Binlerce sorunla boğuşan İstanbul'un en dipteki en köklü sorunu "göç"tür. Bu konu o kadar incelendi, dile getirildi, didiklendi ki artık bilinmeyen bir tarafı kalmadı.

"İstanbul'a göç" hâlâ bütün hızı ile sürüyor. Şehir İzmit'ten Tekirdağ'a kadar uzandı göç yine sürüyor. Niçin bu mesele halledilemiyor? Çünkü radikal tedbirler gerektiriyor. Böyle bir şeyi ileri sürmek ise (Meselâ Sayın Başbakan "vize koyalım" dedi, kıyamet koptu) büyük bir çatışmayı başlatmak demek. Sorun yönetimden yönetime, nesilden nesile aktarılarak ve tabii bu arada büyüyerek devam ediyor.

Şehrin nüfusu bile -rivayete göre- tam olarak bilinmiyor. Nüfus arttıkça şehirdeki araç sayısı da artıyor. Öyle ki günde 400-500 aracın trafiğe çıktığı söyleniyor.

Bu artışa ne yol, ne kavşak, ne tünel, ne üst geçit, ne de köprü çare olabilir. Yaptığınız yollar üç gün sonra dolar, köprüler tıkanır. Siz yol ve köprü yapmakta ısrar ederseniz bu kısır döngü devam edip gider. Kırk yıldır bu şehirdeyim, bunun böyle olduğuna şahidim. Bedrettin Dalan 2.Köprü'nün yalnızca transit geçişe hizmet edeceğini söylüyordu. O tarihte İstanbul'daki transit geçişin trafikteki payı sadece %2 idi. İkinci Köprü'nün 1. Köprü'nün yükünü azaltacağı ileri sürülüyordu. Olmadı. Bunu yapmayın, şehir kuzeye doğru kayacak, yeşil alanlar azalacak, dendi; kimse dinlemedi. Şimdi manzara meydanda. Ders alınmış olsa 2. Köprü'nün inşa sürecinden alınırdı.

Hemen herkesin ittifak ettiği çözüm şudur: İstanbul nüfusunun sabitlenmesi (azaltılması) bunun paralelinde araç sayısının düşmesi. Ama bu nasıl olacak? İşte orası meçhul. Bence bütün mesai bu yönde harcanmalı, bu noktanın çözümü gerçekleşmeli. Raylı sistem ve toplu taşımacılık ile deniz taşımacılığı yönünde müsbet adımlar atılıyor. Ki bunlar geç kalınmış tedbirlerdir zaten yapılması elzemdir.

Büyükşehir Belediyesi'nin hazırladığı son Çevre Planı'nda 3.Köprü yoktu. Biz bu kararı alkışlamıştık. Şimdi ne oldu da mesele yeniden gündeme girdi.

Bakınız 1.Köprü yapıldığında kent içindeki ulaşımın rahatlayacağı söyleniyordu. Ancak öyle olmadı. Kentin iki yakası arasında seyahat eden insan sayısı değil araç sayısı arttı. İlk beş yıl içinde Boğaz'ı geçen insan sayısı %12 artarken, araç sayısı %257 arttı.

Artık kent merkezlerinin araçtan arındırılması kabul gören bir uygulama. İstanbul'da da bazı semtler araçtan –kısmen- arındırıldı; bu bölgelerde (Meselâ Sultanahmet) görülür bir ferahlık vücut buldu. Aslında bu araçtan arındırma öncelikle kademeli olarak Sur İçi'nde uygulanmalıdır. Böylece kentin merkezindeki hava temizliği de belli oranda artacaktır. Yukarıda söylendiği gibi son hedef (belki de ilk hedef) kentteki araç sayısının azaltılması, hatta dondurulmasıdır.

3. Köprü'yü isteyenlerin başında bu köprü güzergâhındaki arazileri kapatan rantçılar gelmektedir. Köprünün yapımı bu bölgedeki arsaların fiyatını uçuracaktır.

İnanın 3. Köprü'nün de şehrin ulaşım sorununa zerre kadar faydası olmayacaktır. İstanbul'un kangren olmuş meselelerinin başında gelen trafik sıkışıklığına bunun gibi tedbirlerin hiçbir fayda sağlamadığı tecrübe ile sabittir.

Radikal kararların alınma zamanı geldi geçiyor. Bu kararlar ne ise (Uzman değilim ben ama, nüfusun sabitlenmesi, araç sayısının azaltılması gibi uygulamaların iyi olduğunu kahvedeki adam da bilir) vakit geçirilmeden alınmalı, uygulamaya konulmalıdır. Bakınız otuz-kırk yıldır ne Sultanhamam, ne Gedikpaşa doğru dürüst Sur dışına taşınamadı. Evet, bunlar zor meseleler, lakin bizler daha da zor olan Haliç projesinin, Perşembepazarı uygulamasının nasıl yapılıverdiğini gördük. Bazıları o dönemin olağanüstü şartlarını gerekçe gösterebilir ki, doğrudur.

Ama kalıcı adımlar büyük mücadeleyi göze almakla atılabilir. Bu yolda alınacak kararlarda bir kamuoyu beraberliği yakalanabilir.

3. Köprü için böyle bir şey yok. O ancak "Ben yaptım, oldu" formülüne bağlanacak. Bu da şehrin hayrına olmayacak.