Platform Garanti Güncel Sanat Merkezi'nin "İstanbul Misafirleri Programı" kapsamında Türkiye'de bulunan mimar ve sanatçı Celine Condorelli'nin düzenlediği "Destek Üzerine" adlı konuşma dizisinin üçüncü buluşmasının konuğu Andrea Phillips oldu. 23 Ocak 2009 tarihinde gerçekleştirilen konferansta "Demokrasi İnşa Etmek" başlığı altında Phillips, demokrasi konsepti ile kamusal mekan arasındaki ilişki üzerinde durdu. Londra'daki Goldsmiths Üniversitesi Güzel Sanatlar Bölümü okutmanı Andrea Phillips, yaratıcı mekansal çalışmaların, sanatsal etkinliklerin, kamusal mekanın oluşumuna katkısı olup olmadığını sorguladı. Andrea Phillips konuşmasında, politik, kültürel ve kurumsal, çoğu kamusal mekan oluşumunun, öznelerine farklı kullanımları dayatmasının nasıl eleştirilebileceğini gösterdi.
Andrea Phillips'in konuşması, kamusal mekan ve demokrasi arasındaki önemli ilişkiye ve bu ilişkinin kentsel çevre içindeki davranışlarımızla, içinde hareket ettiğimiz ve davrandığımız koşullarla nasıl biçimlendiği üzerineydi. Burada, angaje kültürel pratiklerin kamusal mekanın oluşumunu destekleme becerisi ve böylesi bir birlikteliğin doğasının nasıl olması gerektiği sorgulanıyor.
Konuşmasının başında günümüz kültüründe siyaset üretmek için demokrasi konseptinin nasıl katılıma dönüştüğünden bahseden Phillips, bu siyasetin müze mekanının içinde, çevresinde ve dışında angajman ve iştirak içeren mekanlar ve zamanlar yaratmayı öne süren güncel sanat çalışmaları yoluyla ifade edilen türden bir siyaset olduğunu söyledi. Hem müzelerin daha geniş bir izleyici kitlesine erişmek için içine girdiği çabaları, hem de sanatçıların mekansal ve zamansal manipülasyona dayanan işlerini bu siyasetin bir parçası olarak inceleyebileceğini belirttikten sonra, Liam Gillick, Support Structure ve Martin Beck gibi sanatçıların çalışmalarından örneklerle savunmasına geçti.
Phillips, dört başlık altında sunduğu argümanını şu şekilde fomüle etti:
- Katılım, demokrasi için kullanılan başka bir kelimedir. Amacı daha geniş ve doğrusal olmayan bir performans anlayışına yer vermektir.
- Bu çeşit katılımcı bir demokrasi boş mekanda vuku bulan bir eylem ya da olaydır.
- Bu mekanı kullanmaya niyet eden sanatçılar, bilinçli ya da bilinçsiz olarak bu mekanının ikilemini yansıtan işler üretmektedirler.
- Bu boş mekanı doldurma paradoksu, çoğunlukla katılımcı, demokrasi içinde sergilemek ve iştirak etmek için paradoksal yapısını ortaya çıkaracak formüllere ihtiyaç duyan işler üretmektedir.
Birmingham'ın merkezinde yer alan EastsideProjects'in açılış sergisi olan "This is the Gallery and the Gallery is Many Things" isimli sergiden görseller ve burada sergilenen işlerden örneklerle, sergiye katılan sanatçıların mimari mekana yaklaşımlarını açıkladı. Zaman içinde burada işlerini sergileyecek sanatçıların yaptıklarıyla yavaşça dönüşecek olması düşünülen mekanın "boş"luğunun, serginin merkez noktasını oluşturduğu söylendi. Bir sonraki örnek, mimar ve sanatçı Celine Condorelli ile sanatçı Gavin Wade'in kurduğu Support Structure tarafından, Portsmith Multicultural Center'in davetiyle Portsmith içinde ve çevresinde yaptıkları işlerdi. Başkaları tarafından içi doldurulacak strüktürler kurma temeline dayanan bu işte, diyalog oluşturmak üzere ortaya konan bir dizi soru ön plana çıkıyor. Conderelli'nin deyişiyle Support Structure "fikir ve metodolojilerin esnek kaldığı bir dizi egzersiz ve prova" demek. Bu nedenle mükemmel bir nihai ürün beklenmeyen çalışmalar, demokrasinin inşası ile doğrudan ilişkili. Fazlardan oluşan Support Structure'ın her aşamasının, sunulan fiziksel, yol gösterici bazen de kavramsal strüktürler paydaşların katılımı ile değişmesi sağlanıyor.
"Boş" kabul edilen kamusal alan konusunda 19. yy'da yazan filozof Claude Lefort'yu alıntılayarak, Lefort'nun gücün merkezine yerleştirdiği boş mekan hakkında, onun öz birliğinin değiştirilemez olduğu ifadesinin gözden geçirilmesi gerektiğini söyledi. Phillips'e göre bunun nedeni bu mekanın günümüzde sanatçılar ve diğer kültür üreticileri tarafından aksini gösteren işlerle dolduruluyor olması.
Phillips, ikinci argümanını da bu şekilde temellendirdikten sonra üçüncü ve dördüncü argümanlarına Jacques Rancière'in "Hatred of Democracy" isimli eserinden uzun bir alıntı ile devam etti: "Demokrasi, idare çeşitlerini sınıflandırmak amacıyla objektif kriterler tanımlamak niyetinde olan uzmanlar tarafından uydurulmuş değildir. Tam tersine, ayırt edilememesi, şekilsiz, viyaklayan bir sürü oluşturan eşit adamlardan oluşan bir birliğin gücünü göstermek, bunun sosyal düzene, kaosun ise doğal düzene ait olduğunu anlatmak için icat olunmuştur. Demokrasiyi anlamak, kelimenin içindeki, tehlikede olan güçlüğü duymaktır." Kamusal mekanın yeni formlar icat etmek için bir toplanma noktası olarak algısında, şimdilerde bir değişiklik olduğunu, bunun daha teatral bir şekil aldığını savunan Phillips, Antonin Artaud ve Bertold Brecht'in temsilcisi sayıldığı iki tür tiyatrodan faydalanarak bu tezini savundu.
Konuşmasının sonunda sorulara geçildiğinde, son derece yoğun ve teorik bir sunum yaptığı şeklinde eleştiriler alan Phillips, anlattıklarının üzerinden geçerek işinin bu olduğunu söyleyerek kendini savundu.