Maliye Bakanlığı emlak vergisinde fiili duruma bakacak. Üzerinde bina olduğu halde ruhsat alınmadığı için arsa olarak görünen ve buna göre vergilendirilen yerlerden bina vergisi alınacak. Tapu harcı ise yüzde 3’ten yüzde 1’e düşürülecek.Maliye Bakanlığı, tapu harcı oranlarında indirim hazırlığı yapıyor. Emlak vergisine tabi değerler ile değer tespit komisyonlarının yapısı da değiştiriliyor. Yeni Gelir Vergisi Kanun Taslağı üzerindeki çalışmalarını sürdüren Maliye Bakanlığı bürokratları, taslakta yer alan kentsel rantların vergilendirilmesinin altyapısını oluşturacak diğer düzenlemeler için de harekete geçti. Bu çerçevede Harçlar Kanunu ile Emlak Vergisi Kanunu’nda değişikliğe gidilmesi amacıyla bir çalışma başlatıldı. Yeni yasama döneminde Meclis gündemine getirilmesi düşünülen çalışmayla öngörülen bazı düzenlemeler şöyle:
- Tapu harcı düşürülecek: Halen gayrimenkul alım satımlarında, alıcı ve satıcının her birinden ayrı ayrı olmak üzere yüzde 1,5 oranında tapu harcı alınıyor. Harç oranının yüksek olması da emlak alım satım bedellerinin, tapuda düşük gösterilmesine yol açıyor. Kanun gereği, tapuya bildirilen değer, emlak vergisine tabi değerlerden daha düşük olamıyor. Emlak alım satımlarının çok büyük bölümünde de tapuya alım satım bedeli olarak emlak vergisine tabi değer bildiriliyor. Yapılan araştırmalara göre, harcı da genellikle emlağı satın alan kişi ödüyor. Harçlar Kanunu’nda yapılacak değişiklik ile yüzde 3’lük oran, yüzde 1’e indirilecek. Yeni oran, vergisel hesaplamalar sonucunda az ihtimal de olsa yüzde 1,5 şeklinde de belirlenebilecek.
Komisyonlara düzenleme
- Emlak vergisinde takdir komisyonlarının yapısı yeniden düzenlenecek: Maliye Bakanlığı da değer tespitlerinin içinde aktif şekilde yer alacak. Belediye mücavir alan sınırları içindeki takdir komisyonlarında Maliye Bakanlığı temsilcisine de yer verilecek. Maliye temsilcisi, her ilin Vergi Dairesi Başkanlığı ya da Defterdarlığı’nca seçilecek.
- Değer tespit kriterleri değişecek: Maliye Bakanlığı’na göre, emlak vergisine tabi değerler sadece il ve ilçeler bakımından değil, birbirine komşu mahalle ve sokaklar açısından da çarpıklık gösteriyor. Aynı cadde ya da sokağın bir tarafında metrekare birim değeri 500 YTL olarak belirlenirken, söz konusu tutar, sokağın diğer yanında 50 YTL olabiliyor. Yapılacak yeni düzenlemeyle değer tespitleri için daha objektif kriterler getirilecek. Bu kapsamda, değer tespiti yapılan bölgede, banka ipoteği varsa, o ipotekteki kayıtlı değere de bakılacak. Gayrimenkul şirketlerinin yaptıkları değer tespitleri göz önünde bulundurulacak.
Değer tespiti yapılacak
Aynı şekilde varsa kamulaştırma bedelleri ile özelleştirme sonucu satılan gayrimenkullerin satış değeri de değer tespitlerinde dikkate alınacak.
- Bütün binalar, bina vergisine tabi tutulacak: Emlak vergisi hesaplamalarında, ruhsat yerine fiili durum belirleyici olacak. Ruhsat alınmadığı için tapu kayıtlarında arsa olarak görülse bile binalardan bina vergisi tahsil edilecek. Üzerinde 5 katlı, 10 katlı lüks binalar da bulunsa, iskân ruhsatı alınmayan yerlerden halen arsa vergisi alınıyor. Yeni düzenlemede, üzerinde gecekondu da olsa, lüks bina da olsa bu tür yerlerden arsa yerine bina vergisi tahsil edilmesi öngörülüyor.
Öte yandan Maliye Bakanlığı’ndan bir yetkili, “Adam, 10-15 bloktan oluşan site yapmış. Ama müteahhidin eksiklikleri nedeniyle iskân ruhsatı alınmamış. Mevcut sistemde bu sitenin lüks binalarında oturanlar arsa üzerinden emlak vergisi ödüyor. Daha düşük tutarda vergilendiriliyor. Yeni kanunda bu değişecek. Ancak burada özel hukuk hükümlerine de bakacağız. Bu açıdan bir engel bulunup bulunmadığını araştıracağız” açıklamasında bulundu.
Emlak envanteri çıkarılacak
Bu arada Maliye Bakanlığı, kentsel rantların vergilendirilmesine dönük olarak Maliye Bakanlığı, belediyelerle ortaklaşa olarak Türkiye’nin emlak envanterini çıkaracak. Sayım rakamlarına göre, Türkiye’de 18 milyon dolayında bina görülüyor. Ancak Maliye Bakanlığı’nın inşaat ve iskân ruhsatları ile diğer veriler üzerinden yaptığı tespitlere göre bu sayı 20 milyonu aşıyor. Bakanlık, envanter çalışmasıyla, Türkiye’deki bina sayısını daha sağlıklı şekilde ortaya koyacak. Emlak ve Harçlar Kanunu’nda yapılacak değişikliklerin yanı sıra, bina envanteri ile kentsel rantların sağlıklı bir şekilde vergilendirilmesinin altyapısı da kurulmuş olacak. Emlak vergisine tabi değerlerin günün şartlarına uygun şekilde düzenlenmesi ve tapu harcının düşürülmesiyle, tapuda yanlış beyanın büyük ölçüde önüne geçileceğini belirten bir Bakanlık yetkilisi, şu değerlendirmede bulundu:
“Öncelikle emlak vergisinde metrekare birim değerlerdeki adaletsizlikler, çarpıklıklar giderilecek. Maliye olarak, değer tespitinde aktif şekilde yer alacağız. Değer tespitlerine objektif kriterler gelecek. Bir bölgede özelleştirmede bir yerin metrekaresi diyelim 100’e satılırken, sen oranın metrekare birim değerini 20 olarak belirleyemezsin. Diğer taraftan tapu harcını düşürerek, alım satımlardaki vergi yükünü de azaltacağız. Bütün bunlar bir araya geldiğinde, gayrimenkul alan ya da satan bir kişi, tapuda bugünkü gibi çok düşük değer bildiriminde bulunamayacak. Bu da kentsel rantların vergilendirilmesi sırasında bizi gerçek rakamlara ulaştıracak.”