Fotoğraflar: Arkitera Mimarlık Merkezi

Cemal Reşit Rey Konser Salonu, 17 Kasım Pazartesi günü New York'lu bir mimar ve şehir plancısının "Kentsel Bir Yüzyıl için Kentsel Tasarım" başlıklı konferansına ev sahipliği yaptı. 1972 yılında kurulan ve bugüne dek pek çok ödülle layık görülen Architecture +Urban Design'ın yöneticiliğini yürüten Lance Jay Brown, İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen "Kültür Sanat ve Kentsel Gelişim" başlıklı etkinlik kapsamında yaptığı konuşmasının ilk bölümünde, kentsel tasarımın kökenlerine değindi.

Asya, Afrika ve Avrupa'daki iyi planlanmış erken dönem kentlerinden, otaçağ, rönesans, barok dönemleri boyunca farklılaşan tasarım yaklaşımlarına geçişi çok sayıda iyi kentsel tasarım örneği üzerinden değerlendiren Brown, bu önemli dönemelerin etkisinin 20. yüzyıl kentsel tasarım projelerinde etkisinin görüldüğünü belirtti.

20. yüzyılın başlarında, otomobillerin de yavaş yavaş kent yaşamına dahil olduğu yıllarda, binaların da yükselmeye başladığını ifade eden Brown, özellikle modern mimarinin gücünü keşfeden bazı Avrupalılar tarafından, bu dönemde sanayi devrimiyle birlikte ortaya çıkan sosyo-ekonomik dengesizliklere ve çevre sorunlarına yönelik projeler geliştirildiğine değindi.

Banliyöleşmiş bir kentin henüz etkilerinin ortaya çıkmadığı 1950'li yıllarda, savaş sonrası yaralarını sarmaya ve kendini yeniden var etmeye çalışan şehirlerde, olduğu gibi koruma fikrinin ortaya çıktığını, kentsel gelişim süreci devlet tarafından desteklenirken modern düşüncelerin de filizlenmeye başladığını söyledi.

Tüm dünyada günümüzün en önemli sorunu haline gelen iklim değişikliğiyle ilgili, 1988 yılında James Hansen'in oldukça önemli bir çalışma yaptığını ancak o dönemde bu çalışmaya pek de ilgi gösterilmediğine değinen Brown, Hansen tarafından o dönemde yapılan saptamaların son 10 yıl içinde büyük oranda doğrulandığını hatırlattı.

Çevresel sorunların, ekolojik yaklaşımları göndeme getirdiği bugün, kentlerin bir diğer önemli probleminin de nüfus artışı olduğunu söyleyen Brown, şehirlerin farklı nüfus gruplarına yönelik, çok çeşitli alternatifler sunacak şekilde tasarlanması gerektiğini vurguladı.

Düşük yakıt kullanan toplu taşım ağının kentlerde yaygınlaşmasının oldukça önemli olduğunun altını çizen Brown, maalesef bu konuda doğru planlama yapılamadığını söyledi ve 1960'larda Amerika'da çocukların %70'nin okullarına yürüyerek gittiğini, bugün ise bu oranın %13 olduğuna dikkat çekti.

Güvenlik konusunda paranoid bir dönemde olduğumuzu, bunun kent üzerindeki etkilerinin rahatlıkla gözlemlenebildiğini sözlerine ekleyen Brown, tasarımlarda güvenlik adına yapılan uygulamaların, daha sağlıklı bireyler için, mümkün olduğunca arka planda verilmesi gerektiğini söyledi.

Lance Jay Brown, konuşmasının ikinci kısmında ise, Aralık 2008'de piyasa çıkması planlanan "Urban Design for an Urban Century" başlıklı kitapta bir araya getirilen, AIA (American Institute of Architects) Ulusal Onur Ödülü'ne layık görülmüş bölgesel ve kentsel tasarım projelerini gösterdi. Washington'daki Cady's Alley, Bostan'daki North Point, San Francisco'daki "Getting It Right: Preventing Sprawl in Coyote Valley", Şangay'daki Chongming Adası Master Planı, Northeastern Üniversitesi Batı Kampüsü Master Planı, Şikago'daki Milenyum Park ve Türkiye'den de Bahçeşehir Projesi, Brown'un örnek gösterdiği çalışmalar arasındaydı.