Boru hattı ve petrol platformu olmak üzere 300'e yakın büyük projeye imza atan ve Fas'ın tek rafinerisi olan Samir'in yenileme inşaatını sürdüren Tekfen Taahhüt Grubu, mühendislik, malzeme tedariki ve inşaat işlerinin bütününü kapsayan “anahtar teslim müteahhitliğe” yoğunlaşıyor.
Tekfen-Snamprogetti konsorsiyumunun, Fas'ın Muhammediye şehrinde üstlendiği, 200 milyon avro değerindeki Samir Rafinerisi modernizasyon inşaatının 2008 yılı Aralık ayında tamamlanması planlanıyor.
Tekfen Taahhüt Grubu'ndan Sorumlu Başkan Yardımcısı Ümit Özdemir, Samir Rafinerisi şantiyesinde Türkiye'den giden bir grup gazeteciye yaptığı açıklamada, hedeflerinin “iyi iş yapmak, enternasyonal müteahhit olmak ve Türk insanına istihdam sağlayarak, ülkeye döviz kazandırmak” olduğunu vurguladı.
Tekfen Taahhüt Grubu'nun, enerjisini EPC (Engineering-Procurement-Construction/Mühendislik, Tedarik, İnşaat) müteahhitliğine, yani “anahtar teslim müteahhitliğe” yoğunlaştıracağını bildiren Özdemir, “Tekfen Taahhüt Grubu bundan sonra, mühendislik yönünü, proses mühendisliği alanında geliştirip, endüstriyel tesislerin yapımında da zamanla yönetici şirket konumuna gelmeyi hedefliyor” diye konuştu.
Ümit Özdemir, Tekfen olarak Samir'de, teknolojik özelliği çok yüksek olan bir iş üstlendiklerini söyledi. Türk müteahhitlerin Türkiye dışında genelde inşaat ağırlıklı iş yaptıklarını belirten Özdemir, “Daha başarılı işler yapabilmemiz için dünya pazarlarında bu tür işlere yönelmemiz lazım. Biz teknolojisi yüksek işleri yaptığımız için Türk ekonomisine faydalı olduğumuzu düşünüyoruz. Çünkü müteahhitlik kalitesini yükseltiyoruz. Rekabet edemediğimiz için basit inşaat işlerini bıraktık” diye konuştu.
Samir'deki proje çerçevesinde, rafineriden çıkan ürünlerin yeni standartlarda, kabul edilebilir hale getirilmesi için modernizasyon çalışmalarının yürütüldüğünü anlatan Özdemir, Tekfen olarak bu çalışmalarda insan sağlığına ve çevrenin korunmasına da çok önem verdiklerini, “sıfır kazayla” çalıştıklarını belirtti.
Fas'ta çalışan ilk Türk şirketinin Doğuş İnşaat olduğunu hatırlatan Özdemir, söz konusu şirketin Fas'ta birkaç otoyol projesini başarıyla tamamladığını söyledi. Fas'ta otoyol, demiryolu gibi altyapı işlerini üstlenen Türk şirketlerinin bu tür işleri yapmaktan memnun olmadığını kaydeden Özdemir, “Müteahhitlerimiz, biz de dahil olmak üzere bu projelerden umduğumuzu bulamadık. Bu idareler bizim bildiğimiz tarzda çalışan idareler değil, hepsi müteahhitlere zorluk çıkarıyorlar. Ödemeler gecikmeli oluyor. Fiyat artışlarının hiçbirini karşılamıyorlar. Geldiğimizden bu yana işçilik iki kat, akaryakıt fiyatları yüzde 40 arttı. Bu nedenlerle Fas'ın Türk müteahhitler için cazip olmadığını düşünüyorum. Bence petrodoları olması açısından Libya, Cezayir daha önemli ülkeler olabilir” diye konuştu.
Tekfen’in gözü Türkiye’deki büyük projelerin üzerinde
“Türkiye'de neden iş yapmıyorsunuz?” sorusu üzerine Özdemir, son zamanlarda Türkiye'de finansman dolayısıyla yatırımların yavaşladığını söyledi. 100 milyon doların üstünde değeri olan işlerle, büyük projelerle ilgilendiklerini ifade eden Özdemir, “Türkiye'de 5 büyük projeyle yakından ilgileniyoruz. Bu işlerden pay almaya çalışacağız” dedi. Özdemir, söz konusu projelerin “3. Boğaz Köprüsü “, “Boğaz Karayolu Tüp Geçişi”, “İstanbul-İzmir otoyolu (İzmit-Körfez geçişi dahil)”, “Ankara-İzmir otoyolu inşaatı”, “Ceyhan'da kurulacak rafineriler, daha sonra o bölgede kurulacak tersaneler, kuvvet santralleri” olduğunu bildirdi.
Ümit Özdemir, ayrıca, Tataristan'da yapılacak bir rafineri ile ilgilendiklerini, ihale için yeterlilik aldıklarını, Ankara'dan bölgeyi tanıyan SUMMA İnşaat ile ihaleye ortak olarak gireceklerini söyledi. Söz konusu rafineri projesi çerçevesinde toplam 15 milyar dolarlık yatırım yapılacağını kaydeden Özdemir, “1 yıl içinde netleşecek. Tataristan özerk bir bölge. Orada çok büyük bir yatırım olacak” dedi.
Müteahhitlerin yurt dışında iş almak için “büyük zorluklardan geçtiklerini, her şeye bakıldığını, ancak Türkiye'deki karne sistemi nedeniyle adaletsizlikler olduğunu, karnesi olan müteahhitlerin hiçbir elemeden geçmediğini” anlatan Özdemir, devletin bunu düzeltmesini beklediklerini söyledi.
Olimpiyat stadı “bir olimpiyat stadı”
Gazetecilerin, “olimpiyat stadına” ilişkin sorusu üzerine ise Özdemir, “Olimpiyat Stadı'nın yerini, yönünü, biçimini biz tayin etmedik. Dünyadaki tüm olimpiyat statları kuzey-güney doğrultusunda yapılır. 'Gelin 80 bin kişilik bir stat yapın' dediler. Fransızlarla gittik yaptık. Stat futbol stadı değil, futbol oynamak için yapılmamış. Orası bir olimpiyat stadı” diye konuştu.
Özdemir, “doların düşmesi müteahhitleri nasıl etkiler?” sorusuna ise “doların düşmesinin kalifiye eleman bulmada negatif bir unsur olarak karşılarına çıktığı” yanıtını verdi. Çalışanların kazandıkları net paranın azaldığını belirten Özdemir, çalışanları zarara uğratmayacak çözümler ürettiklerini kaydetti.
“Petrol fiyatlarının düşmesine” ilişkin bir soruya ise Özdemir, şu yanıtı verdi:
“Petrol fiyatları bana göre çok fazla düşmez. Petrol fiyatları 15 dolar olduğu zaman petrol üreten ülkeler ancak başa baş geliyor, yatırım yapmıyorlar. Petrol fiyatları 15 doların üzerine çıktığında bu ülkelere gelen paralar artıyor, bunların bir kısmını yatırım harcaması olarak kullanıyorlar. Şimdi petrol 90 dolar olduğuna göre petrol denizinde yüzüyorlar. Hepsi yeni yatırım yapmaya çalışıyor.
Türkiye 20 milyon ton petrol ithal ediyor. Petrol fiyatı nedeniyle Türkiye bütçesine çok büyük yük geliyor. Petrol fiyatlarının düşmesi müteahhitler için hiç önemli değil. Türkiye ekonomisi açısından önemli. Keşke düşse.”
Kalifiye eleman sıkıntısı
Kalifiye eleman sıkıntısına değinen Özdemir, “Tekfen'in iş hacmi 2,1 milyar dolar. Gerekli, yetişmiş insan gücünü bulabilsek bu miktarı 1 yılda rahatlıkla 2 katına çıkarırız” dedi. Özdemir, kendi elemanlarını yetiştirmek için çalışmalar yürüttüklerini, yönetici ve vasıflı eleman konusunda yatırım yaptıklarını söyledi.
Samir rafinerisi projesinde, 2 bin 400 kişinin çalıştığını kaydeden Özdemir, bu kişilerin yaklaşık 700'ünün Türk olduğunu, yakında 500 Türk işçi daha getireceklerini söyledi.
Özdemir, Türk işçileriyle çalışmak istemelerine rağmen iş yaptıkları ülkelerin yöneticilerinin, kendi vatandaşlarının istihdamı için yabancı işçi çalıştırılması konusunda çeşitli sınırlamalar getirdiklerini anlattı.
Ümit Özdemir, Irak'ta iş yapıp yapmadıklarının sorulması üzerine, 1990'lı yıllarda bölgeden ayrıldıklarını, orada çalıştıkları ekipmanlarının da halen kayıp olduğunu söyledi.
Samir’in modernizasyonu
Samir Rafinerisi Proje Müdürü Ali Şanlı da, Samir'deki çalışmaları hakkında bilgi verdi. Şanlı, proje çerçevesinde Fas'ın tek petrol rafinerisi Samir'de iki çalışma yürütüldüğünü; birincisinin mevcut rafinerinin içindeki tüm üretimin, çevre şartlarına, Avrupa standartlarına uyumu için sülfür oranının düşürüldüğünü, ikincisinin ise mevcut ham petrol üniteleri veya diğer ünitelerden çıkan daha vasıfsız, daha ucuz ürünleri tekrar çalıştırarak (hydro cracking teknolojisi ile) kaliteli, kıymetli, çerçeve şartlarına uygun beyaz ürünlere çevirdiklerini söyledi. Şanlı, rafinerinin mevcut kapasitesinin 5 milyon ton/yıl, yaptıkları ünitenin kapasitesinin ise 1,8 milyon ton/yıl olduğunu bildirdi.
Tekfen'in projelerinin yüzde 96'sı yurt dışında
1956 yılında kurulan Tekfen'in 2006 yılı cirosu 751 milyon dolar, aktif portföyü ise 2,1 milyar dolar. Yurt dışı tamamlanmış proje büyüklüğü 3 milyar dolar olan Tekfen, 285'e yakın projeyi tamamladı, 20 proje ise devam ediyor. Tekfen bünyesinde 13 bin 700 kişi çalışıyor.
Tekfen Taahhüt Grubu, bugüne kadar Suudi Arabistan, Azerbaycan, Gürcistan, Kazakistan, Özbekistan, Irak, Kuveyt, Yemen, Katar, Almanya, Rusya ve Fas olmak üzere birçok ülkede önemli altyapı, endüstriyel tesis ve inşaat projelerinin yapımını üstlendi.
Yurt dışında bugüne kadar 3 milyar ABD Doları tutarında taahhüt projesine imza atan Tekfen'in devam eden projelerinin yaklaşık yüzde 96'sının yurt dışında olduğu ifade edildi.
Taahhüt Grubu'nun projelerinin Kuzey Afrika, Hazar Denizi Bölgesi ve Ortadoğu olmak üzere üç ana bölge üzerinde yoğunlaştığı, Bulgaristan, Türkiye, Kazakistan, Azerbaycan, Kuveyt, Katar, Suudi Arabistan, Umman, Libya ve Fas'ın Tekfen Taahhüt Grubu'nun halen proje gerçekleştirdiği ülkeler olduğu bildirildi.
Tekfen Taahhüt Grubu'nun, önümüzdeki dönemde petrokimya müteahhitliği alanında yoğunlaşacağı, bu kapsamda, başta Hazar Denizi Havzası, Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Balkan ülkelerindeki faaliyetlerini genişletme çalışmalarını sürdüreceği ifade edildi.
Tekfen Taahhüt Grubu, Tarsus-Adana-Gaziantep (TAG) Otoyolu, Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Ham Petrol Boru Hattı Projesi'nin iki ayağında yer alan terminallerin inşaatı işlerine de imza attı.
Grubun, Katar Otoyol Projesi, Suudi Arabistan'da fosforik asit gübre tesisatı inşaatı, Bulgaristan Maritza East-1 Termik Santralı, Umman'da 234 kilometrelik gaz ve boru hattı, Katar'da 137 kilometrelik Ras Laffan-Mesaieed Etan Boru Hattı gibi projeleri ise devam ediyor.