ABD ve Çin'in ardından sektörde dünyanın üçüncü büyük ülkesi oldu. Global durgunluğa rağmen 2008 yılında yurtdışından 23,6 milyar dolarlık iş üstlenildi. Aynı rakam geçen yıl 19,3 milyar dolar olmuştu. Engineering News Record (ENR) tarafından her yıl düzenlenen dünyanın en büyük ilk 225 uluslararası müteahhitleri arasına giren Türk firmalarına ödülleri dün Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından verildi. Toplantıda konuşan Başbakan Erdoğan, ekonomik krizle ilgili karamsar senaryolara, "Krizden çıkmanın yolu ağıt yakmak, sağı solu suçlamak değil." sözleriyle tepki gösterdi. Erdoğan, çıkış yolunun tam tersine krizi fırsata dönüştürmekten geçtiğini ifade etti. Başbakan Erdoğan, yurtdışı müteahhitlik yatırımlarında hedefin 50 milyar dolar olduğunu söyledi. Yatırımların 1,7 milyar dolardan 2007'de 19,5 milyar dolara çıktığını belirten Erdoğan, 2008'deki beklentilerinin 23-25 milyar dolar aralığında olduğunu dile getirdi. Dinamik bir müteahhitlik sektörüyle 50 milyar dolar hedefini yakalayacaklarına inandıklarını kaydeden Erdoğan, "İnşaat sektöründe sıkıntı olması doğrudan yatırımın sıkıntıda olması demek. İnşaat sünger görevi görüyor. Yan sektörlerle işsizliği adeta yutuyor. İhmali başta işsizlikte derin yaralara sebebiyet veriyor." dedi. Ödül töreninde konuşan Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren, 2003 yılında sadece 8 Türk firmasının yer aldığı listeye geçen yıl 22 şirketin girdiğini hatırlatarak, elde edilen başarı sayesinde Türkiye'nin tüm Avrupa ülkelerinin önünde yer aldığını kaydetti. Eren, sektörün yurtdışında gerçekleştirdiği işlerin toplamının 2008 sonu itibarıyla toplamda 130 milyar dolara yükseldiğini söyledi.
Eren: Libya'da 160 milyar dolarlık iş var
Eren, yurtdışındaki yıllık iş hacminin son altı yıllık dönemde 15 kat arttığını kaydetti. Küresel krize değinen Eren, inşaat sektörünün yılın üçüncü çeyreğinde son 5 yıllık dönemde ilk kez negatif büyümeye geçtiğini hatırlattı. Eren, "Küresel krizin Türkiye'yi özellikle 2009 yılında etkileyeceği gerçeğini paylaştığımızı ancak kamuoyunda bu konuda gereğinden erken panik yaratılmasına da karşı olduğumuzu belirtmek istiyorum." dedi.
Küresel kriz sebebiyle Türk bankalarından teminat mektubu alınamadığını dile getiren Eren, 160 milyar dolarlık iş hacmi potansiyeli olan Libya'da 10 firmanın teminat mektubu bulamadıkları için ihalesini kazandıkları işlerin sözleşmelerinin iptal edileceğini aktardı. Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen de toplantıda yaptığı konuşmada, teminat mektubu konusuna dikkat çekti. BDDK tarafından hazırlanan, Türk bankalarının kendi aralarında kuracakları bir konsorsiyum ile daha az yükümlülük altına girerek müteahhitlere teminat mektubu vermesinin yolunu açtığını belirten Tüzmen, "Ancak bunun biraz daha arkasından ittirmek lazım." dedi. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu ise konuşmasına, "İş dünyasına odaklı Başbakan'ımızın olması bizim için avantaj." sözleriyle başladı. Türkiye'nin krizden etkilenmesinin kaçınılmaz olduğunu dile getiren Hisarcıklıoğlu, "Açıkçası 2008 sonbaharı, küresel krizin Türkiye'de rüzgârlarını sert bir şekilde hissettirmeye başladığı bir dönem olmuştur. Öyle gözüküyor ki; 2009 kışı da bir hayli sert geçecektir." dedi. Döviz gelirleri konusunun önemli olduğuna dikkat çeken Hisarcıklıoğlu, Türkiye'nin kazandığından daha fazla döviz harcadığını kaydetti.
Yurtdışında işçi çalıştırma kolaylaştırılacak
Dış Ticaret'ten sorumlu Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen, müteahhitlerin üstlendikleri işlerin artmasına rağmen, Türk mühendis ve işçisinin yurtdışındaki istihdamının gerilediğini söyledi. Yıllık 1 milyar dolar tutarında iş üstlendiği yıllarda 150 bin Türk işçisi istihdam eden sektörün, yıllık 20 milyar dolar iş üstlenilen bir dönemde sadece 50 bin Türk işçisi istihdam edildiğini ifade eden Tüzmen, yurtdışı projelerde Türk mühendis ve işçisi çalıştırmayı kolaylaştıracak ve teşvik edecek sistemlere daha fazla ihtiyaç olduğunu dile getirdi. Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Eren de seksenli doksanlı yıllarda yurtdışında çalıştırılan işçilerin yüzde 80'inin Türk olduğunu belirterek, bugün bu oranın yüzde 30'lara gerilediğini kaydetti. Türk işçilerinin yerini daha ucuz iş gücü olan Uzakdoğulu işçilerin aldığını dile getirdi.
Müteahhitlik sektörü 23 milyar doları aştı
Yıl Üstlenilen iş (milyar dolar)
2002 1,7
2003 3,5
2004 6,5
2005 9,8
2006 15,9
2007 19,5
2008 23,6