Fatih fethetmeden evvel Konstantinopolis adıyla anılan İstanbul, şimdilerde 2010 Kültür Başkenti olma yolunda gönülleri fethetmeye hazırlanıyor. Ayasofya Müzesi'yle Topkapı Sarayı ve daha birçok tarihi kültürel yapısıyla ziyaretçisi hiç eksik olmayan İstanbul'u tanımak aslında sanıldığı kadar kolay değil. Ayasofya Müzesi Başkanı Doç. Dr. A. Haluk Dursun'a göre İstanbul'u tanımak için onun "derununa aşina olmak" gerekir.

Kız Kulesi, Boğaz'ı, tarihi yapıları içinde barındıran İstanbul, son zamanlarda 2010 İstanbul Dünya Başkenti olma arifesinde daha da dikkat çekmeye başladı. Son olarak ABD Başkanı Barack Obama'nın da İstanbul'u ziyaret etmesi üzerine gözler yine İstanbul'a çevrildi. Söz konusu İstanbul olunca iş biraz da tarihe yolculuk gerektiriyor. İstanbul'u tanımak için yıllarını harcayan Ayasofya Müze Başkanı Doç. Dr. A. Haluk Dursun, İstanbul'u tanımayı "Derununa aşina olmak" cümlesiyle bütünleştiriyor. Haluk Dursun, birçok yönüyle hayatını İstanbul'u tanımaya, doğru şekilde tanıtmaya adamış bir tarihçi. Müze Müdürü olarak ön planda olsa da, aynı zamanda bir akademisyen, gazeteci ve fotoğrafçı kimliğiyle karşımızda. "Ömür biter, İstanbul bitmez" diyerek bu kenti karış karış geziyor, meraklılarına gezdiriyor.

İstanbul'un bir kültürü, geleneği olduğunu söyleyen Dursun, kenti tanımak için önce Bizans eserlerinin bilinmesi gerektiğini düşünüyor. Elbette ki bu eserlerin başında da Ayasofya Müzesi geliyor. Dursun, Ayasofya'nın "Bizantik" Doğu Roma'dan kalan bir yönünü hatırlatırken, Bizans eserleri görülmeden İstanbul tanınamaz. İstanbul'u bir yüzeyden, satıhtan görmek var, bir de derinliğine girmek var. Bunun için altyapıyı bilmeniz lazım. İstanbul'un kültürüne âşina olmanız lazım" diyor.

Meraklıları İstanbul'u Geziyor
Haluk Dursun, müze müdürlüğü görevinde olduğu zamandan bu yana bu konferanslardan önce, Ayasofya Müzesi başta olmak üzere Sultanahmet'te bulunan tarihi yapıları gezdiriyor. Haluk Dursun'un faaliyetleri bunlarla da sınırlı değil. İstanbul'daki mimari mirasımızı her yönüyle bilmemiz gerektiğini düşünen Dursun, Marmara Üniversitesi'nde İstanbul'un tarihi mekanları adında bir ders vermeye başlamış. Dursun, internet gruplarının üyeleriyle sık sık bir araya gelerek, İstanbul'u geziyor. Yalnız gruba dâhil olmanın bir şartı var. O da verilen listedeki kitapları okumak.

Ayasofya Cansız Taşlardan İbaret Değil
Haluk Dursun, Ayasofya Müzesi'nin cansız taşlardan, sütunlardan ibaret olmadığına dikkat çekerken, "Müzeyi tanıtırken, içinde Osmanlı'dan Doğu Roma'dan kalma eserler olduğunu anlatıyorum. İçindeki parçalar bazen Helenistik dönemden kalma su küpü de olabiliyor, Osmanlı dönemine ait Hünkar Kasrı da olabiliyor. Burası sadece cansız taşlardan, sütunlardan ibaret değil, buranın yaşadığı dönem içindeki özelliğini ön plana çıkararak anlatıyoruz, buraya neden Camii Kebir denmiş, padişahlar niye buraya gelmiş, imparator burada niye taç giyer. Niye Osmanlılar yüzyıllarca top kandilin altında namaz kılmaya bu kadar önem vermişler? Bunlar bizim için çok önemli, bu yüzden müzeyi bu şekilde bilgilendirerek gezdirmeye dikkat ediyorum" diyor. Dursun, İstanbul'un hangi camisinde güzel ezan okunur, en çok da buna dikkat ediyor. "Hangi imamın tilaveti iyidir bilirim, İstanbul'u imamın sesine kadar takip ediyorum. Bazen özellikle bir müezzini dinlemek için bulunduğu camiye gitmeyi tercih ederim. İstanbul'u sadece mekân olarak değil, bütün olarak algılamayı seviyorum."

Ayasofya'nın Müdavimleri Tüm Mahlûkat
Haluk Dursun, İstanbul'un siyasetin önemli isimleri arasında yer alan ve en son ziyaretçilerinden ABD Başkanı Barack Obama'ya eşlik edenlerden biriydi. Bundan önce Papa'ya da Ayasofya'yı tanıtan Dursun, ziyaretlerin müzenin tanıtımından sçok İstanbul turizmine yaradığını söylüyor. Dursun, Obama'nın ziyaretinde bir diyalog arasında geçen kadrolu kediler konusunun bir espri niteliğinde olduğunu hatırlatırken, "Ben burada bulunan kedilere Bizans kedisi diyorum. Kediler burada Bizans'tan kalma emanet olarak görülüyor ve onlara dokunulmuyor. Müzeye Papa ve Başkan Obama da geldiğinde bu kediler tarafından karşılandı, bu yüzden Başkan Obama'ya da bu kedilerin protokol kedisi olduğunu söyledim. Burada güvercinler de var köpekler de, burası tüm mahlûkatıyla yaşayan bir mekân" diyor.

Aslında Dursun'a göre bu kentin her karışı gezmeye değer ama o, hazırladığı 'İstanbul'da 40 Yılım', 'Can Gözüyle İstanbul' kitaplarında İstanbul'da ilk görülmesi gereken tarihi mekânları listelemekle yetinmiş.

İstanbul'un Görülmezse Olmazları
Haluk Dursun'un listesinden bir örnek;
-Topkapı Sarayı
-Çinili Köşk
-Galata Mevlevihanesi,
-Yenikapı Mevlevihanesi,
-Yahya Efendi Dergâhı,
-Aziz Mahmut Hüdayi,
-Sümbül Efendi
-Türk İslam Eserleri Müzesi