Bu yıl Venedik Bienali'nde Türkiye'yi temsil eden, iki kez İstanbul Bienali, bir kez Sao Paulo Bienali ile Manifesta V'e katılan çağdaş sanatın önemli ismi Hüseyin Alptekin, dün atölyesinde kalp krizinden öldü.
Hüseyin Bahri Alptekin öldü. Yeni yılın ilk günü... atölyesinde... kalp krizinden... 50 yaşındaydı. Gidenin ardından gittiğini kabul etmediğin için yazmak imkânsız. İmkânsız olan bir diğer şey onu hak ettiği gibi anlatabilmek...
Hüseyin Alptekin, bir gezgindir aynı zamanda büyük bir içkici büyük bir hayat tutkunu, et tutkunu, etin sosu tutkunu, iyi tütün, iyi ot, hazza giden iyi yol şoförüdür. Çok defa aynı yolu birlikte almışızdır. Birlikte yükselmiş, en tepeden aşağıya bakmışızdır. Bakarken düşmemek için ben dua ederken o dua etmenin ne kadar faydasız olduğundan dem vurmuştur. Hayatı dolu dolu yaşamanın sırlarını fısıldamıştır bana... En çok votka içmişizdir, küçük ya da büyük, cam ya da plastik bardaklarla... Rus tütünleri, Balkan sigaraları tüttürmüşüzdür.
Sabaha karşı evinin dört bir yanında çarşaf aramışızdır, ondan başka her şeyi bulmuşuzdur: 1920'lere ait erotik kartpostallar, SSCB dönemi metro biletleri, emaye demlik, bakır şekerlik, 1930'lara ait kibrit kutusu, 1940'lara ait teneke film kutusu... Evi aslında arkeolojik kazı yapmak için birebirdir. Cihangir'deki Knidos'tur. İstanbul'daki Knidos, aynı yüzyılı başka yüzyıllarda yaşayan dünya kentlerine ilişkin onca imge, onca nesnenin üst üste, yan yana birbirine girdiği, modernliğin her türlü defolarını, çöplerini gösteren bir açıkhava antik kenti. Modernite antik harabeleri...
Bu yüzden İstanbul Bienali (iki kez), Sao Paulo Bienali ile Manifesta V gibi sergilere katılan Hüseyin Alptekin'in işlerini anlamak için evini karıştırmak birebirdir. Kendisi evidir. Güney ve kuzey yarıküre seyahatlerine ilişkin binbir gece masallarına yurttur. Anlatıcı ev... Hüseyin'in Belgrad şehrinde çok mutlu olduğunu bilirim. Aslında Balkan'ın her kentinde kendini bulur. Kimseye oralarla ilgili kötü laf söyletmez. En çok oralarda içmeyi sever. En çok oralarda erik rakılarını, buzlu votkaları, tuzlu balıkları, tütsülü etlerle birlikte içmeyi... Kendine benzetmeyi oraları, oralardaki kendisine benzemeyi. Belgrad'ın sokaklarında geceleri, "esmer çingen kızlarının kırık Osmanlılarıyla", nehrin üzerindeki adalarda, uzatmayı sever. Haz peşinde iyi yol şoförüdür Hüseyin. Kendini kente bırakma üstadı, kendini kendine değil...
Ljubljana'da ne kadar çok içtiğimizi hatırlarım. Günlerce... Keşfettiği erik rakısı dolu kargo pantolonlarımız, yudum yudum içerek Manifesta 3'lediğimizi hatırlarım. Serginin konusu Borderline Syndrome'a ilişkin filozofik sözlerini, onun rakı sesine karışan rakı sesimle Madonna'nın Borderline şarkısını söylediğimi de hatırlarım. Bartdöbar'ın yanımızdan hızla uzaklaştığını da... O seyahatte bize içki konusunda en büyük uyum sağlayanın bir başka kaybettiğimizi kabul edemediğim büyük küratör Harald Szeemann'ın olduğunu da...
Erik rakısı şişesini hâlâ saklarım o seyahatten... Üzerindeki buzlu cam geyik kabartmasını... Havalimanında saatlerce uçağın kalkmasını beklerken Hüseyin'in o kabartma üzerinde dolaştırdığı hayatı aramaktan vazgeçmeyen kısa parmaklarını da, esmer avuçlarını da saklarım.
Kızılderili her zaman
Tabelalarıyla kuşattığı 42. Ekim salonu sergisinde sabaha karşı Belgrad'ın en izbe rock barında beni bulması, dumanın izini sürmesi, Kızılderili her zaman... O serginin yıldızıydı. Herkesi tabelalarıyla 'burada ve şimdi olmama' lüksüne boğmuştu. Güneş gözlükleri, buruş buruş ceketi, pantolonu, duş almayı unutmuş ama istemiş gümüş saçlarıyla hızlı küçük adımlı küçük adam.
Ne kadar Maradona...
O, yıkılan Maçka Oteli'nin avizesi, lambrileri, çuha masa örtüsü, kırık bilardo sopası, Tarabya Oteli'nin cephesi, Boğaz'ın rüzgârı... Belgrad'ın düşmüş aristokratı, futbolu sahada değil, yerkürede oynayan Brezilyalı. Venedik'teki Gürcü lokantası. "Kalan kumar borcu gibi kent Varna."
Venedik'teki Venedik Bienali Türkiye pavyonu basın toplantısına geç kalışı... Kürsüye çıkarken attığı isteksiz hamle kimbilir hangi akşamdan kalma koşturduğu basın toplantısı... Hiç sevmediği 'toplantısı'... Hayata ara vermek zorunda kaldığı hiçbir şeyi sevmez.
Jules Verne'nin Keraban karakteriyle en ortak yönü inatçılığı bundan kaynaklanır.
Sabahlara kadar okur ve içer. O bir okur içerdir... İçer okur ya da...
Baylan pastanesinde o kış günü Tunç, Hatice, Camilla, oğlan...
Kadıköy çarşısının kurdu, et mütehassısı, kuş mütehassısı. Asmalı Cavit'ten oğlanın pusetini çıkarıyordu geçen gece...
Meyhanede büyüyen çocuk.
Babasının kucağından inmeyen oyuncak bebek, oyuncak ayısı, Hüseyin ne kadar mutlu ailesiyle... Slyvia'nın Tütün Deposu'ndaki yerleştirmesini yerleştirirken yine arkeolojik kazı yapmıştım. Astığı her bir kendi zamanına sunduğu nesneyi sorarken ben, o da uflaya puflaya- lakin sorularımdan bazen çok sıkılır bunu da belli eder ne biçim- anlattı.
Terry Eagleton konferansında da ne küfretmiştik. Ne kadar güzel küfreder ağız dolusu dolusu... Uyanmak ne kötüdür iyi bilirsin Hüseyin...
Keyif birdenbire kaçar... O uzun bol elbise bir anda daralır. Bir anda boyun kısalır, kısalır.
Bugün 1 Ocak. Seninle ilgili haber geldi.
Yağmur diner gibi...
Serin serin otururken terlemek gibi...
Beden işkence. Akşamdan kalma, ertesi günlerin en kötüsü, düşüş, senin hiç sevmediğin ama senin iyi bildiğin, (direnmek dolanmaktır kentin sokaklarına dersin), başladı İstanbul'da... Seyahate çıkmışsın, bu kez küreyi seyahate çıkmışsın, devrialeme... Yolun açık olsun dostum...