Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nın verilerine göre, son 58 yılda meydana gelen depremler, yaklaşık 58 bin vatandaşımızın hayatını kaybetmesine, 122 bin vatandaşımızın yaralanmasına ve 411 bin binanın yıkılmasına veya ağır hasar görmesine neden oldu. 17 Ağustos 1999 tarihinde yaşanan büyük deprem, Türkiye'deki yapıların güvenliğinin tartışılmasına yol açtı. Bu tartışmalarda ön plana çıkan, eksik malzeme kullanımı ve kalitesiz işçilik oldu. Yapı güvenliğini tehdit eden en önemli tehlikelerden biri olan korozyon ve korozyonun engellenmesi için şart olan 'Su Yalıtımı' ise gündemde çok az yer buldu. Türkiye'nin yüzölçümü olarak yüzde 92'sinin, nüfus yoğunluğu olarak da yüzde 95'inin deprem kuşağında bulunduğu düşünüldüğünde, binalarda korozyonu engellemenin, bir başka deyişle, doğru 'Su Yalıtımı' uygulamalarının Türkiye için ne denli yaşamsal bir önem taşıdığı ortaya çıkıyor.
İnşaat sırasında yapılmalı
Akdeniz-Himalaya deprem kuşağının içinde yer alan Türkiye'de, yaşadığımız binaların dayanıklılığının göz önünde bulundurulması gereken en önemli unsur olduğunu belirten Isı Su Ses ve Yangın Yalıtımcıları Derneği (İZODER) Yönetim Kurulu Başkanı Levent Ürkmez, şunları söylüyor: "Binayı taşıyan elemanlarda suyun etkisiyle oluşabilecek korozyonu (paslanmayı) önleyen su yalıtımının önemini biran önce kavrayarak, yeni felaketler yaşamamak için binalarımıza su yalıtımı yaptırmalıyız. Su yalıtımının en ekonomik ve sağlıklı uygulaması inşaat sırasında yapılmasıdır. Su yalıtımı uygulamalarıyla bina, çatısından temeline kadar suyun zararlı etkilerinden korunur ve huzurlu bir yaşam alanı yaratılmış olur."
İstanbul Büyükşehir Belediyesi hasar tespit komisyonu tarafından 55 bin 651 konut ve işyerinde yapılan kontrollerde, binaların yüzde 79'unun hasarlı bulunduğu ifade edildi. İncelenen binaların yüzde 64'ünde nemin yol açtığı korozyon (paslanma), yüzde 41'inde malzeme eksikliği, yüzde 18'inde inşaat aşamasında betonun sulanma eksikliği, yüzde 11'inde eskime ve yıpranma, yüzde 3'ünde ise proje hatası, hasar nedeni olarak belirlendi. Yine binaların yüzde 21'inde zemine uygun olmayan inşaat, yüzde 6'sında ise taşıyıcı elemanların kaldırılması, delinmesi gibi hususlar olduğu tespit edildi. Bununla birlikte, 1999'da yaşadığımız büyük deprem sonrasında özellikle Marmara Bölgesi'nde 'Su Yalıtımı' uygulamaları büyük rağbet gördü. Su Yalıtımı pazarında yıllık bazda yaklaşık yüzde 40-50 oranlarında büyüme yaşandı.
Kanun kapsamına alınmalı
12 Ağustos 2001 tarih ve 24491 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 'Yapı Denetimi Uygulama Usul ve Esasları Yönetmeliği' kapsamında, statik projeye uygunluk, zemin etüdü, beton kalitesinin ölçümü ve ısı yalıtımı ile ilgili tüm proje ve uygulama denetimleri ele alınıyor. Ancak, yapının su ve suyun zararlı etkilerinden yalıtım ile korunması hususu göz önünde bulundurulmuyor. Dolayısıyla, dayanıklı ve güvenli yapı temini hedeflerine ulaşılabilmesi için, Su Yalıtımı proje ve uygulamalarının da mutlaka yapı denetim kanununun kapsamına alınması gerekiyor.
Ülkemizde Su Yalıtımı ile ilgili yürürlükte olan bütün standartlar ihtiyari nitelikte. İmar Kanunu dáhil olmak üzere hiçbir kanun veya yönetmelikte Su Yalıtımı proje ve uygulamalarının yapılmasına ve denetlenmesine yönelik bir ifade bulunmuyor.
Yapıları sudan korumak mümkün
Yapılar; yağmur, kar gibi yağışlar, toprağın nemi ve toprak tarafından emilen yağış veya kullanma suları, banyo, tuvalet gibi ıslak hacimlerde su kullanımı, yapının üzerine inşa edildiği zemindeki basınçlı veya basınçsız yeraltı suları nedenleriyle suya maruz kalırlar. Suyun yapıyı ve konforu tehdit etmesi engellenemez, fakat yapılara suyun girmesi önlenebilir. Su Yalıtımı, yapıların, her yönden gelebilecek suya veya neme karşı korunmaları için, yapı kabuğunda yapılan uygulamalardan oluşur. Zemin üstündeki yapı elemanlarını yağış sularının ve asidik atmosfer gazlarının zararlarından, zemin altındaki yapı elemanlarını ise zemin suyu ve rutubetinin zararlı etkilerinden korumak için Su Yalıtımı yapılır. Etkin bir Su Yalıtımı için, yalıtım uygulamasının, binanın temelinden çatısına kadar tüm yapı elemanlarını kapsaması gerekir.
Su Yalıtımı, yapılarımızda suyun girebileceği temel, çatı gibi yerlere su geçirmeyen malzemelerin uygulanmasıyla yapılır. Uygulamalarda; polimer bitümlü örtüler, sentetik örtüler ve sürme su yalıtım malzemeleri kullanılır. Yalıtım uygulamasıyla binaya nüfuz edemeyen su, süzgeçler ve yağmur suyu drenaj (tahliye) boruları ile yapıdan uzaklaştırılır.
Su Yalıtımı'nın en ekonomik ve sağlıklı uygulaması, inşaat sırasında yapılmasıdır. İnşaat süresini en fazla birkaç gün uzatan bu uygulamalarda yapının temeli, çatısı ve ıslak hacimlerinin (wc, banyo vb.) su geçirmemesi sağlanır. Halen kullanılan binalarda gerçekleştirilecek Su Yalıtımı'nın süresi ise uygulama yöntemine, binanın yapısal durumuna, mevsim koşulları gibi faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterir.
Su Yalıtımı'nın faydaları
Yapının taşıyıcı kısımlarında yer alan demirlerin paslanmasını ve taşıma kapasitesinin düşmesini önler, binanın depreme karşı güvenliğini sağlar.
Binalarda bakteri ve küf oluşmasını engeller.
Suyun çatılardan veya tavanlardan damlamasını, bodrumları basmasını önleyerek sağlıklı ve konforlu ortamlar sağlar.
Yapıların bakım giderlerini azaltır.
Su depolarında ve havuzlarda su kaçaklarını önler ve su kalitesini korur.
Cezaevlerinde yalıtım eğitimi
Adalet Bakanlığı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı arasında gerçekleştirilen işbirliği protokolü çerçevesinde, Ceza ve Tevkifevleri'ndeki teknik personel ve hükümlülere yönelik "enerji verimliliği ve ısı yalıtımı uygulamalı eğitim programları"na, İstanbul'dan sonra Ankara'da devam ediliyor. Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü (EİE), Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü (CTEGM) ve Isı, Su, Ses ve Yangın Yalıtımcıları Derneği (İZODER) işbirliğiyle yürütülen eğitimlere başlanmadan önce, üç kurumun işbirliğiyle bir çalışma programı oluşturuldu. Programın 1'nci etabı çerçevesinde, 2008 yılı sonuna kadar toplam 6 eğitim programı düzenlenmesi hedeflendi. 65 ceza ve tevkifevine yönelik uygulanacak bu eğitimlerin sonunda, yaklaşık 120 CTEGM personeline "eğitici eğitimi" verilmiş olacak. Eğitim sonunda bir sertifika alan katılımcılar, "Enerji Verimliliği", "Yalıtım Ustası" ve "Yalıtım Ustası Eğiticileri" konu başlıkları altında temel eğitimlerden geçiyorlar. Temel teknik bilgilerle donatılan ceza ve tevkifevleri personeli, daha sonra belirli bir takvim çerçevesinde ve gerektiğinde İZODER'in denetiminde bu kez hükümlülere eğitim verecek. Enerji verimliliği çalışmaları kapsamında, Türkiye çapında cezaevlerine ısı yalıtımı yapılması sürecinde ise, eğitim almış hükümlüler de bizzat çalışacak.
3-8 Kasım tarihlerinde yapılan eğitimlerde CTEGM personelinden 18 kişiye katılımcı sertifikası verildi.
15 yıl önce yalıtım bilinci için kuruldu
Isı Su Ses ve Yangın Yalıtımcıları Derneği İZODER, 1993 yılında, "yalıtım" bilincini yurt çapında yaygınlaştırmak amacıyla kuruldu. İZODER, yalıtım konusunda kamuoyunu ve sektörü bilinçlendirme amacıyla, ısı, su, ses ve yangın yalıtım malzemesi üreticilerini, satıcılarını ve uygulayıcılarını bir çatı altında toplayan bir sektör kuruluşu olarak faaliyetlerini sürdürüyor. Yalıtım ile sağlıklı ve konforlu yaşam alanları oluşturulması ve yapılarda enerji verimliliğinin artırılması İZODER'in temel hedefleri arasında yer alıyor. Isı, su, ses ve yangın yalıtımı konusunda bilgi almak ve danışmak için: 0800 211 33 67 ücretsiz danışma hattı, www.izoder.org.tr, [email protected]