Karadeniz Sahil Yolu’nun sadece Karadeniz halkının bir sorunu olmadığı, mücadelelerin sonuçlanamadığı, 26 Temmuz 2005’te yayınladığımız haberden sonra gelen olumlu tepkilerle de dile getirilmiş oldu. Projeye kimler karşıydı?, kimler tepki gösterdi?, kimler kazandı? gibi sorular yanıtsız kaldıkça konuyla ilgili merak ve endişe de arttı.
Projenin gelişimi ve büyük bir cesaretle verdikleri mücadele konusunda İnşaat Yüksek Mühendisi Sami Koç ile görüştük. Sami Koç, Trabzon’da gönüllü bir çevre kuruluşu olan Çevre ve Kültür Girişimcileri Derneği ve aynı zamanda bu projeye karşı çıkmak için kurulan Karadeniz Ulaşım ve Çevre Gönüllü Çalışma Grubu üyesi.
Karadeniz Sahil Projesiyle ilgili yasal, çevresel, toplumsal sorunları olduğu kadar hala devam etmesi konusunda da şikayetçisiniz. Bunlardan hangisi sizi daha çok rahatsız ediyor?
Bence toplumsal yanı daha önemli. Halkı denizle kopardılar. Deniz ayrı, halk ayrı, araya büyük bir set çektiler. Sahilleri ve plajları da tamamen yok ettiler. İnsanlar denizden uzak, kayaların üzerinde yaşamaya başladı. Konunun en çok sosyal yanı açısından bir sıkıntı yaşıyoruz.
Karadeniz Ulaşım ve Çevre Gönüllü Çalışma Grubu’nun Karadeniz Sahil Yolu için verdiği çalışmalardan da kısaca bahsedebilir misiniz?
Karadeniz Ulaşım ve Çevre Gönüllü Çalışma Grubu’nu 3 sene önce kurduk. 4-5 kişiden oluşan grup üyelerinden birisi de benim. Arşivde biriktirdiğimiz yayınlarımız, fotoğraflarımız ve slaytlarımız var.
Peki kuruluşun proje üzerine yaptığı çalışmalardan herhangi bir olumlu sonuç çıktı mı? Olumlu/olumsuz aldığınız sonuçları bizimle de paylaşır mısınız?
Sonuç aldık ancak umduğumuz kadar iyi sonuçlar alamadık. Araklı-Bolu-Rize tarafında kurtarmak istediğimiz bazı noktaları maalesef kurtaramadık. Konak önü, Tirebolu gibi sit alanı olan, tarihi özelliği olan alanları işledik. “Biz kurtardık” diyemiyorum, kamuoyu oluşturduk, doğruları ortaya koymaya çalıştık demem daha doğru olur. 3 yıldan beri toplumsal, ekonomik ve doğal değerleri ortaya koymaya çalışıyoruz.
Ben 1990’lı yıllardan beri, Trabzon İnşaat Mühendisleri Odası Başkanlığı yaparken de, yolların doğru yapılması anlamında mücadele veriyorduk. Ancak istediğimiz gibi olmadı, biraz hayal kırıklığı yaşadık.
Sizden başka kuruluşlar oldu mu projeye tepkisini gösteren ya da karşı çıkan?
Trabzon’da 30’a yakın sivil toplum kuruluşunun katılımıyla bir güç birliği platformu oluşturduk. Bu platform hukuki olarak hakların aranması noktasında bize çok önemli destekler verdi. Mahkemeleri kazandık ama sonuçta kazanmak da sonucu çok fazla etkilemiyor. İstanbul, Ankara ve İzmir de sahip çıkar gibi görünüyor ama bu destekleri toplantılarda kaldı. Buralarda yaşamadıkları için yeterince sahip çıkamadılar.
Bu projeye direniş için kurduğunuz Karadeniz Ulaşım ve Çevre Gönüllü Çalışma Grubu sizin bahsettiğiniz gibi 3-4 yıllık bir kuruluş. Ancak Karadeniz Sahil Yolu Projesi’nin daha da öncesi var. Tepki göstermek için inşaatının gerçekleşmesini beklemek de biraz düşündürücü aslında.
Tabi Karadeniz halkının aklı gözünde olduğu için projeyi gördükten sonra aklı başına geldi ancak zamanı çoktan kaçırmıştık.
Daha önce olaya karşı duran bir kuruluş olmadı mı?
Maalesef yoktu. 1990’lı yıllarda İnşaat Mühendisleri Odası’nda görevli iken biz karşı çıkmıştık. Karadeniz Teknik Üniversitesi’nden bazı hocalar kişi bazında bize destek verdiler ancak üniversiteden bir kurum olarak destek göremedik.
Sami Koça’a göre nüfus artışına, ticarete ve günlük ortalama trafik sayımlarının belirlenmiş kriterlere göre gerçekleşmesine bağlı olarak mevcut yol standartlarının iyileştirilmesi için yapılan Karadeniz Sahil Yolu Projesi, planlanma ilkeleriyle bağdaşmıyor.
Bunu, projelerin güneyinin yerleşim alanlarına, kuzeyinin tamamıyla deniz alanlarına dönük olmasına bağlayan Koç, projelerin;
- Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporları aranmaksızın,
- Tatbikat projelerinin, önceden hazırlanmaksızın,
- Fiziksel kentsel planlama - Çevre Düzeni Planlarına uygun olmaksızın hayata geçirilmesi,
- Siyasi çıkar (siyasi rant) hesapları yapılarak ihalelerin mevcut prosedürlerin dışında gerçekleştirilmiş olması,
- Güzergahların saptanmasında orta – uzun vadeli ekonomik – mali hesap ve karşılaştırmaların yapılmamış olması,
- İnsanı, çevreyi - kentsel yerleşimleri ihmal etmesi,
- Projede toplumsal boyut aranmaması, insanı yok saymasından dolayı Karadeniz’in bir zulümle karşı karşıya olduğunu savunuyor.
Karadeniz Sahil Yolu Projesi hakkında önerilerini maddeler halinde açıklayan Koç’a göre yapılması gerekenler;
1. Karadeniz sahil dolgusu ve yolu yapılırken kentleşme planlama ilkeleri dikkate alınmalı, yerel yönetimlerle işbirliği anlayışı ile güney çevre yolları öncelikle yapılmalıdır. Bu sayede hem kıyılar korunacak hem de kentsel gelişme güneye kaydırılacaktır.
2. Anayasada kent ve kentler arası yol yapımında kıyı, deniz ırmak ve göl alanlarına girilmemesi bir madde ile sağlanmalıdır.
3. Kentlere karşı “suç işleme” kavramı geliştirilmeli ve yerel yönetimleri sorumlu tutacak şekilde ceza yasaları yeniden düzenlenmelidir.
4. Karayolları Genel Müdürlüğü zaman kaybedilmeden Ulaştırma Bakanlığı’na bağlanmalıdır. Karayolları Genel Müdürlüğü’nün devlet içinde ayrı devlet olma özelliği ve ayrıcalıkları ortadan kaldırılmalıdır.
5. Karadeniz’de ve ülke genelinde toplu taşımacılığa geçilmesi için somut adımlar atılmalıdır. Karadeniz – Trabzon Türkiye ve Dünya demiryolu ağına bağlanmalıdır.
6. 10.000 – 15.000 km lik duble yol vaadleri; koordineli ve kombine taşımacılık anlayışı ile bağdaşmamaktadır. Son tren kazaları bunun somut örnekleridir. Zaman kaybedilmeden bilim insanlarının önerileri doğrultusunda ulaştırma politikaları ele alınmalıdır.
7. Trafik kazalarında dünyada ön sıralarda oluşumuzun en önemli nedeni “kadercilik” ile ulaştırma politikalarına imza atan siyasilere yeterince sorumluluklarını hatırlatmayışımızdır. Israrla yanlış iflas etmiş ulaştırma politikalarını sürdüren, siyasi kararlar veren politikacılara yüklenmenin zamanı gelmiştir.
Sami Koç’un Karadeniz Sahil Yolu Projesi’ne ilişkin yaptığı saptamaları okumak için tıklayın.
- Karadeniz Sahil Yolu ile Türkiye’nin Yüzölçümü Artıyor
- Bekir Gerçek ile Söyleşi
- Karadeniz halkı denizini kaybetti
- Çevre dersi mahkemeden
Takip
Bütün yorumları forumda okuyun!Bütün yorumları forumda okuyun!