GYODER tarafından hazırlanan gayrimenkul araştırma raporunun dördüncüsü 3 Aralık 2007 Pazartesi günü Çırağan Sarayı’nda gerçekleşen bir toplantı ile kamuoyu ile paylaşıldı.

Daha önce sırayla “Konut”, “İstanbul”, “5 Büyük İl” konularında hazırlanan araştırma raporunun bu seneki konusu “Gayrimenkul Sektörü ve İller için Öngörüler 2015” başlığını taşıyordu. Raporda, Antalya, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Kayseri, Kocaeli, Konya, Mersin ve Samsun’da yatırım alanları ve potansiyeli “Konut Sektörü ve Konut Piyasaları”, “Perakende Pazarı ve Alışveriş Merkezi”, “Turizm ve Konaklama Tesisler”, “Sanayi ve Lojistik Alanlar” başlığı altında incelendi.

Dr. Can Fuat Gürlesel tarafından hazırlanan raporun beşincisi 10 ilave ili de kapsayacak şekilde 2008’de, altıncısı ise 2009’da “Dar Gelirli Ailelerin Konut Sorunu” başlığı altında hazırlanacak.

Gürlesel sunumunda raporda da değerlendirilen bazı önemli noktalara değindi. Raporda ele alınan 5 büyük ilden sonraki en büyük 9 şehir demografik eğilimlerine bakıldığı zaman Antalya, Kocaeli, Mersin gibi iller yüksek göç alırken, Diyarbakır, Erzurum, Samsun gibi iller de yüksek göç veriyor. Bu şehirler arasında Kocaeli yüksek göç almaya devam ederken bir aktarma merkezi gibi de çalıştığı için de bir yandan göç veriyor. Nüfus açısından bakıldığında yüksek göç vermesi sebebiyle Samsun’un nüfusunun 2015 yılında azalması bekleniyor.

Kentli nüfustaki artışın konut sayısını belirlediği günümüzde raporda ele alınan 9 ile bakıldığında Antalya’da konut ihtiyacı artarken, Samsun’da nüfus azalsa bile kentli nüfusta artış olduğu için hane halkı sayısında artış oluyor.

Raporda dikkat çeken konulardan bir tanesi 9 ilin tümünde kentsel alanlardaki konut stoğunun büyük bir kısmını inşaat izni olmayan konutların oluşturması. 2015 yılında 50 yaşın üzerinde olması beklenen ve yenilenmesi gereken konut sayısı da 120.000 ile en fazla Konya’da bulunurken onu 90.000 ile Antalya, 50.000 ile Eskişehir ve Konya izliyor. Konut talebini artıran bir faktör olarak bilinen kiracı aile sayısı da 106.672 ile en fazla Antalya’da bulunuyor. Gelir durumuna doğrudan bağlı olan kredi kullanımı sayısı en zengin il olan Kocaeli’nde 5.571 iken, 6. sırada yer alan Antalya’da 9.802 olarak görülüyor.

Araştırma konusu olarak ele alınan bir başka konu olan alışveriş merkezlerinde sayı açısından 11 AVM ile başı Antalya çekiyor. Bin kişi başına kiralanabilir AVM alanının önemli bir gösterge olduğu günümüzde Eskişehir 115,7 metrekare ile İstanbul’un üzerinde bir kapasiteye sahip.

2015’teki konaklama tesisleri öngörülerine bakıldığı zaman Antalya’da turizmin 12 aya yayılması, Erzurum ve Kayseri kış, Kocaeli’nde kısa süreli kalış, Samsun’da havza turizmine yatırım yapılması planlanıyor.

Araştırma raporundaki son başlık olan sanayi ve lojistik günümüzde ve ileriki vadede gayrimenkul yatırımı için büyük önem kazanan konulardan bir tanesi.

Sonuç olarak 9 ile bakıldığında illere göre gayrimenkul yatırımı konusunda öne çıkan başlıklar şu şekilde:

• Antalya: Konut, alışveriş merkezi, konaklama tesisleri
• Diyarbakır: Yok
• Erzurum: Konaklama tesisleri
• Eskişehir: Sanayi ve lojistik alanları
• Kayseri: Konut, konaklama tesisleri, sanayi ve lojistik alanları
• Kocaeli: Konut, alışveriş merkezi, konaklama tesisleri, sanayi ve lojistik alanları
• Konya: Konut, alışveriş merkezi
• Mersin: Konut, alışveriş merkezi, konaklama tesisleri, sanayi ve lojistik alanları
• Samsun: Alışveriş merkezi, sanayi ve lojistik alanları

Yukarıda kısa bir şekilde değindiğimiz raporun özetinde iller birbiriyle karşılaştırma yapılmadan potansiyelleri ortaya konacak şekilde ele alınmış.

Gayrimenkul Sektörü ve İller için Öngörüler 2015 Çalışması Özeti

Antalya

Konut Sektörü ve Konut Piyasaları
Antalya'nın nüfusu 2006 yılında 2,08 milyona, nüfus payı yüzde 2,83'e çıkmıştır. Antalya’nın nüfus artış hızı 2006 yılında yüzde 3,23 ile Türkiye nüfus artışının (1,28) çok üzerindedir. Antalya önemli ölçüde göç almaktadır. Antalya’nın 2006 yılındaki yüzde 3,23 nüfus artışı içinde kent kaynaklı nüfus artışı yüzde 2,24, göç kaynaklı nüfus artışı yüzde 1’dir.

Antalya’da kentleşme oranı 2006 yılında yüzde 57,5, kentli nüfus 1,2 milyon, kentli hane halkı büyüklüğü 3,58 kişi ve kentli hane halkı sayısı 307 bindir.

Antalya’da nüfus artışı oranının 2010 yılında yüzde 2,90’a, 2015 yılında yüzde 2,65’e ineceği, toplam nüfusun 2010 yılında 2,34 milyon, 2015 yılında 2,68 milyon olacağı öngörülmektedir.

Antalya’da kentleşme oranının 2010 yılında yüzde 59,5’e, 2015 yılında yüzde 62’ye çıkacağı, kentli hane haklı büyüklüğünün 2010 yılında 3,40 kişiye, 2015 yılında 3,20 kişiye ineceği öngörülmektedir. Antalya’da kentli hane halkı sayısı 2010 yılında 377 bin, 2015 yılında 480 bin olacaktır.

Antalya’da 2006 yılı itibari ile kentsel alanlardaki konut sayısı 463.374, inşaat ruhsat izni olmayan konut sayısı 106 bindir.

Antalya’da 2007-2015 yılları arasındaki konut ihtiyacı 236 bin olarak öngörülmektedir. 173 bin adet hane halkı artışı, 36 bin adet kentsel dönüşüm, 27 bin adet yenileme kaynaklı konut ihtiyacı olacaktır.

Antalya’da konut talebini etkileyen unsurlar ile ilgili olarak; 2000 yılında 101 bin, 2005 yılında 106 bin kiracı hane halkı vardır ve 2006 yılında 4.757 Dolar olan kişi başına gelirin 2010 yılında 5.125, 2015 yılında 5.710 Dolar’a çıkması beklenmektedir.

Antalya’da konut sektöründe genişleme lüks ve markalı konutlarında sınırlı, orta üst sınıf konutlar ile yerli ve yabancıların müstakil konutları için kuvvetli olarak sürecektir. Orta sınıf konutlar için konut kredisi kullanımı önemli olacaktır (2006 yılında 9.802 adet konut kredisi kullanılmıştır.)

Perakende Pazarı ve Alışveriş Merkezleri
Alışveriş merkezleri ile ilgili ekonomik büyüklükler; 2006 yılında Antalya'nın gayri safi hasılası 9,9 milyar Dolar, özel tüketim harcamaları 7 milyar Dolar, perakende harcamaların payı yüzde 44 ve perakende harcamalar 3.1 milyar Dolar’dır.

Antalya’da 2006 yılı itibari ile 8 ayrı alışveriş merkezinde 101.840 metrekare kiralanabilir AVM alanı bulunmaktadır. Bin kişi başına kiralanabilir alan 50,5 metrekaredir AVM kiralanabilir alan başına yıllık potansiyel perakende harcama 30.340 Dolar’dır.

2009 sonuna kadar 8 alışveriş merkezi daha açılacaktır. 2009 sonunda toplam AVM kiralanabilir alanı 336.849 m², bin kişi başına kiralanabilir alan 148,1 m² olacaktır.

Antalya'da 2015 yılında bin kişi başına 200 ve 250 m² kiralanabilir alan senaryolarına göre toplamAVM kiralanabilir alanı 536.200 ve 670.290 m²'ye ulaşmaktadır. Bu iki ayrı senaryoya göre 2010-2015 yılları arasında 200-330 bin m² kiralanabilir alana sahip AVM yatırım potansiyeli öngörülmektedir.

Turizm ve Konaklama Tesisleri
Yaz turizmi odaklı Akdeniz'in turizm merkezi işlevini sürdürecek, turizm faaliyetlerini çeşitlendirecek ve 12 aya yayacak olan Antalya'da mevcut konaklama tesislerine ilave olarak delüks tatil otellerine (5 yıldız üzeri), 3-4 yıldızlı otellere ve 1. sınıf tatil köylerine, çok amaçlı (kongre,sanat-kültür etkinlikleri spor olanakları gibi) konaklama tesislerine, iş olanakları ile donatılmış konsept (business oriented) otellere(4 yıldız, 3 yıldız), eğlence-dinlence ağırlıklı konaklama ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik butik otellere (4 yıldız-3 yıldız), apart otel ve residence gibi (delux) konaklama tesislerine, yat turizmi ve golf turizmi için ilave konaklama tesislerine ihtiyaç olacağı öngörülmektedir.

Sanayi ve Lojistik Alanlar
Tarıma dayalı sanayi yatırımlarının organize sanayi bölgelerinde genişleyeceği ve bu çerçevede sanayi alanlarına ve turizm ve özel tüketim ağırlıklı dağıtım amaçlı lojistik alanlarına ihtiyacın ve talebin artacağı öngörülmektedir.

Diyarbakır

Konut Sektörü ve Konut Piyasaları
Diyarbakır'ın nüfusu 2006 yılında 1,5 milyon, nüfus payı yüzde 2,04'dür. Diyarbakır'ın nüfus artış hızı 2006 yılında yüzde 1,56 ile Türkiye nüfus artışının (1,28) üzerindedir. Diyarbakır önemli ölçüde göç vermektedir. Diyarbakır'ın 2006 yılındaki yüzde 1,56 nüfus artışı içinde kent kaynaklı nüfus artışı yüzde 2,05, verilen göç oranı ise yüzde 0,49'dur.

Diyarbakır'ın kentleşme oranı 2006 yılında yüzde 62,5, kentli nüfus 938 bin, kentli hane halkı büyüklüğü 6,07 kişi ve kentli hane halkı sayısı 155 bin'dir.

Diyarbakır'ın nüfus artış oranının 2010 yılında yüzde 1.47'e, 2015 yılında yüzde 1,35'e ineceği, toplam nüfusun 2010 yılında 2,07 milyon, 2015 yılında 2,1 milyon olacağı öngörülmektedir.

Diyarbakır'da kentleşme oranının 2010 yılında yüzde 63.7'e, 2015 yılında yüzde 65'e çıkacağı, kentli hane halkı büyüklüğünün 2010 yılında 5,94 kişiye, 2015 yılında 5,80 kişiye ineceği öngörülmektedir. Diyarbakır'da kentli hane halkı sayısı 2010 yılında 171 bin, 2015 yılında 191 bin olacaktır.

Diyarbakır'da 2006 yılı itibari ile kentsel alanlardaki konut sayısı 205.986, inşaat ruhsat izni olmayan konut sayısı 129 bin'dir.

Diyarbakır'da 2007-2015 yılları arasındaki konut ihtiyacı 90 bin olarak öngörülmektedir. 36 bin adet hane halkı artışı, 45 bin adet kentsel dönüşüm, 9 bin adet yenileme kaynaklı konut ihtiyacı olacaktır.

Diyarbakır'da konut talebini etkileyen unsurlar ile ilgili olarak; 2000 yılında 44,8 bin kiracı hane halkı vardır ve 2006 yılında 2.800 Dolar olan kişi başına gelirin 2010 yılında 3.200, 2015 yılında 3.810 Dolar’a çıkması beklenmektedir.

Diyarbakır'da yoğun çarpık ve kaçak yapılaşma nedeni ile düzenli bir konut piyasasının oluşması zaman alacaktır. Diyarbakır'da büyük ölçüde sosyal konut ihtiyacı bulunmaktadır. Kamu sektörü kentin konut üretimini sürükleyecektir. Özel sektörün konut üretimine ve konutlarına yönelik talep sınırlı kalacaktır.

Perakende Pazarı ve Alışveriş Merkezleri
Alışveriş merkezleri ile ilgili ekonomik büyüklükler; 2006 yılında Diyarbakır'ın gayri safi hasılası 4,2 milyar Dolar, özel tüketim harcamaları 3 milyar Dolar, perakende harcamaların payı yüzde 60 ve perakende harcamalar 1,8 milyar Dolar’dır.

Diyarbakır'da 2006 yılı itibari ile 2 alışveriş merkezi ve 28.020 m² kiralanabilir AVM alanı bulunmaktadır. Bin kişi başına kiralanabilir alan 18,7 m²'dir. AVM kiralanabilir alan başına yıllık potansiyel perakende harcama 64.250 Dolar’dır.

2009 sonuna kadar 3 alışveriş merkezi daha açılacaktır. 2009 sonunda toplam AVM kiralanabilir alanı 139.020 m² , bin kişi başına kiralanabilir alan 88,5 m² olacaktır.

Diyarbakır'da 2015 yılında bin kişi başına 125 ve 150 m² kiralanabilir alan senaryolarına göre toplam AVM kiralanabilir alanı 213.500 m² ve 256.200 m²'ye ulaşmaktadır. Bu iki ayrı senaryoya göre 2009-2015 yılları arasında 80-120 bin m² kiralanabilir alana sahip AVM yatırım potansiyeli öngörülmektedir.

Turizm ve Konaklama Tesisleri
Diyarbakır'da turizmin tarih-kültür-inanç turizmi ile iş-ticaret odaklı turizm şeklinde iki eksende sınırlı ölçüde gelişeceği öngörülmektedir. Bu çerçevede Diyarbakır'da mevcut konaklama tesislerine ilave olarak çok amaçlı kongre-fuar-sanat etkinliklerinin yapılabileceği oteller (4-5 yıldızlı), iş olanakları ile donatılmış konsept (business oriented) oteller (4 yıldız-3 yıldız) ve tarih-kültür-inanç turizmine yönelik butik otellere (3 yıldız) ihtiyaç olacağı öngörülmektedir.

Sanayi ve Lojistik Alanlar
Sanayi ve lojistik alanlarına talep sınırlı olarak gelişecektir. Hayvancılığa dayalı organize sanayi bölgesine yönelik talep olacaktır. Lojistik alanlara daha çok iç ticaret ağırlıklı sınırlı talep olacaktır.

Erzurum

Konut Sektörü ve Konut Piyasaları
Erzurum'un nüfusu 2006 yılında 963 bin, nüfus payı yüzde 1,31'dir. Erzurum'un nüfus artış hızı 2006 yılında yüzde 0,32 ile Türkiye nüfus artışının (1.28) çok altındadır. Erzurum önemli ölçüde göç vermektedir. Erzurum'un 2006 yılındaki yüzde 0.32 nüfus artışı içinde kent kaynaklı nüfus artışı yüzde 1.73, verilen göç oranı ise yüzde 1,41'dir.

Erzurum'da kentleşme oranı 2006 yılında yüzde 58,2, büyüklüğü 5,18 kişi ve kentli hane halkı sayısı 108 bin'dir.kentli nüfus 560 bin, kentli hane halkı Erzurum'da nüfus artış oranının 2010 yılında yüzde 0,20'ye, 2015 yılında yüzde 0,10'a ineceği, toplam nüfusun 2010 yılında 971 bin, 2015 yılında 978 bin olacağı öngörülmektedir.

Erzurum'da kentleşme oranının 2010 yılında yüzde 59'a, 2015 yılında yüzde 60'a çıkacağı, kentli hane halkı büyüklüğünün 2010 yılında 5,10 kişiye, 2015 yılında 5,00 kişiye ineceği öngörülmektedir. Erzurum'da kentli hane halkı sayısı 2010 yılında 112 bin, 2015 yılında 117 bin olacaktır. Erzurum'da 2006 yılı itibari ile kentsel alanlardaki konut sayısı 123.500, inşaat ruhsat izni olmayan konut sayısı 65.382'dir.

Erzurum'da 2007-2015 yılları arasındaki konut ihtiyacı 36 bin olarak öngörülmektedir. 9 bin adet hane halkı artışı, 18 bin adet kentsel dönüşüm, 9 bin adet yenileme kaynaklı konut ihtiyacı olacaktır.

Erzurum'da konut talebini etkileyen unsurlar ile ilgili olarak; 2000 yılında 29,5 bin kiracı hane halkı vardır. 2006 yılında 2.565 Dolar olan kişi başına gelirin 2010 yılında 3.090 Dolar’a, 2015 yılında 3.915 Dolar’a çıkması beklenmektedir.

Erzurum'da konut sektöründe ana gelişme düşük ve orta gelir grubunun konut ihtiyacının karşılanmasına yönelik sosyal konut üretimi olacaktır. Özel sektörün katılımı ve konut üretimi sınırlı kalmaya devam edecektir. Üretilen konutların değeri ve değerlenme oranları da sınırlı kalacaktır.

Perakende Pazarı ve Alışveriş Merkezleri
Alışveriş merkezleri ile ilgili ekonomik büyüklükler; 2006 yılında Erzurum'un gayri safi hasılası 2,47 milyar Dolar, özel tüketim harcamaları 1,76 milyar Dolar, perakende harcamaların payı yüzde 53 ve perakende harcamalar 0,94 milyar Dolar’dır.

Erzurum'da 2006 yılı sonu itibari ile AVM bulunmamaktadır. 2009 sonuna kadar 2 alışveriş merkezi açılacaktır. 2009 sonunda toplam AVM kiralanabilir alanı 46.000 m², bin kişi başına kiralanabilir alan 47.5 m² olacaktır.

Erzurum'da 2015 yılında bin kişi başına 80 ve 100 m² kiralanabilir alan senaryolarına göre toplam AVM kiralanabilir alanı 78.200 m² ve 97.800 m²'ye ulaşmaktadır. Bu iki ayrı senaryoya göre 2009-2015 yılları arasında Erzurum'da çok sınırlı AVM yatırım potansiyeli öngörülmektedir.

Turizm ve Konaklama Tesisleri
Erzurum'da 2015 yılına kadar kış turizmi ve kış sporları eksenli bir turizm gelişimi olacaktır. Bu gelişme eğilimleri çerçevesinde Erzurum'da önümüzdeki dönemde Palandöken-Konaklı bölgesinde kış sporlarına yönelik konaklama tesisleri (4-5 yıldızlı) ve spor tesisleri, alternatif spor-doğa sporları için konaklama tesisleri (butik-özeliikli-3 yıldızlı) ile termal turizmi için termal tesisler (3-4 yıldızlı) ihtiyacı olacağı öngörülmektedir.

Sanayi ve Lojistik Alanlar
Sanayinin sınırlı bir gelişme göstereceği öngörüsüne bağlı olarak sanayi alanlarına sınırlı talep olacaktır. Hayvancılığa dayalı ihtisas sanayi bölgesi yeni yatırım alanı olacaktır. Doğu Anadolu'nun bölgesel merkezi işlevi ile iç ticaret ve dağıtıma dayalı lojistik alan talebi de olacaktır.

Eskişehir

Konut Sektörü ve Konut Piyasaları
Eskişehir'in nüfusu 2006 yılında 723 bin, nüfus payı yüzde 0,99'dur. Eskişehir nüfus artış hızı 2006 yılında yüzde 0,28 ile Türkiye nüfus artışının (1,28) çok altındadır. Eskişehir net göç almaktadır. Eskişehir'in 2006 yılındaki yüzde 0,28 nüfus artışı içinde kent kaynaklı nüfus artışı yüzde 0,25, göç kaynaklı nüfus artışı ise yüzde 0,03'dür.

Eskişehir'de kentleşme oranı 2006 yılında yüzde 80,2, kentli nüfus 580 bin, kentli hane halkı büyüklüğü 3,37 kişi ve kentli hane halkı sayısı 172 bin'dir.

Eskişehir'in nüfus artış oranının 2010 yılında yüzde 0,25'e, 2015 yılında yüzde 0,15'e ineceği, toplam nüfusun 2010 yılında 730 bin, 2015 yılında 735 bin olacağı öngörülmektedir.

Eskişehir'in kentleşme oranının 2010 yılında yüzde 81'e, 2015 yılında yüzde 82'ye çıkacağı, kentli hane halkı büyüklüğünün 2010 yılında 3,29 kişiye, 2015 yılında 3,20 kişiye ineceği öngörülmektedir. Eskişehir kentli hane halkı sayısı 2010 yılında 180 bin, 2015 yılında 188 bin olacaktır.

Eskişehir'de 2006 yılı itibari ile kentsel alanlardaki konut sayısı 216.637, inşaat ruhsat izni olmayan konut sayısı 76.244'dür.

Eskişehir'de 2007-2015 yılları arasındaki konut ihtiyacı 47.5 bin olarak öngörülmektedir. 16 bin adet hane halkı artışı, 22,5 bin adet kentsel dönüşüm, 9 bin adet yenileme kaynaklı konut ihtiyacı olacaktır.

Eskişehir'de konut talebini etkileyen unsurlar ile ilgili olarak; 2000 yılında 47,5 bin kiracı hane halkı vardır. 2006 yılında 6.365 Dolar olan kişi başına gelirin 2010 yılında 7.535, 2015 yılında 9.660 Dolar’a çıkması beklenmektedir."

Eskişehir'de mutlak nüfus büyüklüğü ve nüfus artışı öngörüleri konut sektöründeki sayısal büyümeyi sınırlandırmaktadır. Nüfus artışı kaynaklı konut ihtiyaç ve talebi sınırlı kalırken kentsel dönüşüm ve yenileme kaynaklı konut ihtiyacı ve talebi Eskişehir konut sektörü ve piyasalarında daha belirleyici olacaktır.

Perakende Pazarı ve Alışveriş Merkezleri
Alışveriş merkezleri ile ilgili ekonomik büyüklükler; 2006 yılında Eskişehir'in gayri safi hasılası 4,6 milyar Dolar, özel tüketim harcamaları 3,3 milyar Dolar, perakende harcamaların payı yüzde 47 ve perakende harcamalar 1,55 milyar Dolar’dır.

Eskişehir'de 2006 yılı itibari alışveriş merkezi bulunmamaktadır. 2009 sonuna kadar ise 6 alışveriş merkezi açılmış olacaktır. 2009 sonunda toplam AVM kiralanabilir alanı 149.890 m², bin kişi başına kiralanabilir alan 205,3 m² olacaktır.

Eskişehir'de 2015 yılında bin kişi başına 250 ve 275 m² kiralanabilir alan senaryolarına göre toplam AVM kiralanabilir alanı 183.750 bin m² ve 202.125 bin m²'ye ulaşmaktadır. Bu iki ayrı senaryoya göre 2009-2015 yılları arasında 35 - 50 bin m² kiralanabilir alana sahip AVM yatırım potansiyeli öngörülmektedir.

Turizm ve Konaklama Tesisleri
Yüksek teknolojiye dayalı bir sanayi kenti olma hedefi ve üniversitelerin varlığı Eskişehir'i bilim ve teknoloji odaklı bir iş-ticaret merkezi haline getirmektedir. Bu çerçevede Eskişehir'de mevcut konaklama tesislerine ilave olarak iş olanakları ile donatılmış konsept (business oriented) otellere (4 yıldız-3 yıldız), spor, dinlence, eğlence, kültür ağırlıklı konaklama ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik butik otellere (3-4 yıldız) ihtiyaç olacağı öngörülmektedir.

Sanayi ve Lojistik Alanlar
Eskişehir bir inovasyon merkezi olarak yüksek teknolojili sanayilerin gelişeceği bir bölge olacaktır. Ayrıca uygun sanayi alanları ile Marmara ve Ankara arasında yeni sanayi havzası olacaktır. Sanayi alanlarının gelişimi OSB içinde olacaktır. Ulaşım altyapısındaki gelişmelere bağlı olarak ve OSB içindeki lojistik üssün de gelişimi ile lojistik alan ihtiyacının da genişleyeceği öngörülmektedir.

Kayseri

Konut Sektörü ve Konut Piyasaları
Kayseri'nin nüfusu 2006 yılında 1,1 milyon, nüfus payı yüzde 1,50'dir. Kayseri'nin nüfus artış hızı 2006 yılında yüzde 0,64 ile Türkiye nüfus artışının (1.28) altındadır. Kayseri net göç vermektedir. Kayseri'nin 2006 yılındaki yüzde 0,64 nüfus artışı içinde kent kaynaklı nüfus artışı yüzde 0,88 verilen göç oranı ise yüzde 0,24'dür.

Kayseri'de kentleşme oranı 2006 yılında yüzde 72,7, kentli nüfus 801 bin, kentli hane halkı büyüklüğü 4,23 kişi ve kentli hane halkı sayısı 189 bin'dir.

Kayseri'de nüfus artış oranının 2010 yılında yüzde 0,53'e, 2015 yılında yüzde 0,40'a ineceği, toplam nüfusun 2010 yılında 1,13 milyon, 2015 yılında 1,15 milyon olacağı öngörülmektedir.

Kayseri'de kentleşme oranının 2010 yılında yüzde 73,6, 2015 yılında yüzde 75'e çıkacağı, kentli hane halkı büyüklüğünün 2010 yılında 4,15 kişiye, 2015 yılında 4,05 kişiye ineceği öngörülmektedir. Kayseri'de kentli hane halkı sayısı 2010 yılında 200 bin, 2015 yılında 213 bin olacaktır.

Kayseri'de 2006 yılı itibari ile kentsel alanlardaki konut sayısı 297.719, inşaat ruhsat izni olmayan konut sayısı 86 bin'dir

Kayseri'de 2007-2015 yılları arasındaki konut ihtiyacı 60 bin olarak öngörülmektedir. 24 bin adet hane halkı artışı, 27 bin adet kentsel dönüşüm, 9 bin adet yenileme kaynaklı konut ihtiyacı olacaktır.

Kayseri'de konut talebini etkileyen unsurlar ile ilgili olarak; 2000 yılında 56 bin, 2005 yılında 60 bin kiracı hane halkı vardır. 2006 yılında 4.445 Dolar olan kişi başına gelirin 2010 yılında 5.325, 2015 yılında 6.685 Dolar’a çıkması beklenmektedir.

Kayseri'de ekonomik ve sosyal gelişme ile birlikte sağlıklı ve nitelikli konut talebi de artacaktır. Kayseri'de nitelikli, orta ve üst gelir gruplarına yönelik özel sektörün gerçekleştireceği konut üretimine ilişkin önemli bir gelişme potansiyeli görülmektedir. Buna bağlı olarak düzenli ve sağlıklı bir konut piyasası oluşacaktır.

Perakende Pazarı ve Alışveriş Merkezleri
Alışveriş merkezleri ile ilgili ekonomik büyüklükler; 2006 yılında Kayseri'nin gayri safi hasılası 4.9 milyar Dolar, özel tüketim harcamaları 3,5 milyar Dolar, perakende harcamaların payı yüzde 54 ve perakende harcamalar 1.9 milyar Dolar’dır.

Kayseri'de 2006 yılı itibari ile 4 alışveriş merkezi ve 48.652 m² kiralanabilir AVM alanı bulunmaktadır. Bin kişi başına kiralanabilir alan 44,1 m²'dir. AVM kiralanabilir alan başına yıllık potansiyel perakende harcama 39.055 Dolar’dır.

2009 sonuna kadar 3 alışveriş merkezi daha açılacaktır. 2009 sonunda toplam AVM kiralanabilir alanı 163.652 m² , bin kişi başına kiralanabilir alan 146,0 m² olacaktır.

Kayseri'de 2015 yılında bin kişi başına 175 ve 200 m² kiralanabilir alan senaryolarına göre toplam AVM kiralanabilir alanı 201.600 bin m² ve 230.400 m²'ye ulaşmaktadır. Bu iki ayrı senaryoya göre 2010-2015 yılları arasında 35 - 65 bin m² kiralanabilir alana sahip AVM yatırım potansiyeli öngörülmektedir.

Turizm ve Konaklama Tesisleri
Kayseri'de kış turizmi ile iş-ticaret odaklı turizm ve Kapadokya ile uyumlu tarih kültür turizminin gelişeceği öngörülmektedir. Bu çerçevede Kayseri'de mevcut konaklama tesislerine ilave olarak, kış sporları ve kış turizmine yönelik otellere ve spor tesislerine (4-5 yıldızlı), iş olanakları ile donatılmış konsept otellere (3-4 yıldızlı), dinlence-eğlence ağırlıklı konaklama ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik butik-otellere (3-4 yıldızlı) ihtiyaç olacağı öngörülmektedir.

Sanayi ve Lojistik Alanlar
Kayseri'de sanayi ve lojistik alan ihtiyacı ve talebi yüksek olacaktır. Sanayi gelişimi OSB'ler içinde devam edecektir. Kurulması planlanan 6 lojistik köyden biri Kayseri Boğaz köprü'de olacaktır. Kayseri Anadolu'nun lojistik merkezi haline gelecektir. Bu nedenle lojistik alan talebinin de yüksek olacağı öngörülmektedir.

Kocaeli

Konut Sektörü ve Konut Piyasaları
Kocaeli'nin nüfusu 2006 yılında 1,37 milyona, nüfus payı yüzde 1,86'ya çıkmıştır. Kocaeli'nin nüfus artış hızı 2006 yılında yüzde 2,1 ile Türkiye nüfus artışının (1,28) üzerindedir. Kocaeli önemli ölçüde göç almaktadır. Kocaeli'nin 2006 yılındaki yüzde 2.10 nüfus artışı içinde kent kaynaklı nüfus artışı yüzde 1,25, göç kaynaklı nüfus artışı yüzde 0,85'dir.

Kocaeli'nde kentleşme oranı 2006 yılında yüzde 63,3, kentli nüfus 865 bin, kentli hane halkı büyüklüğü 3,83 kişi ve kentli hane halkı sayısı 226 bin'dir.

Kocaeli'nde nüfus artış oranının 2010 yılında yüzde 1,95'e, 2015 yılında yüzde 1,80'e ineceği, toplam nüfusun 2010 yılında 1,48 milyon, 2015 yılında 1,62 milyon olacağı öngörülmektedir.

Kocaeli'nde kentleşme oranının 2010 yılında yüzde 64.5, 2015 yılında yüzde 66'ya çıkacağı, kentli hane halkı büyüklüğünün 2010 yılında 3.75 kişiye, 2015 yılında 3.65 kişiye ineceği öngörülmektedir. Kocaeli'nde kentli hane halkı sayısı 2010 yılında 254 bin, 2015 yılında 293 bin olacaktır.

Kocaeli'nde 2006 yılı itibari ile kentsel alanlardaki konut sayısı 256.254, inşaat ruhsat izni olmayan konut sayısı 31 bindir.

Kocaeli'nde 2007-2015 yılları arasındaki konut ihtiyacı 94 bin olarak öngörülmektedir. 67 bin adet hane halkı artışı, 18 bin adet kentsel dönüşüm, 9 bin adet yenileme kaynaklı konut ihtiyacı olacaktır.

Kocaeli'nde konut talebini etkileyen unsurlar ile ilgili olarak; 2000 yılında 77 bin, 2005 yılında 83 bin kiracı hane halkı vardır. 2006 yılında 12.810 Dolar olan kişi başına gelirin 2010 yılında 14.410 Dolar’a, 2015 yılında 16.720 Dolar’a çıkması beklenmektedir.

Kocaeli'nde konut sektörü deprem sonrası yeniden yapılanma sürecini henüz tamamlamamıştır. Kocaeli'nde bir yandan nitelikli ve güvenli konut açığının kapatılması, diğer yandan orta ve üst gelir grupları için nitelikli konut üretimi aynı anda gelişme gösterecektir.

Perakende Pazarı ve Alışveriş Merkezleri
Alışveriş merkezleri ile ilgili ekonomik büyüklükler; 2006 yılında Kocaeli'nin gayri safi hasılası 17,5 milyar Dolar, özel tüketim harcamaları 12,5 milyar Dolar, perakende harcamaların payı yüzde 50 ve perakende harcamalar 6,3 milyar Dolar’dır.

Kocaeli'nde 2006 yılı itibari ile 4 alışveriş merkezi ve 49.792 m² kiralanabilir AVM alanı bulunmaktadır. Bin kişi başına kiralanabilir alan 36,5 m²'dir. AVM kiralanabilir alan başına yıllık potansiyel perakende harcama 126.500 Dolar’dır.

Kocaeli'nde 2015 yılında bin kişi başına 100 ve 125 m² kiralanabilir alan senaryolarına göre toplam AVM kiralanabilir alanı 162.100 bin ve 202.625 bin m²'ye ulaşmaktadır. Bu iki ayrı senaryoya göre 2009-2015 yılları arasında 110-150 bin m² kiralanabilir alana sahip AVM yatırım potansiyeli öngörülmektedir.

Turizm ve Konaklama Tesisleri
Kocaeli'nde turizm kısa süreli konaklama odaklı kış ve yaz turizmi ile iş-ticaret turizmi eksenli gelişecektir. Bu çerçevede Kocaeli'nde mevcut konaklama tesislerine ilave olarak kış turizmi merkezinde otel ve spor tesislerine (3-4-5yıldızlı), yaz turizm merkezlerinde otellere (3-4-5yıldızlı) ve butik otellere, alternatif sporlar ile eğlence-dinlence amaçlı ve kısa süreli konaklama ihtiyaçlarını karşılayacak butik otellere (3 yıldız), çok amaçlı, kongre-fuar etkinliklerinin yapılabileceği otellere (4-5 yıldızlı), iş olanakları ile donatılmış konsept (business oriented) otellere (3-4yıldız) ihtiyaç olacağı öngörülmektedir1*

Sanayi ve Lojistik Alanlar
Kocaeli'nde sanayi've lojistik faaliyetlerinde önemli bir genişleme öngörülmektedir. İstanbul'da sınainin Kocaeli'ne kayışı artarak devam etmektedir. Kocaeli içinde de belediyenin yeni nazım planı gereği şehir içinde kalan sanayi firmaları şehir dışına çıkarılmaktadır. Kocaeli ayrıca sanayileşmenin genişlediği Zonguldak, Bartın, Bolu, Düzce, Yalova illeri için de taşımacılık ve lojistik merkezi haline gelmektedir. Kocaeli ili kurulması planlanan 6 lojistik köyden birine Köseköy'de ev sahipliği yapacaktır. Kocaeli'nde yeni sanayileşme alanları büyük ölçüde organize sanayi bölgeleri olacaktır. Lojistik alanlar ise Köseköy ve Derince Bölgeleri ile Cengiz Topel Havaalanı çevresi olacaktır.

Konya

Konut Sektörü ve Konut Piyasaları
Konya'nın nüfusu 2006 yılında 2,4 milyon, nüfus payı yüzde 3,3'dür. Konya'nın nüfus artış hızı 2006 yılında yüzde 1,68 ile Türkiye nüfus artışının (1,28) üzerindedir. Konya önemli ölçüde göç almaya başlamıştır. Konya'nın 2006 yılındaki yüzde 1.68 nüfus artışı içinde kent kaynaklı nüfus artışı yüzde 1,53, göç kaynaklı nüfus artışı yüzde 0,15'dir.

Konya'da kentleşme oranı 2006 yılında yüzde 63,2, kentli nüfus 1,53 milyon, kentli hane halkı büyüklüğü 4,18 kişi ve kentli hane halkı sayısı 367 bin'dir.

Konya'nın nüfus artış oranının 2010 yılında yüzde 1,56'ya, 2015 yılında yüzde 1,40'a ineceği, toplam nüfusun 2010 yılında 2,58 milyon, 2015 yılında 2,78 milyon olacağı öngörülmektedir.

Konya'da kentleşme oranının 2010 yılında yüzde 64'e, 2015 yılında yüzde 65'e çıkacağı, kentli hane halkı büyüklüğünün 2010 yılında 4,10 kişiye, 2015 yılında 4,00 kişiye ineceği öngörülmektedir. Konya'nın kentli hane halkı sayısı 2010 yılında 403 bin, 2015 yılında 452 bin olacaktır.

Konya'da 2006 yılı itibari ile kentsel alanlardaki konut sayısı 417.283, inşaat ruhsat izni olmayan konut sayısı 131 bin'dir.

Konya'da 2007-2015 yılları arasındaki konut ihtiyacı 148 bin olarak öngörülmektedir. 85 bin adet hane halkı artışı, 45 bin adet kentsel dönüşüm, 18 bin adet yenileme kaynaklı konut ihtiyacı olacaktır.

Konya'da konut talebini etkileyen unsurlar ile ilgili olarak; 2000 yılında 92 bin, 2005 yılında 98 bin kiracı hane halkı vardır, 2006 yılında 4.000 Dolar olan kişi başına gelirin 2010 yılında 4.570, 2015 yılında 5.400 Dolar’a çıkması beklenmektedir.

Konya'da nitelikli konut üretiminin genişleyerek süreceği beklenmektedir. Konut sektörü özel sektörün öncülüğünde yeni yerleşim alanları ve konut bölgelerinde genişleme gösterecektir. Bu genişleme bölgelerinin başında Selçuklu, merkez ilçe Karatay ve Meram bölgesi gelmektedir.

Perakende Pazarı ve Alışveriş Merkezleri
Alışveriş merkezleri ile ilgili ekonomik büyüklükler; 2006 yılında Konya'nın gayri safi hasılası 9,7 milyar Dolar, özel tüketim harcamaları 6,9 milyar Dolar, perakende harcamaların payı yüzde 52 ve perakende harcamalar 3,6 milyar Dolar’dır.

A Konya'da 2006 yılı itibari ile 4 alışveriş merkezi ve 122.054 m² kiralanabilir AVM alanı bulunmaktadır. Bin kişi başına kiralanabilir alan 50,4 m²'dir. AVM kiralanabilir alan başına yıllık potansiyel perakende harcama 29.495 Dolar’dır.
Konya'da 2015 yılında bin kişi başına 100 ve 125 m² kiralanabilir alan senaryolarına göre toplam AVM kiralanabilir alanı 277.800 m² ve 347.250 m²'ye ulaşmaktadır. Bu iki ayrı senaryoya göre 2008-2015 yılları arasında 150 - 225 bin m² kiralanabilir alana sahip AVM yatırım potansiyeli öngörülmektedir.

Turizm ve Konaklama Tesisleri
Konya'da turizm, Hz.Mevlana odaklı tarih-inanç-kültür turizmi ile küçük-orta ölçekli sanayi ve ticaretin hızlı genişlemesine bağlı iş-ticaret-fuar-kongre odaklı turizm ekseninde gelişecektir. Buna bağlı olarak Konya'da mevcut konaklama tesislerine ilave olarak çok amaçlı, kongre-fuar-kültür etkinliklerinin yapılabileceği otellere (4-5 yıldız), iş olanakları ile donatılmış otellere (3-4 yıldız) ihtiyaç olacağı öngörülmektedir.

Sanayi ve Lojistik Alanlar
Konya'da sanayi alanı ihtiyacı artmaya devam edecektir. Ancak parsel ve alan büyüklükleri KOBİ'lerin ihtiyacı nedeni ile küçük olmaktadır. Bu özellik sanayi alanları için gayrimenkul yatırımı cazibesini sınırlandırmaktadır. Lojistik alan ihtiyacı ise ihracata dayalı sanayilerin gelişimi ile dış ticaret odaklı olarak artacaktır. Ancak Konya'nın ulaştırma anayollarına ve hatlarına uzaklığı lojistik yatırımı cazibesini sınırlandırmaktadır.

Mersin

Konut Sektörü ve Konut Piyasaları
Mersin'in nüfusu 2006 yılında 1,87 milyon, nüfus payı yüzde 2,54'dür. Mersin'in nüfus artış hızı 2006 yılında yüzde 2,03 ile Türkiye nüfus artışının (1.28) üzerindedir. Mersin önemli ölçüde göç almaktadır. Mersin'in 2006 yılındaki yüzde 2,03 nüfus artışı içinde kent kaynaklı nüfus artışı yüzde 1,48, göç kaynaklı nüfus artışı yüzde 0,55'dir.

Mersin'de kentleşme oranı 2006 yılında yüzde 63,3, kentli nüfus 1,18 milyon, kentli hane halkı büyüklüğü 4,18 kişi ve kentli hane halkı sayısı 283 bin'dir.

Mersin'in nüfus artış oranının 2010 yılında yüzde 1,89'a, 2015 yılında yüzde 1,75'e ineceği, toplam nüfusun 2010 yılında 2,0 milyon, 2015 yılında 2,2 milyon olacağı öngörülmektedir.

Mersin'de kentleşme oranının 2010 yılında yüzde 64,1'e, 2015 yılında yüzde 65'e çıkacağı, kentli hane halkı büyüklüğünün 2010 yılında 4,05 kişiye, 2015 yılında 3,50 kişiye ineceği öngörülmektedir. Mersin'de kentli hane halkı sayısı 2010 yılında 319 bin, 2015 yılında 367 bin olacaktır.

Mersin'de 2006 yılı itibari ile kentsel alanlardaki konut sayısı 345.519, inşaat ruhsat izni olmayan konut sayısı 126 bin'dir.

Mersin'de 2007-2015 yılları arasındaki konut ihtiyacı 147 bin olarak öngörülmektedir. 84 bin adet hane halkı artışı, 45 bin adet kentsel dönüşüm, 18 bin adet yenileme kaynaklı konut ihtiyacı olacaktır.

Mersin'de konut talebini etkileyen unsurlar ile ilgili olarak; 2000 yılında 86 bin, 2005 yılında 89 bin kiracı hane halkı vardır. Mersin'de oturduğu konutun dışında ilave konuta sahip olan 42 bin hane halkı vardır. 2006 yılında 5.630 Dolar olan kişi başına gelirin 2010 yılında 6.310, 2015 yılında 7.357 Dolar’a çıkması beklenmektedir.

Mersin'de kaliteli, sağlıklı ve yaşanabilir konutlara talep giderek artmaktadır. Mersin'de özel sektörün üreteceği, toplu konut-site niteliğinde, az katlı, geniş yaşam çevresi olan nitelikli konutlara talep artacaktır. Mersin'de yeni yaşam ve konut alanı olarak şehrin kuzeyinde yer alan Yenişehir bölgesi gelişme göstermektedir. Mersin'de ikincil konut talebinin de devam edeceği öngörülmektedir. Ancak ikincil konutlar çok katlı nitelikten az katlı, site, villa, bahçeli evler niteliğine dönecektir. Mersin'de yoğun kaçak yapılaşma nedeni ile kentsel dönüşüm projeleri kapsamında kamunun sosyal konut üretimine ihtiyaç duyulacaktır.

Perakende Pazarı ve Alışveriş Merkezleri
Alışveriş merkezleri ile ilgili ekonomik büyüklükler; 2006 yılında Mersin'in gayri safi hasılası 10,5 milyar Dolar, özel tüketim harcamaları 7,5 milyar Dolar, perakende harcamaların payı yüzde 50 ve perakende harcamalar 3,8 milyar Dolar’dır.

Mersin'de 2006 yılı itibari ile 1 alışveriş merkezi ve 12.236 m² kiralanabilir AVM alanı bulunmaktadır. Bin kişi başına kiralanabilir alan 6,6 m²'dir. AVM kiralanabilir alan başına yıllık potansiyel perakende harcama 310.560 Dolar’dır.

2008 sonuna kadar 3 alışveriş merkezi daha açılacaktır. 2008 Sonunda toplam AVM kiralanabilir alanı 117.486 m² , bin kişi başına kiralanabilir alan 60,6 m² olacaktır.

Mersin'de 2015 yılında bin kişi başına 150 ve 175 m² kiralanabilir alan senaryolarına göre toplam AVM kiralanabilir alanı 330.000 m² ve 385.000 m²'ye ulaşmaktadır. Bu iki ayrı senaryoya göre 2009-2015 yılları arasında 210 -270 bin m² kiralanabilir alana sahip AVM yatırım potansiyeli öngörülmektedir.

Turizm ve Konaklama Tesisleri
Mersin'de turizmin iki ana eksende gelişeceği öngörülmektedir. Bunlardan ilki yaz turizmi odaklı, ancak kitle turizmi dışında özellikli ve farklı turizm çeşitlerinin öne çıkacağı bir gelişme yaşanacaktır. 2006 yılında Mersin'de ilan edilen 3 yeni bölge ile turizm bölgesi sayısı 8'e çıkmıştır. İkinci gelişme ekseni ise ticaret-lojistik ağırlıklı gelişmeye bağlı olarak iş-ticaret-kongre-fuar odaklı turizm faaliyetleri olacaktır. Bu çerçevede Mersin'de mevcut konaklama tesislerine ilave olarak yaz turizmine yönelik, farklı spor etkinlikleri ağırlıklı konaklama tesislerine (tatil köyleri, spor tesisleri, sağlık tesisleri, golf tesisleri, dinlence-eğlence alanları) ve çok amaçlı kongre-fuar-sanat etkinliklerinin de yapılabileceği iş olanakları ile donatılmış konsept otellere (3-4-5 yıldızlı) ihtiyaç olacağı öngörülmektedir.

Sanayi ve Lojistik Alanlar
Mersin önümüzdeki dönemde Türkiye'nin en önemli lojistik merkezlerinden biri olacaktır. Türkiye'nin dış ticaretinde Marmara metropol alanı ve İzmir'in yanı sıra, Mersin Anadolu odaklı üçüncü ana çıkış kapısı haline gelmektedir. Mersin limanı Türkiye'nin yük taşımacılığında ikinci büyük limanı olacaktır ve liman bölgesi ve çevresinde geniş bir lojistik alan ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. DTM Mersin'de lojistik serbest bölge kurmayı planlamaktadır. Uluslar arası Nakliyeciler Derneği de ayrıca Mersin'de bir lojistik köy kurmayı planlamaktadır. Mersin'de sanayi ise organize sanayi bölgeleri içinde gelişecektir. Bu çerçevede Mersin'de gayrimenkul yatırımları olarak lojistik alanların çok önemli bir gelişme ve yatırım fırsatı sunacağı, sanayi alanlarında ise genişlemenin kurulu OSB içinde olacağı öngörülmektedir.

Samsun

Konut Sektörü ve Konut Piyasaları
Samsun'un nüfusu 2006 yılında 1,19 milyon, nüfus payı yüzde 1,63'dür. Samsun'un nüfusu azalmaktadır. Nüfusun azalma hızı 2006 yılında yüzde 0,42 olmuştur. Samsun önemli miktarda göç vermektedir. Samsun'un 2006 yılında kent kaynaklı nüfus artışı yüzde 1,05, buna mukabil verilen net göç oranı ise yüzde 1,47'dir.

Samsun'da kentleşme oranı 2006 yılında yüzde 57,3, kentli nüfus 684 bin, kentli hane halkı büyüklüğü 3,98 kişi ve kentli hane halkı sayısı 172 bin'dir.

Samsun'un nüfus azalış oranının 2010 yılında yüzde 0,46, 2015 yılında yüzde 0,50'ye çıkacağı, toplam nüfusun 2010 yılında 1,17 milyona, 2015 yılında 1,14 milyona düşeceği öngörülmektedir.

Samsun'da kentleşme oranının 2010 yılında yüzde 58,5'e, 2015 yılında yüzde 60'a çıkacağı, kentli hane halkı büyüklüğünün 2010 yılında 3,90 kişiye, 2015 yılında 3,80 kişiye ineceği öngörülmektedir. Samsun'da kentli hane halkı sayısı 2010 yılında 176 bin, 2015 yılında 181 bin olacaktır.

Samsun'da 2006 yılı itibari ile kentsel alanlardaki konut sayısı 266.784, inşaat ruhsat izni olmayan konut sayısı 100 bin'dir.

Samsun'da 2007-2015 yılları arasındaki konut ihtiyacı 45 bin olarak öngörülmektedir. 9 bin adet hane halkı artışı, 27 bin adet kentsel dönüşüm, 9 bin adet yenileme kaynaklı konut ihtiyacı olacaktır.

Samsun'da konut talebini etkileyen unsurlar ile ilgili olarak; 2000 yılında 54 bin, 2005 yılında 56 bin kiracı hane halkı vardır. 22 bin hane halkı oturduğu konutun dışında konut/konutlara sahiptir. 2006 yılında 4.275 Dolar olan kişi başına gelirin 2010 yılında 5.285, 2015 yılında 6.995 Dolar’a çıkması beklenmektedir.

Samsun'da önümüzdeki dönemde konut sektörü ve konut piyasalarını yenileme yatırımları ile kentsel dönüşüm çalışmaları şekillendirecektir. Özel sektörün ticari amaçlı konut üretimi ve gelişiminin sınırlı kalacağı öngörülmektedir. Samsun'da kent çevresinde yeni toplu konut ve yerleşim alanları gelişmektedir. Şehir merkezinde konut üretimi için alan kalmamıştır. Şehrin doğusunda ise sanayi bölgesi ve gecekondu bölgesi bir sınır oluşturmaktadır. Bu nedenle Samsun yerleşim ve konut alanı olarak Batı bölgesinde genişlemektedir.

Perakende Pazarı ve Alışveriş Merkezleri
Alışveriş merkezleri ile ilgili ekonomik büyüklükler; 2006 yılında Samsun'un gayri safi hasılası 5,1 milyar Dolar, özel tüketim harcamaları 3,6 milyar Dolar, perakende harcamaların payı yüzde 53 ve perakende harcamalar 1,9 milyar Dolar’dır.

Samsun'da 2006 yılı itibari ile 1 alışveriş merkezi ve 14.452 m² kiralanabilir AVM alanı bulunmaktadır. Bin kişi başına kiralanabilir alan 12,1 m²'dir. AVM kiralanabilir alan başına yıllık potansiyel perakende harcama 132.160 Dolar’dır.

Samsun'da 2015 yılında bin kişi başına 75 ve 100 m² kiralanabilir alan senaryolarına göre toplam AVM kiralanabilir alanı 85.800 bin m² ve 114.400 bin m²'ye ulaşmaktadır. Bu iki ayrı senaryoya göre 2008-2015 yılları arasında 60-85 bin m² kiralanabilir alana sahip AVM yatırım potansiyeli öngörülmektedir.

Turizm ve Konaklama Tesisleri
Samsun'da turizmin Samsun'un Karadeniz'deki bölgesel ticaret rolüne bağlı olarak iş-ticaret odaklı gelişme göstereceği öngörülmektedir. Samsun'da ayrıca Havza ilçesi turizm gelişim bölgesi ilan edilmiştir. Bu bölgede de dinlence-eğlence ağırlıklı turizm faaliyetleri gelişme gösterecektir. Bu çerçevede Samsun'da mevcut konaklama tesislerine ilave olarak çok amaçlı, kongre-fuar etkinliklerinin yapılabileceği otellere (4-5 yıldız), iş olanakları ile donatılmış konsept otellere (3-4 yıldız) ve dinlence-eğlence ağırlıklı konaklama ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik butik otellere (3-4 yıldız) ihtiyaç olacağı öngörülmektedir,

Sanayi ve Lojistik Alanlar
Samsun sanayi, organize sanayi bölgeleri içinde gelişecektir. Merkez OSB'de yer kalmamıştır. Bu nedenle yeni kurulan Bafra OSB'ne, planlama aşamasındaki Tekkeköy'deki gemi inşa sanayi bölgesi ile gıda ihtisas organize sanayi bölgesine talep olacağı öngörülmektedir. Petrol ve doğalgazın çıkış kapısı olması ve petrol rafinerisi kurulması olasılığı da sanayi alanlarını etkileyecektir. Samsun lojistik alanında önemli bir merkez olma sürecine girmektedir. Samsun Anadolu'nun (Güneydoğu, Doğu Anadolu, Orta Anadolu, Orta Karadeniz) Karadeniz ülkeleri ve Avrupa ile ticaretinde önemli bir çıkış kapısı haline gelmektedir. Bu çerçevede Samsun'da lojistik alanlara olan talebin artacağı, sanayi alanlarının OSB içinde talep göreceği ve özellikle gayrimenkul yatırımı açısından lojistik alanların cazip olacağı öngörülmektedir.