1851’de Londra Kristal Palas’ta düzenlenen ilk sergi ile başlayan Dünya Sergisi EXPO, Uluslararası Sergiler Bürosu (BIE) tarafından organize ediliyor. Uluslararası ilişkileri güçlendirmek, kültürel değerleri tanıtarak paylaşmak, düzenlendiği yerin değişimi ve gelişimine destek vermek gibi amaçları olan EXPO’lar, her beş yılda bir farklı bir kentte, farklı bir temayla düzenleniyor, en az 3, en çok 6 ay sürüyor ve yaklaşık 1 milyon 500 bin m²’lik bir alanı kaplıyor. Japonya’nın Aichi kentinde düzenlenen EXPO 2005, 20 milyonun üzerinde kişi tarafından ziyaret edildi.

Pek çok buluşun ilk kez sergilendiği EXPO’lar, Kristal Palas, Eyfel Kulesi gibi o güne ait son tekniklerin kullanıldığı yapıların da inşa edilmesini sağladı.

Türkiye bugüne kadar 1867 Paris, 1939 New York, 1958 Brüksel, 1970 Osaka, 1992 Sevilla, 1998 Lizbon, 2000 Hannover ve 2005 Aichi EXPO’larına katılımda bulundu.

Uluslararası EXPO’larla Evrensel EXPO’lar arasında belirgin farklılıklar bulunuyor. Evrensel EXPO’lar mekan kısıtlaması olmadan 5 yılda bir 6 ay boyunca aynı adreste ziyaretçilerini ağırlar. Tıpkı İzmir’in de aday olduğu “EXPO 2015” gibi.

2008 yılında düzenlenecek olan Zaragoza’daki fuarın da dahil olduğu özel temayla sınırlandırılan Uluslararası EXPO’lar ise 25 hektarlık bir mekanda 3 ay boyunca ziyaretçilerini ağırlıyor. Zaragoza’da 2008 yılında gerçekleşecek olan fuarın teması ise “Su ve Sürdürülebilir Gelişim”.

İspanya’nın Zaragoza kenti 16 Kasım 2004 yılında Yunanistan’ın Selanik ve İtalya’nın Trieste kentlerini geride bırakarak 2008’deki Uluslararası EXPO için seçildi.

2015 yılında gerçekleşecek EXPO için Milano ile birlikte aday olan İzmir’de çeşitli tartışmalar devam ederken 2008 yılında İspanya’nın 600.000 nüfuslu Zaragoza kentinde devam eden EXPO hazırlıklarına büyüteç tutuyoruz.

“Su ve Sürdürülebilir Gelişim” temalı EXPO 2008’de tasarlanan alanlar ve pavyonlar 7’ye ayrılmış. Genel bir konsept etrafında tasarlanan bu alanlardan ve yapılardan bazıları EXPO’nun ardından da çeşitli işlevlerle kentte yerlerini alacaklar.

 
Temalı Pavyonlar
Köprü Pavyonu: Su Tek Kaynak
Köprü Pavyonu olarak adlandırılan bu simgesel yapı EXPO’nun ana girişlerinden bir tanesi. Zaha Hadid tarafından tasarlanan yapı, bir çiçek türü olan Gladiola’nın açılıp kapanmasını andırıyor. Bu yapı; Ebro Nehri’ndeki ada ile iki kıyıyı birleştirmekte ve akan beyazlık mimar grupları tarafından nehrin akışının kendisine yani suyun simgesine ve bunun Dünya’daki rolüne benzetiliyor.

Bu gösterişli Köprü Pavyonu Ebro Nehri kıyılarına yeni bir düzen getirecek ve diğer EXPO yapılarından ayırt edilebilecek. Yapı yeşillik ve bahçelerden oluşan rampalarıyla şehir ile EXPO Alanı arasında rahat bir geçiş sağlayacak.



Su Kulesi: “Yaşam İçin Su”
EXPO 2008’in sembollerinden biri olan Su Kulesi yaşam için su evlerini ifade etmekte. Zemininin şekli su damlacığına benzetilen yapının profili ise yatay çizgi ve güneşlikler içeriyor. Yapı iki farklı alan içeriyor; iç ve dış görünüş, zemin ve kule.



Akvaryum: “Deniz Manzarası”
Bu yapının Avrupa’nın en büyük akvaryumu olması öngörülüyor. 5.000 tür ve 300 farklı nehir sistemine ait örnekler içerecek olan akvaryum altmıştan fazla tankta hazırlanacak. Bu yapı zengin çeşit ve içeriklerde sürüngen, memeli ve anfibikleri içerecek olan İspanya’daki tek akvaryum olacak. Bu yapı Dünya’daki beş büyük nehrin doğal yaşamına bir gezi niteliği taşıyacak.



Temalı Fuar Alanları
Temalı alanlar; Köprü Pavyonu, İspanya Pavyonu ve Ortak Binalar’ın arasında konumlanıyor. Bu temalı alanlar “Su”ya farklı bir bakış açısı getirerek temayı vurgulamayı amaçlıyor.

Bu 6 ayrı alan EXPO’nun içinde 1.000 m² alanı kapsıyor. Bu alanların temaları ise sırasıyla şunlar; “Susuzluk”, “Su Kenti”, “Aşırı Su”, “Oikos: Su ve Enerji”, “Paylaşılan Su” ve “Sudan İlham Alan”.

Genel Pavyonlar
Bu pavyonların alanları BIE tarafından belirleniyor ve bu alnaların EXPO bittikten sonra da kullanılması isteniyor. Bu pavyonların şekilleri görsel olarak EXPO ile bir bütün halinde algılanabiliyor. Bu pavyonlar aynı zamanda cepheleri ve uzun beton saçakları ve diğer pavyon tasarımları ile bütünleşik olarak algılanıyorlar. Bu Genel Pavyon’lar iki seviyeye ayrılıyor. Bu seviyelerden ilkinde temel EXPO Zaragoza strüktüründe ve aynı yükseklikte pavyonlar olurken ikinci seviyede ise daha yüksek pavyonlar yer alıyor.



İspanya Pavyonu: “Bilim ve Yaratıcılık
Ebro Nehri’nin kıyısındaki korunun yansımasından esinlenilerek tasarlanan bu pavyonun geniş çatısı ahşap sütunlarla destekleniyor. Bu pavyonda bioklimatik mimarlıkla ilgili sergiler düzenlemesi planlanıyor.



Aragón Pavyonu: “Su ve Gelecek”
Çekici örme strüktürle tasarlanan bu yapıda Aragon’da üretilen sepetçilikten esinlenildiği görülüyor. EXPO’nun ardından Aragon Bölgesel Parlementosu olarak kullanılacak. Bu etken yapının sembolik tasarımının, büyüklüğünün ve konumunun da nedenini açıklıyor.



Konferans Merkezi
EXPO 2008 için tasarlanan konferans merkezi halkalarla bağlanan büyük aydınlatma elemanları ile ilgi çekiyor. Aslında basit olarak dikdörtgen modüllerle desteklenmiş olan yapının konstrüksiyonu oldukça ilginç.

Diğer Alanlar

Zaragoza’da yapılan çalışmalarla kentin yenilenerek yeni merkezler ve meydanların ortaya çıkarıldığını görüyoruz. EXPO’nun yapılacağı kent kadar EXPO’larda ülkeleri temsil edecek pavyon tasarımlarının da genellikle mimarların elinden çıktığı görülüyor. 2008 yılında Zaragoza kentindeki EXPO’da Türkiye Pavyonu tasarımının hangi yolla elde edileceği ise büyük bir soru işareti.

Zaragoza Kenti Hakkında
2006 yılında Zaragoza Konseyi’nden alınan bilgilere göre toplam nüfus 660.895 kişilik nüfüsu barındıran Aragon Özerk Bölgesi’nde bulunan Zaragoza 199 metrelik rakıma sahip.