Gelecekte mimari ne boyutlara ulaşır bilinmez ama tasarımları ile hayallerdeki geleceği yaratan, çağın ilerisinde, başka bir zaman diliminde yaşayan mimarlardan biridir "Zaha Hadid". Eserleri ya günümüz teknolojisinin el verdiği ölçüde hayata geçirilebiliyor ya da gerçekleşemiyor. Bu nedenle Azerbeycan'ın başkenti Bakü'de halen inşaat halinde olan "Haydar Aliyev Kültür Merkezi Projesi" tamamlandığında çağın en önemli projelerinden biri olacak.

Yapı, Azerbeycan'ın ölümsüz lideri Haydar Aliyev'in adını taşıması nedeniyle yerel otoriteler ve halk tarafından da özel ilgi görüyor, heyecanla bekleniyor. Bu ilginin bir diğer nedeni ise şehir genelindeki binalardan farklı, yepyeni bir mimari anlayışa sahip olması. Rüzgarların şehri Bakü, pek çok farklı kültürün eserlerini sergiliyor sokaklarında... Bir tarafta 12-15 yy arasında Şirvanşahlar dönemine ait tarihi dokuya sahip İçeri Şehir, bir tarafta 2. Dünya Savaşı zamanında Alman esirler tarafından yapılmış uzun konut blokları, diğer tarafta Rus esareti döneminde yapılan opera binaları, kiliseler... Ve şimdi de içinde bulunduğumuz yüzyılın da ötesine geçmek istercesine tasarlanmış hi-tech binalar.



Azerbeycan'ın içerisinde bulunduğu yapılanma, şehrin siluetini de tamamen değiştirmeyi amaçlayan ciddi boyutlarda bir oluşum ve bu oluşuma Türk, Kore ve İngiliz şirketleri başta olmak üzere çok sayıda yabancı yatırımcı katkıda bulunuyor. Şehrin eskimiş, gri renge bürünmüş görüntüsünden uzaklaşma ve yenilenme konusundaki iddasını çalıştığı mimari şirketlerden de anlamak mümkün. Zaha Hadid, Hook&Partners, Jean Nouvel bunlardan sadece birkaçı.

Haydar Aliyev Kültür Merkezi projesinde yüklenici firma, Antalya Havalimanı ve Adnan Menderes Havalimanı gibi büyük projelere imza atmış IC Oteller zincirinin sahibi İçtaş AŞ. Şirket, Azeri ortağı Azersun ile "DİA Holding" olarak yurtdışında çok sayıda inşaatı yürütüyor.



Proje kapsamında ana bina, otopark, bağlantı tüneli, teknik merkez ve peyzaj alanları bulunuyor. Temelleri Eylül 2007'de atılan binanın otopark kısmı tamamlandı, yer altındaki dört katlı otoparkın üstüne ve peyzaj alanları içerisinde Zaha Hadid tarafından havuzlar, yeşil alanlar ve rampalar tasarlandı. Hummalı bir çalışma ile 5 Mayıs 2009 tarihinde teslimi hedeflenen rekreasyon alanları ve otopark, istenirse işletmeye açılabilecek.

Ana bina fonksiyonları açısından incelendiğinde üç bölüme ayrılıyor. Geçici ve sürekli sergilemenin olduğu müze bölümü, konser, gösteri ve toplantıların yapılabileceği çok amaçlı salonlar ve oditoryum bölümü ve sekiz katlı kütüphane bölümü. Ana binanın açılışı için hedeflenen tarih ise Mayıs 2010. Bu tarihi etkileyen en önemli faktör, hiç kuşkusuz üst noktası 74 metre olan ve geniş bir açıklığı geçen eğrisel formlu dış kabuğun sistem detaylarının çözülmesi, imalatı ve montaj süresi. Kabuğun taşıyıcı sistemi uzay kafes olarak, bu konudaki öncü firma Mero tarafından imal edilecek. Ayrıca çift eğrilikli üst örtü ve iç kabuğun sistemi için çok sayıda maket yapılıyor. İç ve dış kabuk kaplamalarında kullanılması düşünülen cam elyafı katkılı beton veya alçının özel kalıplara dökülmesiyle hazırlanan modüller tek cidar için hesaplandığında 48.100 m² alanı örtüyor ve eğrisellik nedeniyle yaklaşık 23.000 farklı kalıp çıkıyor. Binanın dış formundaki eğrisellik iç mekanlara ve özellikle tüm yüzeyleri doğal ahşap olarak tasarlanan 1.200 kişilik odiyoryuma çok başarılı bir şekilde taşınıyor.


Eskiyi tekrarlamak yerine, insanın hayal gücünü zorlayan tasarımlarıyla tanınan Zaha Hadid'in yaklaşımı gibi yenilik getirebilmek, herkesin ufkunu genişletecektir. Sonuçta kentin mimarisinden tamamıyla farklı, Bakü'de hiç olmayan bir bina inşa ediliyor ve inşa edilen kültür merkezi şehrin kültürünü değiştiriyor. Bu gelişimi, yapının 2010 yılındaki açılışının ardından kolaylıkla gözlemleyebileceğimizi düşünüyorum.