Önce iri gözlerine takılıyorum… Sonra iri gözlü kadının 2004 yılında dünyada Pritzker Ödülünü alan ilk kadın mimar Zaha Hadid olduğunu öğreniyorum.

İlklere vurgun ben, ilkleri anmaktan, anlatmaktan hep mutluluk duydum. Bir tek ilkleri 21. yüzyılda yazarken; hayıflanıyorum. Geldiğimiz noktada kadınları ilk ve tek olarak yazmak yüreğimi acıtıyor. Kadınları ilk ve tek olarak hâlâ vurguluyorsak; bu kadın sorununu aşmadığımızı gösteriyor.

Bir akşam televizyonda iri gözleri, özgün giyimi, beden dilinden yansıyan özgüveni ve konuşmasıyla beni büyüledi. Onu aklıma sakladım ve günce defterime not düştüm:

O herhangi bir dünya kentinde mimari anlayışını anlatırken; o saatlerde doğduğu şehrin üstüne bombalar yağıyor…
Ve de atasözümüzü ekledim: “Ana gibi yar, Bağdat gibi diyar olmaz.”

Bağdat doğumlu kadını ne zaman dinlemeye koyulsam bir yanım mutluluk öbür yanım bombalanan Bağdat’ın tarihi eserler müzesinde çılgına dönen müze yetkilisi mi? Sanat tarihi hocası mı? Bilim kadını mı? Yazar mı? Adını, işlevini, konumunu bilmediğim bir kadının kırılan eserler arasında çılgınca koşuşunu anımsıyorum. Televizyonlarda gösterilen bu görüntü aklımdan çıkmıyor. Ne zaman Zaha Hadid’i izlesem bu unutamadığım görüntü televizyon camının kenarına takılıp kalıyor…
Üçüncü kez gittiğim Avusturya’nın kış sporları cenneti İnnsbruck’ta dostlarla, 1999 Bergisel Kayakla Atlama Platform’un en yüksek tepesinde o tasarım harikası büyülü mekânda İnnsbruck’u seyrediyorum…

Söyleşi sırasında bu büyülü yapıyı; açı ve yüzey çeşitlemelerine vurgun olduğum duruşu ve edasıyla farklı kadın Zaha Hadid’in çizdiğini öğreniyorum.

Doğduğu şehrin üstüne bombalar yağarken; dünyayı mimari yapıtlarıyla gezen kadının, çizgileriyle sonsuz kıldığı Bergisel Kayak Atlama Merkezini gezerken; mimarın dili çizgileriyle bir kez daha vuruluyorum...

Mimarinin sınırlarını zorlayan esmer yetenek Zaha Hadid, bir röportajında şunları söylüyor: “İnsanlar Iraklı olduğunuzu bilince eğitiminize falan bakmıyor. Aileniz çok muhafazakâr, yaşamda hiçbir şeyiniz yok ve bir çadırda yaşıyorsunuz sanıyor. Doğu’ya karşı çok katı bir bakışları var. Bu İslam’ı algılayışlarıyla da ilgilidir. Ben Müslüman bir ailede doğdum, bugün dindar biri değilim, ama Müslümanlık Batı’ya çok şey katmıştır, bunun farkında değiller. Onlar Müslümanlık’ın sadece terörizm getirdiğini düşünüyorlar, ama matematik de, kültür de o taraftan geldi. Benim Bağdat’ta olduğum dönemde, 60’larda, Bağdat’a da, Beyrut’a da birçok batılı gelirdi. Böylesi bir ayrım yoktu, şimdiyle kıyaslandığında Doğu’ya dair daha fazla şey biliyorlardı, çünkü gelip geziyorlardı. Doğu üzerine çalışmak daha genel geçer bir şeydi. Hint ya da Asya felsefesi diyelim… Bugün o kadar şey bilmiyorlar, başka türlü bakıyorlar. 60’lardan söz ediyorum, çok yakın değil."

Ünlü mimar bir başka soruyu şöyle yanıtlıyor: “İnsanların benden her zaman en iyisini istediğini sanmıyorum. Bunun bir baskısı var tabii, ama üzerimdeki en büyük baskı bana aittir. En çok ben kendimi eleştiririm, iyisini yapmaya zorlarım. Tabii ki iş dünyası çok rekabetçi ve açıkça sizin devrilmenizi istiyorlar, bu da bir gerçek."

Özgün kadın Zaha Hadid, İstanbul, Kartal’ın yüzünü değiştirecek. Bence, onu en güzel günce defterime işlediğim not anlatmıyor mu?

O herhangi bir dünya kentinde mimari anlayışını anlatırken; hâlâ doğduğu şehir Bağdat’ta bombalar patlıyor…