Vakıflar Genel Müdürlüğü, her birisi tarihî eser niteliğindeki orijinal el yazmalarını teknolojinin son imkanlarını kullanarak dijital ortama aktarıyor. Dünyanın en büyük kültür projesi olmaya aday Vakıf Arşiv Yönetim Sistemi’ni (VAYS) geliştirerek 12 milyona yakın vakıf belgesinin tasnifine başlayan Genel Müdürlük, bu arada yıkılmaya yüz tutmuş eserleri de restorasyonla ayağa kaldırıyor.

İki Katına Çıkarıldı
Vakıflar Genel Müdürü Yusuf Beyazıt, hiçbir ülke ile kıyaslanamayacak tarihî zenginlikleri barındıran Türkiye’de, vakıf eserlerinin şimdiye kadar sağlıklı bir envanteri tutulmadığını belirterek, “2003 yılına kadar kayıtlı eser sayısı 9 bin 483 idi. Başlattığımız envanter çalışması ile bu sayı şimdilik 20 bine kadar çıktı. Geliştirdiğimiz yeni projelerle 12 milyon tarihî esere sahip çıkıp kayıt altına alıyoruz” dedi.
Gazetemize ‘Vakıf’larla ilgili açıklamalarda bulunan Yusuf Beyazıt, hedeflerinin ülkemizde tespit, tescil ve projesi yapılmamış hiçbir vakıf eserin kalmaması ve metruk vaziyette bir tek binanın dahi bırakılmaması olduğunu söyledi.

500 Yıl Saklanacak
En kapsamlı kültür çalışmaları arasında yer alan Vakıf Arşiv Yönetim Sistemi’nin (VAYS) dünyanın en büyük kültür projesine aday olduğunu anlatan Beyazıt, Vakıflarla ilgili tüm belgelerin aslına zarar verilmeden dijital ortama aktarılacağını kaydetti. Beyazıt, şöyle dedi: “Bu proje ile çeşitli arşivlerde dağınık ve bakımsız bir şekilde bulunan belgelerin derleme çalışmaları tamamlanmış olacak. Sayıları 12 milyon civarında olan vakıf belgelerinin Osmanlıca olanlarının transkripsiyonuna, Arapça olanların ise tercümesine başlandı. Bu belgelerin mikrofilm ortamında örnekleri oluşturularak katalog bilgileri çıkarılacak ve dijital ortamda ömrü 400-500 yıl olan sistemle saklanacak. Ayrıca dünyanın herhangi bir yerinde bulunup, konuyla ilgilenenlerin internet üzerinden, Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı dönemi vakıf kültür ve medeniyetlerine ait bilgi ve belgelere 7 gün 24 saat esasına göre çalışan VAYS sistemi ile ulaşabilecek.”

Sadece Duvarları Kalmıştı
Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün yürüttüğü çalışmalarla Anadolu’da harap haldeki birçok tarihî eserin restorasyonu yapıldı. Aydın merkezdeki Nasuhpaşa Külliyesi de bunlardan biriydi. Sadece yıkık duvarları kalan külliye adeta yeniden inşa edildi.

Yok Olmayı Beklerken...
Ayağa kaldırılan sivil mimarlık harikası eserlerden biri de Gaziantep’teki Merkez Dayı Ahmet Ağa Konağı oldu. Apartmanların arasında tamamen yok olmayı beklerken tamir edilerek turizme kazandırılan tarihi bi-nada lokanta, misafir ve toplantı salonları bulunuyor.

Sahip çıkın Vergiden Düşülsün
Ülkemizin dört bir yanında harap halde bulunan yüzlerce vakıf eseri, son yıllarda yapılan restorasyon çalışmalarıyla ayağa kaldırıldı. “Ülkemizi vakıf eserleri şantiyesine çevirdik” diyen Vakıflar Genel Müdürü Yusuf Beyazıt, “Bu eserler üç boyutlu kameralarla ayrıntılı video çekimleri yapılarak film arşivi oluşturulacak. 1998-2002 yılları arasında 46 eser restore edilirken, 2002-2008 yılları arasında toplam 2 bin 650 vakıf eseri restore ettik. Bu gibi eserlerin yok olmalarını önlemek milli bir görevdir” dedi. Beyazıt, “Birçok bölgede bu alanda müzeler açtık ve açmaya da devam ediyoruz. Yakında, Sivas Gök Medrese Vakıf Müzesi, Bursa Emir Sultan Hamamı ve Kayseri Gevher Nesibe Vakıf Müzeleri de açılacak” diye konuştu. Vakıflara ve tarihimize duyarlı iş adamlarına seslenen Yusuf Beyazıt, “Yürürlüğe giren 5035 sayılı kanundan yararlanarak ecdad yadigarı eserlerimizi onarın, biz de vergilerinizden düşelim” diye çağrıda bulundu.

28 bin yeni vakıf mülkü
Coğrafi Bilgi Sistemi’ni (CBS) hayata geçirerek taşınmazların, kiracıların ve imar durumu gibi bilgilerin ortaya çıkarıldığını anlatan Vakıflar Genel Müdürü Yusuf Beyazıt, çalışmaların tamamlanarak kontrol sürecine girildiğini ve yakın zamanda internet yolu ile halkın bilgisine açılacağını söyledi. Beyazıt, 59 bin olan vakıf mülk sayısının proje sonrasında 67 bine; 116 bin olan tavize tabi mülk sayısının da 136 bine çıkarıldığını, toplamda 28 bin yeni vakıf mülkünün tespit edildiğini söyledi.

300 Milyon YTL’lik Gelir
Yusuf Beyazıt, göreve geldikten sonra atıl durumda olan mülk ve gayrimenkullerden 213 adet taşınmazın kat karşılığı inşaat yaptırılmak üzere değerlendirildiğini kaydederek “Yaptığımız bu metotlarla 2003 yılından bugüne kadar kira bedeli olarak yaklaşık 300 milyon YTL gelir elde edildi. 50 bin kişinin de isdihdamı sağlandı” dedi. Beyazıt, ‘Vakıf Barış Kanunu’ ile de 25 bin olan dava sayısını 4 bine indirdiklerini, tahsil edilemeyen 30 milyon YTL’yi de tahsil ettiklerini anlattı.