Talep azalmasına karşın bazı bölgelerde gayrimenkulün yüzde 10 primli olduğunu söyleyen emlak danışmanlık şirketi TURYAP'ın Genel Müdürü Sarıbay, 'Mal sahiplerinin fiyatı düşürme konusunda direnci var. Biz ise niçin fiyatları düşürmeleri gerektiği konusunda ikna etmeye çalışıyoruz' dedi.
TURYAP'ın kurucusu ve Genel Müdürü Azmi Sarıbay, kiralık ve satılık evi olanları fiyatları düşürmeleri için ikna etmeye çalıştıklarını söyledi. Kira ve ev fiyatlarının düştüğünü söyleyemeyiz diyen Azmi Sarıbay, "Çünkü mal sahiplerinin fiyatları düşürmeme konusunda bir direnci var. Bu mal biraz beklesin, bozulan kokan bir şey değil diyebiliyorlar. Bu yüzden kira ve konut fiyatları konusunda beklentiyi kırmak biraz zaman alıyor. Biz emlak pazarlayan kişiler, çoğu zaman mal sahiplerini niçin fiyatlarını düşürmeleri gerektiği konusunda ikna etmeye çalışıyoruz" dedi.
Türkiye'de yaklaşık 50 ilde, 350'ye yakın ofisi bulunan TURYAP'ın kurucusu ve Genel Müdürü olan Azmi Sarıbay, 2006 yılına göre gayrimenkul talebinde daralma yaşanmasına karşın bazı bölgelerde kira ve konut fiyatlarının halen yüzde 10'lar civarında pahalı olduğuna dikkat çekti. Sarıbay 2008 yılında inşaat sektörü ve gayrimenkul piyasasında kira ve konut fiyatlarına ilişkin şu tahminlerde bulundu:
Ev sayısı az olduğu için kiralar düşmüyor: Kira fiyatlarının düşmesi için kiralık ev sayısının da artması gerekiyor. Şu anda çok fazla kiralık konut yok. Tabii çok yoğun yapı olan bölgeleri söylemiyorum. Yani merkezden uzak ulaşımı zor olan yerlerde konut arzı fazla olduğu için dolayısıyla kiralar da düştü.
Bazı bölgelerde kira ve konut fiyatları yüzde 10 yüksek: Türkiye'de bakıldığında konut ve kira konusunda genelde fiyatlar biraz yüksek. Ancak birçok projede dolaylı yoldan fiyat indirimleri yapılıyor. Çeşitli kampanyalar düzenleniyor. Örneğin, ödemeye 12 ay sonra başlayın, ilk bir yıl veya iki yıl sıfır faizli konut kredisi diye çok sayıda kampanya var. Genellemek mümkün değil nacak bazı bölgelerde fiyatların yüzde 10 civarında yüksek olduğu söylenebilir.
Orta ve alt gelir kesimi ev alıyor: Bugün ev alan kesim alt ve orta gelir grubuna ait kişiler. Bu kesimde ağırlıklı olarak TOKİ, Kiptaş gibi düşük peşinat, uygun faiz ve uzun vade ile ev satan kuruluşlara yöneliyor. Ancak insanların biraz şartlarını zorlayıp ev alması gerekiyor. Çünkü kira ödediğinizde para kayboluyor, ev taksidinde ise mal sahibi oluyorsunuz.
Konutunu satan çok: Bu arada çok fazla konut sunumu yani konut arzı da var. Bu dönemi özetlemek gerekirse daha azalan bir talep buna karşın daha çoğalan bir konut sunum var diyebiliriz.
2006'da bir projeden 25 tane konut alan vardı: 2006 yılı ortalarına kadar insanlar kendi oturmak için veya yatırım amaçlı gayrimenkul alıyorlardı. Yatırım amaçlı alanlar projelerin başında alıp para kazanmaya çalıştılar. Bu dönemde aynı projeden 25 tane konut alan vardır. Ancak bir kesim bu işten para kazandı bir kesim ise umduğunu bulamadı. İşte bu umduğunu bulamayan kesim ürktü ve bu kesimin satışları da konut arzı arttı.
Kimsede para yok: Gayrimenkule herzaman talep vardı. Herkes iyi bir evde oturmak ister. Ama hiç kimsede para yok. Üst gelir grubu geçtiğimiz yıllarda gayrimenkule yoğun talep gösterdi ve lüks gruptaki evlere talep çoktu. Şu anda daha fazla alma konusunda çok da istekli görünmüyorlar.
İnsanlar artık 6 odalı ev istemiyor: Artık Türk aileleri büyük evden kaçınıyor. Eskiden 5 hatta 6 odalı büyük evler vardı. Şimdi değişen yaşam biçimi nedeniyle daha küçük evleri tercih ediliyor. Genellikle yeni evliler 2 odalı evleri tercih ederken, çocuklu aileler 3 odalı evleri bekârlar ise bir odalı evleri tercih ediyor. En çok da projelerde 1 artı 1 veya 2 artı 1 evler çok kolay satılıyor.
Ankara en az İstanbul kadar yoğun : İstanbul'un yanı sıra Ankara'da da en az istanbul kadar yoğunluk var. Ayrıca İzmir'de de gayrimenkul çok hareketli. Büyükşehirlerin tamamında yoğun konut yapımı ve konuta ilgi var, Ayrıca TOKİ'nin de Türkiye çapında yoğun konut yapımı sürüyor. Son beş yılda hiç yapılmadığı kadar konut yapıldı ve yapılmaya devam ediyor.
Günde 250 kişi evini takas etmek için başvuruyor: Konutta ilk kez takas sistemini getirerek bir tıkanıklığın önünü açtık. İnsanların oturduğu eve bir değer biçiyoruz. Eğer evi hemen satıp yeni ev almak istiyorsanız makul fiyat alırsınız diyoruz. Yok 15 gün opsiyon verirseniz daha makul fiyat bulunabiliyor. Bu arada bireylerin kendi aralarındaki takasta da aracılık işlemini yapıyoruz. Ve eğer bir ev bizim aracılığımızla yeni bir evle değiştiriliyorsa sadece bir işlemden komisyon alıyoruz diğer işlem için komisyon uygulanmıyor.
Takas konusunmda çok yoğun talep alıyoruz. TURYAP olarak günlük 500 civarı portföy artırıyoruz. Yani bize başvuran kiralık ve satılık ev sayısı. Bunun 250 adedi takas yapmak için geliyor. Turyap olarak şu anda portföyümüzde 20 bin civarı satılık ve kiralık ev var.
'Kötü ev sahibi beni emlakçı yaptı'
Emlakçılığa kötü ev sahibi ve kötü bir emlakçı yüzünden başladığını söyleyen TURYAP'ın kurucusu ve Genel Müdürü Azmi Sarıbay'ın, meslek değiştirmesine neden olan öyküsü ise şöyle:
"Bir dönem Pendik'te oturuyordum. Yoğun trafik nedeniyle çok zorlanınca işime daha yakın bir bölgeye taşınmak istedim. Nihayet Çengelköy'de bir ev buldum. Ama mal sahibi biraz zorladı. Bir kiracı varmış ödemelerini yapmadan kaçmış. Ona demişler ki mahkemenin sonuna kadar evi açma suçlu duruma düşersin. Ben de kadına dedim ki bir kâğıt imzalayayım ve tüm sorumluluğu üzerime alayım. Kadın olmaz diyor. Bu arada Çengelköy'deki emlakçı bugün gel yarım gel diye çok oyaladı. Ev olmadı ama sonuçta ben emlakçı oldum.
Tabii bu bir neden oldu. Ama ben o dönem inşaat şirketinde çalışıyordum. Yurtiçi ve yurdışında iş yapan büyük bir şirketti, işler alan iş yapan. O dönemde de emlakçılar vardı ama satış ve kiralamada bu işi son derece ilkel yapıyordu. Emlakçılar üçkâğıtçı tanımlaması içine giriyorlardı. Bu iş iyi yapılırsa iyi olacağını üşündüm ve bu işe girdim iyi ki de girmişim. Bu olay 1985 yılında oldu.
Konut alırken önce metro var mı bakın
TURYAP'ın kurucusu ve Genel Müdürü Azmi Sarıbay, büyükşehirlerde artan trafik nedeniyle önümüzdeki dönem hızlı ulaşım aracı olmayan bölgelerin zora gireceğini söyledi. Sarıbay, "Konut almayı veya kiralamayı düşünenlere hızlı ulaşımı olan bölgeleri tavsiye ediyorum. Yani metro, metrobüs, raylı sistem, deniz taşımacılığı olan yerleri." dedi.
Hangi bölgeler yoğun?
Yaklaşık 10 yıl önce insanların şehirden uzak ama rahat ulaşılan alanlar olarak Bahçeşehir, Ataşehir gibi bölgelerden ev almayı tercih ettiğini söyleyen Sarıbay, ancak şimdi bu bölgelerin konut yoğun bölgeler haline geldiğini ve insanların evlerine ulaşabilmek için saatler harcadığını belirterek şu değerlendirmede bulundu:
İstanbul'da inşaat yoğun bölgeler neresi diye bakarsak Ataşehir, Bahçeşehir, Beylikdüzü, Esenyurt, Büyükçekmece, Çekmeköy, Samandıra, Kartal öne çıkıyor.
Mesela 10 yıl önce buralara ulaşmak zor değildi. Örneğin Bahçeşehir'e yarım saatte gidiyordunuz buralarda yaşamak bir keyifti. Şimdi ise trafiği nedeniyle bir paradoks yaşanıyor. O şehirlere saatlerce giremiyorsunuz. Ve artık zaman çok önemli. Dolayısıyla şehir merkezindeki insanlar bu anlamda avantajlı hale geldi"
Bazı inşaatçılar zorlanacak
2008 yılında inşaat sektöründe bir kesimin ciddi zorlanma yaşayacağını da belirten Azmi Sarıbay'a göre 2008 yılında özellikle gereğinden fazla yoğunluk yaşanan bazı bölgelerde inşaat yapanların ve daha da önemlisi aslında işi bu olmayıp da 'ben de inşaat sektörüne gireyim' diye düşünüp bu işe yeni girenlerin işinin zor olabileceği uyarısında bulundu.