Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, 1934’ten beri yabancılara satışı yapılan mülklerin kayıtlarını çıkardı. Bugüne kadar bütün hükümetler toprak satışına onay vermiş. 71 yıllık bilanço: 272 bin 697 dönüm.

Avrupa Birliği üyelik sürecinde sıkça tartışılan ‘yabancıların Türkiye’de mülk edinmeleri’ konusunda resmi veriler ortaya çıktı. Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü, hazırladığı çalışmayı iktidara gönderdi. Alınan bilgilere göre konu, geçen hafta TBMM Genel Kurulu’nda yaşanan bir tartışma üzerine gündeme geldi. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in veto ettiği ‘torba kanun’ içinde yer alan Devlet Hava Meydanları İşletmesi havaalanlarının ihale yoluyla kiralanmasının önünü açacak kanun tasarısının görüşülmesi sırasında AK Parti ve CHP arasında ‘vatan satma’ tartışması yaşanmıştı. CHP İstanbul Milletvekili Kemal Kılıçdaroğlu, hükümetin özelleştirme politikalarını eleştirerek, “Sat kurtul mantığı ile hareket ediyorsunuz; elinizden gelse ülkeyi bile pazarlayacaksınız.” demişti. Bunun üzerine harekete geçen AK Parti Grubu, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nden kapsamlı bir çalışma istedi. Müdürlüğün hazırladığı ve 1934’ten bugüne yabancılara mülk satışının tüm ayrıntılarıyla yer aldığı bilgi notuna Zaman ulaştı. Buna göre yabancıların, Atatürk döneminden bugüne kadar belirli şartlarda aldıkları taşınmazların toplamı 272 bin 697 dönüm. Bu oran ülke genelinde 60 milyon adet olan tapu kaydının binde 8’ine tekabül ediyor.

Atatürk döneminde 1934 tarih ve 2644 sayılı Tapu Kanunu ile karşılıklı olmak ve yasal sınırlamalara uymak kaydı ile yabancı gerçek kişiler, mal satın alabiliyor ve miras yolu ile 30 hektara kadar mülk edinebiliyordu. Yabancılar, askeri yasak ve güvenlik bölgelerinde taşınmaz mal satın alamıyordu. 442 sayılı Köy Kanunu gereği köy toprakları da yabancılar için kapsam dışında tutulmuştu.

Türkiye'nin 88 ülke ile bu konuda karşılıklılık anlaşması bulunuyor. Aralarında Afganistan, Cezayir, Çek Cumhuriyeti, Hindistan, Kuveyt, Küba, Libya, Tunus, Vietnam, Yemen ve Suudi Arabistan'ın da bulunduğu 33 ülke ile böyle bir anlaşma yok. Azerbaycan, Çin, Mısır, Romanya, Rusya, Türk cumhuriyetleri ve Ürdün'ün de aralarında bulunduğu 25 ülke vatandaşları sadece bina satın alabiliyor. Cibuti, İran, Lübnan, Pakistan, Togo ve Tinidad vatandaşları için de İçişleri ve Dışişleri bakanlıklarının izni gerekiyor. Bu yasal çerçeve içerisinde 2003'e kadar yabancılar 36 bin 648 adet taşınmaz mal edindi. Yabancılara mülk satışının ‘siyasi polemik' konusu olması Türkiye'nin müzakere sürecine yaklaştığı zaman dilimine dayanıyor. AB uyum yasaları kapsamında 19 Temmuz 2003'te yapılan bir yasal düzenleme ile yabancılara toprak satışında bazı yenilikler getirildi. Buna göre, karşılıklı olmak ve yasal sınırlara uymak kaydı ile yabancı tüzel kişilikler ve şirketlere de taşınmaz mal edinme imkanı sağlandı. Miras yolu ile mal ediniminde karşılıklılık esası kaldırıldı. Köy toprakları üzerindeki yabancı mülk edinme yasağı da kaldırıldı. Yasak askerî bölge, güvenlik bölgeleri ile en fazla 30 hektar mal edinilebileceğine ilişkin yasaklar ise aynen korundu.

Yabancılar turizm bölgelerine ilgi gösteriyor
AB uyum yasası sonrası aradan geçen yaklaşık iki yılda yabancılar toplam 7 bin 444 dönüm, 12 bin 166 adet taşınmaz edindi. Bu taşınmazların 9 bin 807 tanesini bina-bağımsız bölüm, 2 bin 359 tanesini arsa-arazi oluşturuyor. Yabancıların en fazla rağbet ettikleri yerler ise turizm beldeleri. Yüzde 87'si Antalya, Muğla, Aydın ve İstanbul'a ait. En çok satışın yapıldığı 10 il şöyle: Antalya, Muğla, Aydın, İstanbul, İzmir, Hatay, Mersin, Bursa, Çankırı, Balıkesir.

Türkiye'de mülk edinmek isteyen yabancılar için stratejik ve güvenlik sınırlaması bulunuyor. Yabancılar askerî yasak bölgeler ile askerî güvenlik bölgelerinin tamamında, petrol, doğalgaz, enerji tesisleri gibi özel güvenlik bölgelerine 400 metre kadar mesafede taşınmaz sahibi olamıyor. Herhangi bir yabancı taşınmaz edinmek istediğinde öncelikli olarak o taşınmaz konusunda yetkili komutanlıklardan bilgi alınıyor.

İki ülke arasındaki anlaşma gereği Yunan vatandaşları Türkiye'nin kıyı ve hudut bölgelerinde miras yolu dışında taşınmaz alamıyor. Türk asıllı Yunan vatandaşları ise askerî yasak bölge ve güvenlik bölgeleri dışında her yerden taşınmaz edinebiliyor. Yunan vatandaşlarına ait 12 bin 524 taşınmazın 11 bin 496'sı Türk asıllı kişilere ait. Türkiye'nin hassas yörelerinden Trabzon, Kars, Van, Ardahan illerinde yabancıların mülk satış dökümü de bulunuyor. Trabzon'da en fazla Alman, Avusturya, İran ve Hollandalıların taşınmazı bulunuyor. Kars'taki 12 taşınmazın tamamı İranlılara ait. Ardahan'daki 1 taşınmaz sahibi de Danimarka vatandaşı. Van ilinde ise yabancılara ait herhangi bir taşınmaz yok. Türkiye'nin diplomatik olarak tanımadığı Ermenistan devleti ile taşınmaz edinimi anlaşması bulunmuyor.

Yabancıların Aldıkları Taşınmaz Mal Alanı
1942 - 4.042
1956 - 8.975
1962 - 25.067
1973 - 7.697
1984 - 55.483
1992 - 15.582
2001 - 1.902
2002 - 2.454
2003 - 2.310
2004 - 5.274

Bugüne kadar hangi ülke vatandaşlarına ne kadar taşınmaz satıldı
Yunanistan - 12.526
Almanya - 12,269
İngiltere - 7,347
Suriye - 4,616
Hollanda - 1,882
KKTC - 1,031
ABD - 1,025
Avusturya - 1,019
İtalya - 1,012
İrlanda - 1,011

Yabancıların en çok taşınmaz aldığı 10 il
İstanbul - 9,991
Antalya - 8,965
Muğla - 5,178
Bursa - 4,368
İzmir - 4,196
Hatay - 3,568
Aydın - 3,514
Mersin - 1,236
Gaziantep - 972
Balıkesir - 872