Building Online tarafından küresel ekonomi ile ilgili hazırlanan araştırma raporuna göre inşaat sektörü büyümenin yavaşlaması korkusunun egemenliği altında. Buna rağmen Çin, Hindistan ve Orta Doğu’da inşaat işleri hala oldukça bol.
Küresel inşaat sektörünün durumu ile ilgili bir açıklama istendiğinde, Dünya Mimarlığı araştırmasındaki tahminlere göre dünyanın sadece %14’lük bir bölümünün güçlü bir büyüme gösterdiği görülüyor. Bu büyümenin %21'i geçtiğimiz seneye ait. Bu verilere göre geçtiğimiz sene sektörde güven eksikliği de hissedilmedi. Amerika’daki erken mortgage krizi, ev fiyatlarının düşmesi ve ortam değişikliği gibi faktörlerin iş dünyasına büyük etkileri var.
Diğer bütün sorunları (Çin, Hindistan ve Orta Doğu’daki büyüme, ekonomik dalgalanmalar, enerji fiyatları ve yükselen inşa faaliyetleri) bir yana bırakarak arkasındaki çevresel sorunlar ve ekonomik korkulara da bakmak lazım.
Bu raporda her şeyin kötüye gittiği söylenemez. Uzmanların önümüzdeki yılda olacak büyümenin geçtiğimiz yıla göre azalması yönünde verdiği tahmini sayılar, mimarların %82’sinin büyüme tahminleri ile aynı. Sadece %4 oranında durgunluk tahminleri var. Herkes azalma tahminleri yaparken ortada üç yıldır değişmeyen bir hesap da var.
Çin, Hindistan ve Orta Doğu’da ve özellikle Birleşik Arap Emirlikleri’nde mimarlar için hala önemli iş imkanları söz konusu. Bu açıklamaları da izleyen enerji ve petrol uzmanı Darius Snieckus enerji ihracatına yeni giren Nijerya ve Kazakistan gibi ülkelerin potansiyel inşaat pazarına da sahip olduklarını belirtiyor. Bu belki de güven tazeliyor.
GVA Grimley’den Daniel Francis İngiltere’nin muhtemelen bu düşüşten sakınacağını öne sürüyor ve ayrıca bu düşüş muhtemel göründüğünü de ekliyor. İngiltere’deki mimarlık firmaları Dünya’daki gelişen ülkelerle iş yapmadan ve 2012 Olimpiyatları için biraz çaba harcayarak güçlü kalabilirler. Araştırma raporundaki firma birleşmeleri kısmında İngiltere’nin kamu sektörü ile birleşmelerine yer veriliyor ve bunun için tek kelime kullanılıyor: “Durgunluk”.
İyi iş becerisi sadece ciroya değil kâra da bağlı. İnşaat firmalarının ciroları ile ilgili yapılan araştırma detaylarında sadece merak edilen firmalar yer alıyor.
Türkiye’den Tabanlıoğlu Mimarlık, 2007 cirosunu 80 – 89 milyon Dolar, kârının ise 57.5 milyon Dolar olduğunu bildirmiş. Aedas 200 – 209 Milyon Dolar arası ciro, 56 Milyon Dolar kâr; Kanadalı Standac firması 100 – 109 Milyon Dolar ciro ve 15 Milyon Dolar kâr, Avustralyalı Hassell ise 70 – 79 milyon Dolar ciro, 14,3 milyon Dolar ise kâr bildirmiş. Rakamlar çılgınca dalgalanıyor. Ama bu rakamlar şunun da altını çiziyor: Yüksek cironuz olabilir ama yüksek kazanç başka bir şey.
Raporda ayrıca inşaat faaliyetleri devam eden ülkelerin; ekonomileri, inşaat sektörünün durumu ve mimarların çalışma olanaklarına da büyüteçle bakılıyor.
Hindistan
Hindistan’da endüstri ve kent projelerine yabancı yatırımlar yapılmasıyla daha çok mimara ihtiyaç oluyor. Önümüzdeki yıl yabancı yatırımlar geçen yıla göre azalarak tahmini 9 milyar Dolar civarında olacak. Yatırımlardaki bu dalgalanma, birçok Hindistan kökenli ve yabancı firmaların ortaklığı ile Hindistan’ın yerel ekonomisinin büyümesini sağladığı gibi ülkedeki yüksek eğitimli orta sınıf iş gücüne de iş imkanları yaratacak. Böylece küresel tasarım dili ile oluşturulmuş nitelikli yatırımlar da artacak.
Bu düşün devam etmesi için hükümet; 163 önemli ekonomik noktada altyapı, yenileme ve 63 Hindistan kentindeki Jawaharlal Nehru ulusal kent yenileme çalışmalarını hızlandırmalı. Havaalanları, limanlar ve diğer ulaşım altyapıları ile iletişim ağlarını yapmak için ise yabancı yatırımcıları ve girişimcileri cezbeden ihaleler düzenlenmeli. Kentin metropolitan alanları yavaş yavaş uydu kasabalar ve küçük kentlere dönüşerek harika altyapılarla bağlanıyorlar. Son zamanlarda önceleri kırsal ya da dokunulmamış olan alanlar bugün endüstriyel ya da teknoloji kasabalarına dönüştürülerek bu alanlarda yapılan oteller, rekreasyon alanları ve satış alanları birbirleriyle yarışacak hale geliyorlar.
Ülkede kayıtlı 40.000 mimar bulunuyor. Bu sayı mimari firmaların ihtiyaçlarını karşılamak için az. Sadece %75’i uygulama yapan bu mimarların çoğu genellikle 10 büyük kentte çalışıyorlar.
Firmalar artan büyüme, hız ve uzman tedariki için deneyimli olmalılar. Bu konuda işbirliğinin tek cevap olduğu görülüyor. Projelerin büyümesi ve karmaşıklığının düzeltilmesi için deneyimli kent planlamacıları ve tasarım uzmanlarına ihtiyaç var. Bu ihtiyaçtan dolayı son birkaç yıldır denizaşırı ülkelerden uzmanlar Hindistan’a akıyorlar. Müteahhitler aynı zamanda inşaat yönetimi konusunda da uzmanlıkları olan Zaha Hadid, HOK, Renzo Piano, FX Fowle, Mario Botta gibi dev mimarlarla çalışmak için hiç tereddüt etmiyorlar. Kapılar bu konu ile ilgilenmek isteyen herkese de açık.
Hindistan Architect & Builder dergisi baş editörü Ajay Nayak.
HOK'un Birleşik Arap Emirlikleri'nden Ajman'daki Kıyı Bölgesi Tasarımı
Orta Doğu
Orta Doğu’daki inşaat faaliyetleri olağanüstü bir büyüme gösteriyor. 2007 yılı sonunda aktif projelerin değeri tahminen 1 trilyon Dolar’ı bulmuş, ilerde yapılacak olan enerji boru hattından da 200 milyar Dolar elde edilmesi tahmin ediliyor.
Orta Doğu’nun ölçülebilir petrol kaynakları üzerine kurulu değişen ekonomi stratejisinin önemi yeni nesil liderler tarafından da kabul görmüş. Yöneticiler, on yıldan fazla süredir beklenen ekonomik ve ticari tutarlılık için bu projelere büyük meblağlar yatırıyorlar, aksi halde bu bekleyiş yüzyıllar sürecek. Bu ekonomik canlanma ile toplu konutlar yapmak için fon yaratılıyor ve büyüyen nüfusun ihtiyaçlarını karşılamak için altyapı ve servis projeleri tasarlanıyor.
Bu yenilemeler için hazırlanan değerlendirme testleri ve maliyet araştırmaları yapılırken kira ve satış kontratlarından yararlanılıyor. Hız her şey. Projenin konumlandığı yer ona derece de veriyor, şirket ve kent ilişkisinin etkili olduğu inşalarda yerel duruş da oldukça önemli.
Bu planlar merkeze koyularak ekonomik merkezler yaratılıyor. Dubai’deki altı kent hala az gelişmiş. Abu Dabi’de ise önümüzdeki yedi yıl içinde otuz adet endüstri bölgesinin yapılması planlanıyor.
Piyasadaki değerlere bakılırsa kamu projelerinin ağırlığı ile Suudi Arabistan en büyük inşaat pazarı. Önümüzdeki dönemin büyüklüğü ise Birleşik Arap Emirlikleri’nde olacak. Sadece Abu Dabi’de inşaat işleri için önümüzdeki beş yılda tahmini 31 milyar Sterlin’lik bir harcama yapılacak.
Gözlemciler Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki yüksek kaliteli rezidans ve otel yapımının ileride yavaşlayacağı yönünde de uyarıyorlar. Kira fiyatları ve doluluk oranları da tamamlanmış inşaatların fazla potansiyeli nedeniyle vurulacak. Buna rağmen yüksek fiyatların sürmesi de bekleniyor.
Bahreyn, bölge kentlerin gelişen ekonomilerinden sermaye akışının aktığı bir finans merkezi. Ulusal gaz kaynaklarının ikmal inşaatlerinin büyüdüğü bir kent olan Katar da Bahreyn’den geri kalmıyor.
Sürdürülebilirlik ana konulardan birisi. Orta Doğu kişi başına karbon emisyonunun en yüksek olduğu kıta. Yüksek yönetim ve farkındalık sorumluluğunun bina tasarlamasındaki yararı bölgedeki alıcıların beklentilerinin de büyük ölçüde değişimini sağlıyor. Finansal ve ekolojik toplantılardan çıkan en önemli sonuçlardan birisi de kıt kaynaklarla su ihtiyacını karşılamak. Emirlikler Yeşil Binalar Konseyi değerlendirme sisteminin iyileştirilmesi için yeni inşaat taslakları hazırlıyor.
Orta Doğu’da kentsel yayılım ve doğal hayatı korumanın dışında bulunan kompleks binalar oluşturma eğilimi ise daha fazla destekleniyor. Yapım süreci, inşaatın erken safhalarında gelişmiş mühendislik ve analitik becerileri olan danışmanların mimari ve strüktürel disiplinlerdeki becerileri ile beraber hızlanıyor. Erken yapılan işbirliği son teknoloji tasarımla sonuçlanıyor ve bölgeyi dünya vitrinine taşıyor. Proje tamamlandığında ise Yeşil Binalar Konseyi tarafından da olurluk sağladığı görüldü.
Hilson Moran İnşaat'ın teknik yöneticisi Matt Kitson.
Rusya
İki yıl önce sadece Moskova’da son iki yılda ise Rusya çapında %20’den fazla büyüyen inşaat sektörünün bu yıl da aynı şekilde büyümesi bekleniyor. Birincil fırsatlar Moskova ve St. Petersburg dışındaki nüfusu bir milyonu geçen 11 kentte bulunuyor. Bu kentlere depo, mağaza ve ofis ihtiyacı olan Rostov, Yekaterinburg ve Novosibirsk’i örnek verebiliriz (şu anda perakende şatışa kapalı olan Kazan hariç). Tüketici kredisi Batı Avrupa seviyesinin onda birine sahip, bundan dolayı harcama potansiyeli de oldukça büyük.
Dağıtım alanlarındaki eksiklik oldukça çok. Sadece bir avuç proje (bunların çoğu da yıllar boyunca boru hatları için süren çalışmalar) teslim edilmiş. Fakat bu değişmeye başlıyor. Moskova şu anda yaklaşık 3,6 milyon m²’lik depolama alanına sahip, bunun 2008 yılında 6,6 m², 2009 yılında ise 7.7 milyon m² artması bekleniyor. Bazı engeller kalkmaya başladı ama söylentilere göre gerekli izin ve ruhsatı olmayan birçok proje de yarı yolda kalıdı. Batılı yatırımcılar bu projelerin tesliminin büyük kârlar getireceğini söylüyorlar. Üç yıl önce %13’lük bir cari fiyat açığı varken, bunun 2009 yılında %8 - %9 olması bekleniyor.
Perakendecilik büyüyen önemli bir sektör. Bu sektör Londra’lı, Quinn’li ve Parkridge’li yatırımcılara gayet cazip görünüyor. 300.000 m²’lik büyüme planları artık nadir bir şey değil. 2007 yılında planlamadaki uzun sürecin ardından 1 milyon m²’den fazla yeni inşaat tamamlandı. Ama kalite iyileştirilmeli çünkü yapılanların %80’i ikinci sınıf. 2010’dan sonra arz – talep dengesinin de sağlanması bekleniyor.
Her ne kadar Rusya’nın bir çok önerisi varsa da batılı yatırımcılar arasındaki tedirginlik devam ediyor. Kent iş etiği meselesinin ve politik istikrar eksikliğinin farkında. Büyük depo yatırımcılarından Prologis Rusya’yı terketti. Çünkü uygulamalar New York Menkul Kıymetler Borsası’nın işleyişi ile bağdaşmıyordu. Bunun yanında kişisel güvenlik eksikliği de söz konusu. Yabancılar buradaki kaçırılma olaylarının yaygın olduğunu düşünüyorlar, ama bu önyargıların hepsi bilgi eksikliğinden kaynaklanıyor.
Bu piyasada girişim yapmaya niyetlenen herkes kendisine yerel bir ortak bulmalı. Örneğin Davis Langdon Moskova’da on yıldır faaliyet gösteren Ruperti Uluslararası Proje Servisi ile işbirliği yoluna gitti. Bir yatırımcı için – kendisine deneyim vaad eden, akıcı bir şekilde Rusça konusan ve güçlü ve profesyonel personeli olan ve piyasada iş yapabilen bir ortağa sahip olmak çok önemli.
Rusya’da yatırım ve inşaat patlaması hala devam ediyor. Konuşma ve planlama aşamaları aşılarak projeler teslim edilmeye başlandı, 2007 yılının üçüncü çeyreğinde Moskova’da 50.000 m²’lik ofis alanı tamamlandı.
Bu başarının anahtarı; seçici olmak ve ilk aşamalardaki imkanları tanımak. Fakat bu bir yandan zaman kaybı da demek.
Davis Langdon’un yönetici ortağı Kevin Sims.
Lotus Flower Hotel - Şangay
Çin
Çin ekonomisi yaklaşık %11 oranında bir büyüme göstermiş. Bu oran ülkenin büyüklüğüne göre şaşırtıcı bir büyüme oranı.
Kapasite fazlasına rağmen sabit sermayedeki yatırımlar patladı. Bunun sonucunda sunulan olanaklar aynı zamanda işsizliği de arttırdı. Diğer bir deyişle talep fazlalığı fiyatları da kârı da arttırdı.
Şu anki yönlenme sürdürülebilir büyümeye doğru. Büyük ve önemli alanlar için tasarlanan gereğinden fazla yatırımın diğer alanlara yönlendirilmesi için hükümet arabulucuğu gerekecek.
Bu “değişim stratejisi” Çin’deki inşaat endüstrisinde de dallanıp budaklanıyor. Yatırımların konut olmayan alanlarda konut inşa edilmesi yönünde olması bekleniyor.
Aslında Çin kentleşme planlarına da hız verdi. Nüfusun %55’inin – yaklaşık 700 milyon insan – 2020 yılında kentlerde ikamet etmesi bekleniyor.
Kent nüfusunun artışına uyum sağlamak için, Çin’in önümüzdeki 15 yıl boyunca her yıl 2 milyar m²’lik konut alanları inşa etmesi bekleniyor. Bölyece ekonomik büyüme ve hayat standartlarının iyileşmesi de sağlayacak.
Hızlı ekonomik gelişmeyi sağlamak için Çin altyapısını ve diğer kamu tesislerini yeniliyor. The Three Gorges projesi, doğudan batıya gaz projesi, Pekin Olimpiyat Stadyumu ve Şangay’da düzenlenecek olan Expo 2010 projesi birkaç önemli proje.
Diğer bir önemli proje ise ulaşım ağlarının yenilenmesi. Önümüzdeki 30 yıl içinde 240 milyar Dolar’ın ulaşım projeleri için harcanması bekleniyor.
Çin küresel büyümenin lokomotifi ünvanını elinde bulunduruyor. Bu büyüme ölçülü fakat ekonominin güçlü bir büyüme göstermesi bekleniyor. Politikacılar gayrimenkul patlamasını yavaşlatmaya çalışıyorlar. Finansal politikanın azalarak gelecekte de değişmeden kalması bekleniyor.
Çin’in Dünya’nın geri kalanı üzerindeki etkilerinden birisi de yapısal çelik fiyatlarının yükselmesi olacak. Ama son günlerdeki pazar tahminlerine göre bu yükselme oranı değişecek.
Çin ekonomisi özellikle gayrimenkul ve inşaat sektöründe kötü sinyaller veriyor. Buna rağmen önümüzdeki yıllarda diğer pazarlar Şangay ve Pekin kadar elverişli olmayacaklar.
Şangay’da emlak fiyatları düşüyor. Bu düşüş boş evlerin %8 oranında artması ile de bağlantılı. Şangay’daki düşüş kentteki ana finans ve yatırım büyümelerinden beri oldukça önemli. Kent bağlamında bu düşüş bütün pazarda küçük bir oran gösteriyor. Bu Çin’in diğer kısımlarındaki odak değişikliklerine benziyor. İnşaat endüstrisi bu geniş ekonomiyi başka yönlere aktarmayı da elverişli hale getiriyor.
Davis Langdon baş danışmanlarından David Crosthwaite.
Bölgelere Göre En Çok Kazanan Mimarlık Firmaları
Orta Asya
Afrika
Avustralya ve Asya
Orta Doğu
Batı Avrupa
Bütün yorumları forumda okuyun!Bütün yorumları forumda okuyun!