Ağızlarından çıkan tek bir sözle hayata ve ölüme hükmeden, emirleri altındaki ordularla, geçtikleri her yere korku salan ne krallar, komutanlar, imparatorlar geçti Anadolu’dan. O güçlü hükümdarların sesleri gökkubbede asılı kaldı mı bilmiyoruz, ama inşa ettirdikleri saraylar, tiyatrolar, sütunlu caddeler, yaşadığımız coğrafyanın dört bir yanını süslemeye devam ediyor.

Anadolu’yu baştan başa kateden, hayata ve ölüme hükmeden sözlerini şimdi bizim nefes alıp verdiğimiz topraklarda söyleyen hükümdarlardan biri de Roma İmparatoru Hadrian. Geçen yıl, Burdur’daki Sagalassos antik kentinde yapılan kazılarda Hadrian’ın dev heykelinin büst, ayak, bacak ve kol kısımları ortaya çıkarıldı. Bu heykelin baş kısmı şimdi İngiltere’deki British Museum’da ve Hadrian-Hayat, Aşk ve Saltanat isimli sergi kapsamında tarih meraklısı müze ziyaretçileriyle buluşmaya hazırlanıyor.

Dünyadaki birçok müzeden Hadrian’a ait heykel ve objelerin yer alacağı British Petrol’ün (BP) desteğiyle düzenlenen sergi, 24 temmuz-26 Ekim 2008 tarihleri arasında ziyarete açık olacak.

British Museum’daki serginin Türkiye’nin tanıtımı açısından önemli olduğuna değinen Burdur Müze Müdürü Hacı Ali Ekinci konu hakkında şunları söyledi: “Sagalassos arkeolojik kazıları sırasında, 10 Ağustos 2007 tarihinde çıkarılan imparator Hadrian’a ait 80 cm yüksekliğinde bir baş, 1080 cm uzunluğunda sandaletli bir sağ ayak ve onun üzerindeki diz kapağı ile 150 cm büyüklüğünde bir bacaktan oluşan heykel parçalarını bir bütün halinde düşünürsek beş metrenin üzerinde dev bir heykel söz konusu. Bu heykel, İngiltere’deki serginin en büyük parçası olarak düşünüldü. 14 Temmuz 2008 tarihinde Burdur’dan gerekli güvenlik önlemleri alınarak İngiltere’ye nakledildi.”

Hadrian Duvarı
MS 76 yılında, kökleri İtalya’da olan ancak uzun yıllar İspanya’da yaşayan bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Hadrian’ın babası senatördü ve kendisinden önceki Roma İmparatoru Trajan ile uzak bir akrabalık ilişkisi vardı.

Trajan’ın İran seferine katılan ve bu esnada Suriye Valiliği’ne getirilen Hadrian, Trajan’ın ölümünden sonra İmparator oldu. Çünkü Trajan İran’da bulunduğu sırada hastalanmış ve halefi olması için Hadrian’ı evlat edinmişti.

Hükümdarlık yaptığı süre içinde tüm Akdeniz sahillerini ele geçiren Hadrian, İngiltere’de, kendi adını taşıyan ve Çin Seddi’ni andıran 118 km uzunluğunda bir duvar yaptırdı. Roma İmparatorluğu’nun Batı sınırını oluşturan ve günümüzde İngiltere’nin en önemli tarihi ve turistik merkezlerinden biri olan 10 metre yüksekliğindeki duvar, MS 122 yılında Newcastle ile Carlisle arasında inşa edildi.

Yapılış amacı, Roma İmparatorluğu yönetimindeki Güney Britanya’yı Kuzey’deki İskoçlar’dan ve Roma İmparatorluğu’na karşı direnen diğer halklardan koruyabilmekti. Duvar geleneği Hadrian’ın ölümünden sonra da sürmüş ve sonraki Roma İmparatoru Antoninus Pius, İskoçya sınırında ikinci bir duvar daha inşa ettirmiştir. British Museum’un Hadrian sergisi düzenlemesinin nedenlerinden biri de İngilitere’deki Hadrian duvarının tanıtımını yapmak.

Sagalassos ve İmparator Kültü
Hadrian’ın dev boyutlu heykelini yüzlerce yıl boyunca bağrında saklayan Sagalassos antik kenti, en görkemli günlerini MS II. yüzyılda yaşadı. Kentin günümüze kadar ulaşabilen kalıntılarının büyük bir bölümü Roma İmparatorluk Çağı’na, küçük bir kısmı ise Hellenistik İmparatorluğun kurucusu Makedonya kralı Büyük İskender’in ölümünden sonraki döneme aittir.

Kuzeyden güneye doğru alçalan teraslar üzerine kurulan kent, ortasından geçirilen kuzey-güney doğrultusunda sütünlu bir cadde ile adeta iki kısma ayrılmış gibidir. En önemli yapılar da bu cadde üzerinde yer alır. En yüksekteki kuzeydoğu uçta, II. yüzyılın son çeyreği içinde inşa edilen ve günümüze oldukça iyi durumda kalmış olan tiyatro binası yükselir. Korint düzenindeki Antoninus Pius ile İyon düzenindeki Apollon Klarios tapınakları, odeon, gymnasium, anıtsal çeşme binası (nymphaion) ve nekropol (mezarlık) Sagalossos’un en ilgi çekici yapılarını oluştururlar. Sagalassos şehri, Roma İmparatorluk kültünün günümüzde Göller Yöresi olarak adlandırılan Psidia’daki merkezi durumundaydı.

Eskiçağ hükümdarlarının büyük bir bölümü kendilerine tanrısal özellikler atfetmiş ve hükmettikleri halklar üzerindeki otoritelerinin devamlılığını sağlamak için bu özelliklerinden yararlanmışlardır. İmparator kültü, kökeni Sümerler’e kadar uzanan, hükümdarların Tanrılaştırılması uygulamasının Roma Çağı’ndaki yansıması olarak tarif edilebilir. Sagalassos’taki dev boyutlu heykel, Roma İmparatorluğu’nda Hadrian döneminden itibaren yaygınlaşmaya başlayan İmparator kültünün kanıtı niteliğindedir.