Haberler

Mustafapaşa/Sinasos

Tarih: 27 Eylül 2007 Kaynak: Zaman Yazan: Şahin Alpay
Geçen cumartesi ve pazar günlerini Kapadokya'da geçirdim. Vesile, Stockholm'de evini ve dostluğunu benimle paylaştığı yıldan bu yana, yani 35 yıllık Yunanlı arkadaşım Anestis'in ilk Türkiye ziyaretiydi.

İsveçli eşi tarafından (30 yıl evlilik ve üç çocuktan sonra) geçenlerde, birdenbire "istenmeyen koca" ilan edildiği için tasalı, tanınmış bir ressam da olan dostuma Kapadokya gezisinin hayli iyi gelebileceğini düşündük. Öyle de oldu.

Bir tesadüf bizi Kapadokya'nın daha önce varlığını bilmediğim, yörenin en dikkate değer köşelerinden birine götürdü. Kayseri'ye uçak biletlerini aldığım seyahat acentesi, Ürgüp'te "Cappadoccia Lodge" isimli bir oteli tavsiye etti. Telefon numarasını internetten bulup aradım. Otelin işletmecisi Murat Bey, kibar sesiyle, Kayseri ulaşımı dahil bizi iki gün misafir etmek ve bütün bölgeyi gezdirmek için makul bir ücret talep edince, cuma gece yarısı kendimizi Mustafapaşa köyünde (ya da Osmanlı döneminde kullanılan adıyla Sinasos'ta) bulduk. Mehtaplı bir eylül günü gece yarısında Kapadokya'nın jeolojik, mimarî ve tarihî görünümünün insanda ne tür duygular uyandırabildiğini burada anlatmayacağım.

Otele varınca şunları öğrendik: Adı "Cappadoccia Lodge" değil, "Ukabeyn" idi. İki yüz elli yıl kadar önce inşa edilmiş, büyük bölümüyle kayalara oyulu, 3 katlı, 6 odalı bir konaktı. Adını konağın kapılarından biri üzerine oyulmuş olan (Eti, Urartu, Selçuk ve Osmanlılar tarafından kullanılan) iki başlı kartal sembolünden alıyordu. Konağın ilk sahibi, 1923'te Türkiye ile Yunanistan arasında yapılan (Lozan'a ek) mübadele anlaşması uyarınca yurdunu terk edip gitmek zorunda kalan, ana dili Türkçe, dini Ortodoks olup, Karamanlılar olarak anılan etnik-dinsel gruba mensup bir Osmanlı ailesiydi. Kapıya oyulu "Ukabeyn" simgesi ailenin Osmanlı'ya bağlılığını gösteriyor olabilirdi. Mustafapaşa'nın bugün nüfusu 4 bin dolayında. Bunun önemli bir kısmı, mübadele ile Selanik ve çevresinden gelerek buraya yerleştirilen Müslüman aileler. 1924'te burayı terk etmek zonunda kalan Ortodoksların sayısının 1400 dolayında olduğu tahmin ediliyor. (Lozan görüşmeleri başladığı sırada Türk hükümeti, Kapadokya Ortodokslarının mübadele dışında tutulmasını düşünüyordu. Sonradan bu fikirden vazgeçildi.)

İstanbul'a döndüğümüzde Anestis (ben de bir mübadil çocuğu olduğum için hayatta en merakla okuduğum kitaplardan biri olan) Bruce Clark'ın "Twice a Stranger: How Mass Expulsion Forged Modern Greece and Turkey / İki Kez Yabancı: Modern Türkiye ve Yunanistan'ı Kuran Zorunlu Göç" başlıklı kitabında Mustafapaşa/Sinasos üzerine yazılan (kısaltarak aktardığım) şu satırları hatırlattı: "Kapadokya'daki Ortodoksların çoğu ya da tamamı Türkçe konuşuyordu... Yöre Hıristiyanlarla Müslümanlar arasında güven duygusunu yıkan kanlı savaşlara hiç sahne olmamıştı. Buradaki iki topluluk din dışında her bakımdan birbirlerine çok yakındı... Zorunlu ayrılmaya rağmen, Kapadokya'nın Müslümanlarıyla Hıristiyanları arasındaki yakınlık bugün de tamamen tükenmiş değil. Türkiye'den Yunanistan'a göçmek zorunda kalan Ortodokslar arasında Kapadokyalılar kadar anayurtları hakkında iyi anılar taşıyan başka hiçbir grup yok... 1924'te burayı terk ederek Yunanistan ve ABD'ye yerleşen ve yurtlarına nostaljik ziyaretlerde bulunan Ortodoks aileler ile burada yaşamaya devam eden Müslüman aileler arasında gücünü yitirmemiş olan bir duygusal bağ var... Duygusal bağlar, kan bağlarıyla da pekişiyor. Zira mübadele günlerinde bir kısım Ortodoks kadınlar Müslümanlarla evlenerek İslam dinini benimsediler ve köylerinde kaldılar." (s. 89-90)

Mustafapaşa'nın merkez meydanında bulunan belediye binasını ziyaret edecek olursanız, ikinci katta, sağdaki ilk odada, büyük ebatta bir yağlı boya tablo ile karşılaşacaksınız. Tablo, Ortodoks bir ailenin yola çıkmadan önce Müslüman komşularıyla, çok duygulu bir şekilde kucaklaşarak vedalaşmasını resmediyor. Ben tablonun küçük bir kopyasını "Ukabeyn" otelinin broşüründe gördüm. Mustafapaşa'ya bir daha gittiğimde mutlaka aslını da göreceğim.
Takvim
<<Haziran 2011>>
Pzt Sal Çar Per Cum Cmt Paz
    1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30      
Haber Bölümleri
Haber Kategorileri
Yayınlanan haberlere günlük olarak yukarıdaki takvimden, haberlerin kategorilerine ise aşağıdaki listeden ulaşabilirsiniz.