Bir gün İzmir için Paris yollarına düşeceğimiz hiç aklıma gelir miydi? İzmir'i bilenler ve yaşı müsait olanlar hatırlayacaktır: İzmir Enternasyonal Fuarı (İEF) kentin en merkezi etkinliğiydi. Fuarın açık kaldığı yılın o bir ayı (20 Ağustos – 20 Eylül) için yaşardı sanki İzmirli. Gündüzü ve gecesiyle fuar bir cümbüştü İzmirliler ve o vesileyle İzmir'e gelmiş insanlar için... İzmir Türkiye'nin Osmanlı döneminden beri yürüttüğü 'dünyaya açılan pencere' işlevini Cumhuriyet'te fuar sayesinde yerine getirirdi.

Fuar alanı hâlâ var, belki yılın bir haftası 'fuar' resmen açık da, ancak teknolojik ilerlemeler İEF türü etkinlikleri gereksiz, İzmir'i de işlevsiz bıraktı. İnternet çağında, bütün dünya televizyonları her evden izlenebilirken, ülkeler ve ürettikleri hakkında merak edilebilecek tek bir yön kalmadı; dolayısıyla İEF'nın işlevi de sona erdi.

“Dünyanın farklı bir köşesinde her beş yılda bir açılan 'Expo Fuarı' milyonlarca dünyalıya Türkiye'de 'Gel' diyecekse hangi il bu etkinliğe yakışır?” sorusunun cevabı kendiliğinden ortada: “İzmir'e elbette...” Bir önceki fuar ülkesi Japonya 'Expo' vesilesiyle tam 20 milyon turist çekmiş... Şartları bize benzeyen İspanya'da (Sevilla) 1995 yılında yapılan fuardan geriye o kenti 21. yüzyıla taşıyan muazzam bir altyapı kalmış... Çin'in Şanghay kenti gelecek fuar (2010) için yıllardan beri hazırlanıyor...

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül çocukluk anılarıyla süslü İzmir'in, Expo kenti seçilmesi için müthiş bir çaba harcıyor. Dışişleri bakanıyken karar üzerinde etkili olabilecek kişilerle birebir görüşmeler yürütüyordu, şimdi topluluklar karşısında “Proje devletimizin” mesajını veriyor. İstanbul'da seçkin bir Expo davetli grubuyla yemekte buluşmuş ve İzmir için en güzel sözleri sarf etmişti. Dün de, Expo'nun karar buluşmalarından birinin yapılacağı Paris'te; çekişen iki kentten birinin sahibi sıfatıyla karar-vericilerin karşısına çıktı.

Süreci içinden izleyip gözlemek üzere İzmir kökenli dört gazeteciyi uçağına alması güzel bir jest. Değişik unvanlar taşıdığı dönemlerde ziyaret etme fırsatını bulup etkilendiği Expo fuarlarının bir sonrakini İzmir'e alma düşüncesi bile Cumhurbaşkanı Gül'ü heyecanlandırıyor. İspanya'da (1995) 'Discoveries' (keşifler ve icatlar) konusundaymış Expo; Amerika kıtasının keşfinin 500. yıldönümü şerefine... Japonya'daki fuar ise 'Wisdom of Nature' (doğanın hikmeti) temasını işliyormuş. 2015'i İzmir adına Türkiye üstlenirse işlenecek tema 'Health for all' (herkes için sağlık) olacak. Rakip İtalya (Milano) ise 'Food' (gıda maddeleri) temasını seçmiş kendisine...

Ülkelere kalıcı ziyaretçi statüsü kavuşması beklenen milyonlarca cebi paralı turist getirmesi bakımından önemli Expo fuarı; kentler için ise bulunduğu yerden birkaç çizgi yukarıya sıçrama yapma fırsatı. 160 yıldır Expo için tercih edilen kente fuar açılana kadar milyarlarca dolarlık altyapı ve beşeri yatırım yapılıyor. Paris'teki Eifell kulesi sözgelimi, 19. yüzyılın son Expo fuarlarından biri için inşa edilmişti; her Expo kentinde kalıcı eserler hayli fazla. Tercih edildiği takdirde, İzmir de, Ankara, İstanbul ve Antalya ile 'hızlı tren' bağlantısına kavuşacak. Paris'e İzmir'i pazarlamak üzere gelen Cumhurbaşkanı Gül, “Kent için cansuyu olacak, ama Expo'nun olumlu etkileri Ege ve bütün Türkiye üzerinde de hissedilecek” dedi.

Expo mekânı olarak İzmir'de İnciraltı bölgesi seçilmiş... İzmirli, seçilmiş ve atanmış bürokratik unsurları, ticaret ve sanayi alanlarının liderleri, sivil toplum örgütleri, basını ve halkıyla projeye sahip çıkmış görünüyor. Bir kenti en hızlı kalkındıran proje olduğu bilindiği için, “Expo İzmir'de yapılsın” fikrine karşı çıkacak bir İzmirli düşünemiyorum zaten. İzmirli'ye hâkim olan “İlimiz uzun yıllardır ihmal edildi” görüşünü birdenbire tersine çevireceği için de önemli bir proje bu İzmir için...

İtalyanlar 2015 Expo fuarı Milano'da açılsın diye bütün güçleriyle asılıyorlar. Türkiye'nin konuyu en üst düzeyde sahiplenmesi İtalyan politikacıları da hareketlendirmiş; dün ülkeler adına yapılan “Bizi tercih edin” sunumunda İtalyan Başbakanı Prodi de bulundu. Esas karar toplantısı ise 31 Mart 2008'de yapılacak.

Türkiye'nin böyle bir etkinliğe hazır olduğu mesajını vermesi bile önemli; hele kazanırsa ve 2015 Expo'yu İzmir'e getirme tarihi olursa, çocukluğumun fuar-merkezli İzmir'i bir yıllığına geri dönmüş olacak...