalışması tamamlanmış, Asya yakasında da başlamış bulunuyor" dedi. Kentsel dönüşüme önemli bütçeler ayrıldığını dile getiren Şahin, "Olay, her şeyden önce hukuki olarak belediye boyutunu aşıyor. Bu konuda merkezi yönetimin icraatı ise deprem şurası düzenlemenin ötesine geçemedi. Şurada alınan kararlar ise raflarda beklemenin ötesine geçemedi. Büyük ümitlerle başlanan Zeytinburnu yeniden dönüşüm pilot projesi hukuki engeller yüzünden durmuş halde" dedi.
Prof. Dr. Şahin, yapılaşma açısından önemli olan "Deprem Bölgeleri Haritasının bugünkü verilere göre yeniden düzenlenmesi gerektiğini, ancak bunun yapılmadığını ifade ederek, "İstanbul'da birinci derece deprem bölgesi olan, ancak ikinci derece deprem bölgesi koşullarına göre yapılaşan yerlerin bulunduğunu" savundu.
Vali Yardımcısı Karahasanoğlu
İstanbul Vali Yardımcısı Ahmet Karahasanoğlu da Türkiye'nin coğrafi konumu itibariyle afet olasılığının yüksek olduğu bir bölgede yer aldığını belirterek, buna rağmen sağlıklı bir yapı stokunun bulunmadığını, denetimsiz yapılaşma nedeniyle afet durumunda acı sonuçlar yaşandığını dile getirdi. Depremle ilgili çalışmaların 1999 depreminden sonra hızlandığını aktaran Karahasanoğlu, vatandaşların deprem konusunda bilinçlenmesi için dokümanlar hazırladıklarını belirtti. Karahasanoğlu, İstanbul'da 840 kamu binasının güçlendirilmesi gerektiğini kararlaştırdıklarını dile getirerek, 104 okulun güçlendirme çalışmasının fiilen başladığını kaydetti
Deprem Vakfı Başkanı Boduroğlu
Türkiye Deprem Vakfı Başkanı Prof. Dr. Hasan Boduroğlu ise deprem hasar tahmini yazılımının önemli adım olduğunu, bunun yanında daha kapsamlı projelerin de yapılması gerektiğini ifade etti.
Ana teması "Deprem etki değerlendirmesi ve tahmini" olan ve "Tehlikenin belirlenmesi", "Yerel zemin etkileri", "Envanter teknolojileri", "Kırılganlık formülasyonla-rı", "Karar araçları", "Görselleştirme" ve "Hasar değerlendirmesi örnek çalışmaları" konularının ele alınacağı sempozyum, 26 Eylül Çarşamba günü sona erecek.