Port Elisabeth, New Jersey
Kaynak: Wikipedia
Taşımacılıkta kullanılan konteynırların geçmişi 1780’e hatta daha öncesine kadar gidiyor. Konteynırlarda küresel bir standarta gidilmesi ve konteynır taşıma araçlarının gelişmesi ise 20. yüzyılın en büyük buluşlarından bir tanesi olarak kabul ediliyor. Günümüzde dünya çapında yük taşımacılığının %90’ı konteynır yüklü gemiler ile yapılıyor. 2005 senesinde yapılan bir araştırmaya göre ise 18 milyon konteynır bir sene içinde toplam 200 milyon yolculuk yaptı.
Dünya’nın bir ucundan diğer bir ucuna yapılan bu yolculuklar içinde boyutlardan dolayı oluşabilecek sorunları gidermek amacıyla konteynırlarda bir standarta gidilmiş. 20 ft (6,1 m), 40 ft (12,2 m), 45 ft (13,7 m), 48 ft (14,6 m) ve 53 ft (16,2 m) olmak üzere ISO tarafından belirlenen toplam 5 standart boyut dünya çapında benimsenmiş durumda. 40’lık konteynır boyutu en çok kullanılan boyutken ABD’nin iç taşımacılığında ise daha büyük 48 ve 53 ft’lik konteynır boyutları kullanılıyor.
Bir başka önemli nokta ise limanlarda, gümrük sahalarında üst üste yığılmış bir şekilde bekleyen konteynırların en fazla 90 gün içinde bulundukları yerden ayrılmaları gerekmesi.
Her zaman geçiciliği çağrıştıran konteynırlar bir süredir mimarların ve tasarımcıların fazlasıyla hayal güçlerine hitap ediyor. Taşıma ve kurma kolaylığından dolayı gezici ya da geçici sergiler için kullanılan konteynırlara her zaman bir güncel sanat etkinliğinde rastlamak mümkünken son birkaç yılda ise bir yapı elemanına dönüşmüş durumda. New Jersey'den Yeni Zelanda’ya yayılan bir coğrafyada konteynırlardan yapılan binalara rastlamak mümkün. Bir çeşit prefabrik bina olarak da sayılabilen bu binalar ilk akla geldiği gibi afet konutları, şantiye binaları ya da askeri binalardan farklı olarak konuttan, alışveriş merkezine kadar çeşitlilik gösteriyor. Konteynırların geçiciliğinin aksine hepsi kalıcı birer bina olarak inşa ediliyor.
Bu kadar çok tercih edilmesinde bir çekiciliği olmasının yanında, taşıma kolaylığının olması, kolay işlenmesi, sağlamlığı ve nispeten ucuzluğu yatıyor. Konteynırdan bina yapma konusuna fazlasıyla kafa yoran mimar Adam Kalkin’in Quik Houses olarak tabir ettiği 5 adet konteynırdan yapılan, iki katlı, 3 yatak odalı ve iki banyolu konutların maliyeti 76.000 Dolar ile 160.000 Dolar arasında değişiklik gösteriyor. Kullanılmış küçük boyutta konteynır 900 Dolar’a satın alınabilirken, yenisinin fiyatı ise 6.000 Dolar’dan fazla olabiliyor.
Dünya’daki Quik House dışındaki ilginç örneklere kısa bir göz atmak gerekirse:
Keetwonen (Amsterdam, Hollanda)
Kaynak: Tempohousing
Amsterdam’daki Keetwonen projesi Tempohousing tarafından öğrenciler için geliştirilmiş. İlk bloğun 2005 Eylül’de yerleştirildiği proje 2006 Nisan’da tamamlanmış. Her biri 40ft’lik konteynırdan yapılmış 30 metrekarelik 1.000 adet birimi kapsıyor. Her bir birimin elektriği, internet bağlantısı, banyosu, mutfağı, balkonu ve gün ışığını içine alması için penceresi bulunuyor.
En üst kattaki konteynırların üstünde iyi bir yağmur indirme sistemi ve güneşten fazla ısınmasını önlemek için mekanik havalandırma sistemi bulunuyor. Böylelikle her birimdeki ısı basıncı eşit tutuluyor. Bunun dışında konteynırlar 30 dakika boyunca yangına dayanıklı.
Herhangi bir yurttan hiçbir farklılığı olmayan Keetwonen’da yaşayan öğrencilerin en büyük şikayetleri çok fazla ses olması ve mekanın çok küçük olması.
Tempohousing firmasının bu projesi dışında henüz uygulanmamış Nijerya’da bir otel ve konteynır otel projesi yer alıyor
Pinchin Street Studios & Group Practice (Londra, İngiltere)
Pinchin Street Studios ve Group Practice binası Londra’da Canary Wharf ve Swiss Re bir diğer adı ile “Gherkin” binası arasında yer alıyor. Urban Space Management tarafından tasarlanan bina 2007 Haziran’da bitirilmiş ve 35 konteynır kullanılarak 5 katlı olarak inşa edilmiş. Birinci katı cerrahi mekanı, diğer üç kat ofis alanı olarak düzenlenmiş. Çatı bahçesi ve çocuk yuvası sadece sürdürülebilir bir iletişim alanı sağlamakla kalmıyor, güzel bir rıhtım ve Londra manzarası da sunuyor.
Container City I (Londra, İngiltere)
Kaynak: Container City
İlk Container City projesi Trinity Buoy Wharf’da, Londra’nın rıhtım bölgesinin merkezinde yer alıyor.
Nicholas Lacey and Partners tarafından tasarlanan, 2001 yılında 5 aylık bir çalışma sonucunda inşa edilen 3 katlı binada, 20 adet konteynır kullanılarak yapılan 12 çalışma stüdyosu yer alıyor. Sonrasında fazla ilgi gördüğü için 4. kat yaşama ve çalışma alanı olarak eklenmiş.
Çevre dostu binada %80 oranında geri dönüşümlü malzeme kullanılmış.
Container City II (Londra, İngiltere)
Kaynak: Container City
Urban Space Management tarafından tasarlanan bir başka proje olan Container City II, birincisinin devamı şeklinde yapılmış ve 2002 senesinde tamamlanmış. Kurulması 8 günde tamamlanan binada toplam 30 konteynır kullanılmş ve 5 katlı olarak inşa edilmiş. 22 stüdyonun yer aldığı bina, birincisine oranla ziggurat şeklinde düzenlenmiş ve canlı renklere boyanmış.
Sanlitun South (Pekin, Çin)
Kaynak: LOT-EK
Hong Kong’lu The Oval Partnership tarafından geliştirilen master planda yer alan yeni ticari kompleks, dar sokak dokusu, alçak katlı binaları, yükseltilmiş yürüme yolları ve köprüleri ile orta çağ köylerine benziyor. Konteynırdan bina inşa etme konusunda oldukça kafa yoran, bu konuda 30 yakın tasarımı bulunan New York’lu LOT-EK firması bu köyün kuzeydoğu bölümünü tasarlamış.
Diğer örneklerin aksine konteynırlar binanın tümünde kullanılmamış. Cephelerden dışarı uzanan konteynırlar fonksiyonları dışında, parlak renkleri ile cepheye bir hareket kazandırmışlar.
Port-a-Bach Tatil Evi (Yeni Zelanda)
Kaynak: Treehugger
Yeni Zelanda’da ufak, samimi tatil ve plaj evlerine “bach” deniyor. Yeni Zelanda’nın tarihi ve kültürü için büyük önem taşıyor. Bu evlerden bir tanesi de Cecile Bonnifait ve William Giesen tarafından 20 ft’lik bir konteynırdan yapılmış. İç mekan oldukça dar olduğu için dışarı doğru yapılan bir çıkma ile biraz da olsa alan kazanılmış.
Her yere taşınabilir, güvenli, çevreyi kirletmemesi, nispeten ucuz, iki ebeveyn ve iki çocuk için uyum alanı sağlıyor olması bu evin sahiplerine sundukları artıları.
12 Container House (New Jersey, ABD)
Kaynak: Peter Aaron, Esto
Adam Kalkin tarafından tasarlanan 12 Container House adı üstünde 12 adet konteynırın birleşmesinden oluşuyor. T şeklindeki 2 katlı, 4.000 metrekarelik yazlık ev Anne ve Matthew Adriance için New Jersey’de inşa edilmiş.
Freitag Mağazası (Zürih, İsviçre)
Kaynak: Treehugger
Tır brandalarını geri dönüştürerek çanta üreten İsviçreli Freitag’ın Zürih’teki mağazası 20ft’lik konteynılardan yapılmış. Mağaza zeminde 2 katlı 4 adet konteynırın üzerinde bir yerde 7 kat, bir tarafta 2 kat daha yükselen konteynırlardan oluşuyor.
Dordoy Pazarı (Bişkek, Kırgızistan)
Kaynak: Wikipedia
Kırgızistan, Bişkek’teki Dordoy Bazaar yukarıdaki diğer örneklerden farklı olarak arkasında bir mimari fikri barındırmıyor. Tamamen ihtiyactan doğmuş bir örnek. Asya’daki en büyük halk pazarlarından bir tanesi. Bişkek şehir merkezinin tamamı ve Chuy Vadisi Bölgesi, Çin’den gelen malların, Kazakistan ve Rusya’daki marketlere ve dükkanlara gelmeden önceki ana deposu görevini üstleniyor.
Ticari anlamda önemli bir bölgede bulunan bu Pazar, aralarında sokaklar bulunan iki katlı konteynırlardan inşa edilmiş. Pazardaki çoğu konteynırın zemin katı dükkan, üst katları depo olarak kullanılıyor.
7 Kilometrelik Market (Odessa, Ukrayna)
Kaynak: James Hill
Ukrayna, Odessa’daki 7 Kilometrelik Market bilinen adıyla Tolchok 1989 yılında Perestroyka reformları sırasında kurulmuş, şu an Avrupa’nın en büyük pazarı durumunda. Dordoy Pazarı örneğinde olduğu gibi tamamen ihtiyaçtan doğmuş. 2 katlı konteynırlardan inşa edilen market toplam 0,69 kilometrekarelik bir alana yayılıyor. Aylık 6.000 Dolar’a kiralanan konteynırlarda ucuz Çin malları yanında, lüks tüketim malları da satılıyor.
Yukarıda saydığımız 10 örnek, şimdiye kadar tamamlanmış projelerin sadece birkaçı. Bunların dışında henüz tasarım aşamasında olan, daha küçük ölçekli ve geçici örneklerini bulmak mümkün. Şu anki noktaya bakıldığı zaman konteynırlar mimarlar ve tasarımcılar için yeni bir yaratıcı alan ve güçlü bir inşa tekniği olarak duruyor.
Bütün yorumları forumda okuyun!Bütün yorumları forumda okuyun!