Manisa'nın Akhisar İlçesi'nde temeli 33 yıl önce atılan ve bugüne kadar 230 milyon dolar harcanan sigara fabrikası, Tekel'in 59.8 milyon YTL'lik vergi borcu nedeniyle Maliye Bakanlığı'na devredildi. Fabrika cezaevi olarak kullanılacak.

Vergi borcundan dolayı Maliye Bakanlığı'na devredilen Akhisar Sigara Fabrikası ve tütün depoları, yapılacak bir protokolle açık cezaevi olarak kullanılmak üzere Adalet Bakanlığı'na devredilecek. Fabrikada şu an yaprak tütün deposundaki tütünlerin boşaltılması işlemi yapılıyor.

Temelleri Süleyman Demirel'in başbakanlık yaptığı 1975 yılında bin 500 dönümlük arazide atılan fabrika, hiçbir zaman faaliyete geçmedi. 230 milyon dolarlık yatırıma rağmen fabrika bir türlü bitirilemedi. Fabrikanın yapımının başlandığı yıllarda "tütün kent" olarak bilinen Akhisar'da ise 33 yıl sonra tütüncülük bitme noktasına geldi. Tütünün yerini zeytinlikler almaya başladı.

Tekel Tütün, Tütün Mamülleri Tuz ve Alkol İşletmeleri A.Ş. Genel Müdürü Fahri Arıkan ve yardımcısı Mustafa Güler'in imzasını taşıyan, "Çok Acele Güne Bağlı İadeli Taahütlü" ibareli yazı, Manisa Tapu Sicil Müdürlüğü'ne iletildi. Yazıda, milyon dolarlık yatırımları yutan Akhisar Sigara Fabrikası'nın, Tekel'in 59 milyon 819 bin 288 YTL'lik vergi borcuna mahsuben Maliye Bakanlığı'na devredildiği bildirildi. Fabrikanın devriyle ilgili işlemlerin tamamlandığı kaydedildi.

Açık cezaevi olacak
1997'de Özelleştirme Yüksek Kurulu kararı ile şu an Tekel'in özelleştirme ihalesini kazanan İngiliz British American Tobacco (BAT) ile TEKEL'in ortak üretim yapması kararı alındığında, Akhisar Sigara Fabrikası'nın faaliyete geçmesi gündeme geldi. Buna göre, Yeni Harman ve Samsun markalı sigaralar, TEKEL ve BAT'ın kuracağı ortak şirket aracılığıyla Akhisar'da üretilecekti. Ancak sendikalardan gelen direniş ve BAT'ın Türkiye'de yatırımdan vazgeçmesi üzerine bu girişim sona erdi. Yine İngiliz Imperial Tobacco firması Türkiye'de yatırımı düşündüğünde, ilk incelediği tesislerden birisi Akhisar Sigara Fabrikası'ydı. Ancak firma burada üretimi rantabl bulmadı. Daha sonra Celal Bayar Üniversitesi, fabrikanın eğitim yerleşkesi olarak değerlendirmek istedi ama kabul edilmedi. 33 yıl önce başlayan sigara fabrikasının öyküsü, açık cezaevi olma kaderiyle sonuçlandı.

Politika malzemesi oldu
Yıllarca tamamlanamayan bir yatırım olarak hafızalara kazınan, atıl durumda bekleyen ve seçim dönemlerinde siyasetçilerin propaganda malzemesi haline gelen fabrikanın, kentin en önemli sorunlarından biri olduğunu söyleyen Manisa Valisi Refik Arslan Öztürk, artık yeni bir dönemin başladığını, ticaret odaları ve organize sanayi bölgesi (OSB) yetkilileriyle görüşmelerin sürdüğünü kaydetti. Akhisar Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Erdayıoğlu ise fabrikanın kendilerine devredilmesini istedi, "Altyapı ve tamamlanan kompleksler, otomotiv sanayi için son derece uygun" dedi.

Fabrikanın Hikayesi
1975'te temeli atılan fabrikanın birinci ve ikinci bölümleri Çavuşoğlu-Kozanoğlu inşaat firmasına ihale edildi. Bu bölümlerin tamamlanmasının ardından, 1984 yılında siyasi iktidarın aldığı bir kararla, İzmir, Samsun, Diyarbakır ve Erzurum fabrikaları ile birlikte Akhisar Sigara Fabrikası'nın da inşaatı durduruldu. 9 yıl boyunca atıl durumda kalan fabrika, 1993 yılında yeniden ihaleye çıkarıldı. Limak İnşaat Sanayi ve Ticaret AŞ.'nin yapımını üstlendiği fabrikanın akan çatıları onarıldı, kırılan camları ve çerçeveleri yenilendi. Ancak, 27 kapalı ünitesi, U şeklinde büyük bir üretim binası, yaprak tütün bakım ünitesi, idari ve sosyal binaları, 3 deposu, mamul ambarı, trafo binası, kazan dairesi, su arıtma tesisi, su deposu, yakıt tankı, soğutma kulesi, toz ünitesi, kompresör binası ve 7 ayrı bloktan oluşan 42 daireli lojmanı bulunan, yüzde 85'i tamamlanan dev fabrika, ödeneklerin kesilmesi nedeniyle bir türlü üretime geçemedi. Fabrikanın, ziraat fakültesine, cezaevine ya da teknoparka dönüştürülmesi projeleri de bugüne kadar sonuçsuz kaldı.