Bursa'da arıtma tesisi bulunmayan bazı bölgelerin yasayla tanınan ek sürenin 13 Mayıs'ta dolmasına rağmen harekete geçmemesi sanayiciler arasında tartışma ve suçlamaları da beraberinde getirdi.
Arıtma tesisi bulunmayan bölgelere yasayla tanınan 3 yıllık ek sürenin mayıs ayında dolması, Bursa'nın doğu ve batı yakasındaki sanayi bölgeleri arasında haksız rekabet tartışmasına yol açtı. Kentin doğu bölgesindeki sanayi kuruluşlarının arıtma için yüksek miktarda katılım ve işletme bedeli öderken arıtması bulunmayan işletmelerin maliyet avantajı sağladığı öne sürüldü.
Resmi Gazete'de 2006 yılında yayımlanan 2872 sayılı Çevre Yasası'na göre arıtma tesisi yapmayan sanayicilere, bir yılı temrin planı ve proje hazırlama, iki yılı da tesisi kurmak üzere verilen süre 13 Mayıs'ta son buldu. Bu süre zarfında bazı işletmeler kendi olanaklarıyla tesislerini hayata geçirirken henüz altyapılarını tamamlayamayan sanayi bölgeleri finans desteği bulamadıkları için arıtma tesislerini kuramadı. Kentte, Yeşil Çevre Arıtma Tesisi doğu bölgesindeki yerleşim birimleri ve sanayi tesislerinin atıklarını temizlerken BTSO, Nilüfer ve Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi de kendi arıtma tesisleriyle üyelerine hizmet veriyor. Ancak sanayileşmenin yoğun olduğu bazı bölgelerde halen arıtma tesisleri bulunmuyor.
Yeşil Çevre Arıtma Tesisi İşletme Kooperatifi Genel Müdürü Ziya Güney, bazı yerlerde arıtma tesisi bulunmayışının, haksız rekabete neden olduğunu belirterek yetkililere bu bölgeler hakkında yasal işlem başlatma çağrısında bulundu.
Sanayicinin maliyetlerini artırıyor
Bursa'nın gerek evsel gerekse sanayiden kaynaklanan atık suların yarattığı kirliliği önlemede Türkiye genelinde ilk arıtma tesislerini kurmaya başlayan kentlerden biri olduğunu ancak kentin içi ve yakın çevresindeki endüstriyel işletmelerin halen arıtma tesisine sahip olmadığını kaydeden Güney, "Kooperatifimiz, Yıldırım-İsabey bölgesindeki sanayi tesisleri, Gürsu OSB, Kestel OSB, Kestel Sanayi Bölgesi, Barakfaki Sanayi Bölgesi, Kestel ve Gürsu ilçe merkezlerine hizmet veriyor. Bugüne dek 16 milyon dolar para harcandı. Bu yatırımların sadece 1.5 milyon doları BUSKİ tarafından, geriye kalanı ise üyelerimiz tarafından karşılandı. Atık su oranına göre kimi sanayi kuruluşları 500 bin dolar, kimleri ise 1 milyon dolar katılım bedeli vermek durumunda kaldı. Ayrıca her ay işletme bedeli ödüyorlar. Bu durum yaklaşık 300'ü bulan üye sanayicilerimizin maliyetlerini artırıyor. Ancak günümüze kadarki süre içerisinde Samanlı, Vakıf, Kumlakalan, Hasanköy yerleşim birimlerinde, Kayapa ve Hasanağa ile Görükle vb yerlerde, ayrı ayrı veya müşterek arıtma tesisleri kurmadıkları bilinmektedir. Bu durum, başta Nilüfer Çayı olmak üzere çevre kirliliği açısından büyük bir sorun teşkil etmekle kalmayıp, ayrı ayrı veya müşterek arıtma tesisi kuran ve bu konuda yatırım bedeli ödeyen, halen de periyodik olarak işletme bedeli ödemekte olan sanayicilerimiz arasında haksız rekabete sebep olmaktadır" diye konuştu.
Güney, Yeni Çevre Kanunu'nun geçici 4'üncü maddesi ile arıtma tesislerini yapmayan sanayicilere son kez verilen sürenin dolduğunu, ancak yine de bu zorunluluğun yerine getirilmediğini savundu.
Batı yakası suçlamalara katılmıyor
Referans'ın sorularını yanıtlayan Hasanağa Organize Sanayi Bölgesi (HOSAB) Bölge Müdürü Hüseyin Kaplan ise haksız rekabet iddiasına katılmadıklarını belirterek arıtma tesisi olmasa da sanayicilerin altyapı katılım payı ödediğini söyledi. "Ne rekabeti, fabrikalar zaten iflas ediyor" diye konuşan Kaplan, sözlerini "Biz daha çevreciyiz. 6 trilyon liralık altyapı yatırımı gerçekleştirdik. Altyapı olmadan, arıtma tesisi yapmanın anlamı yok. Bu nedenle önce altyapısını yaptık. Şimdi arıtmayı en kısa zamanda nasıl yaparız diye para arıyoruz. İlgili makamlara da bilgi verdik. Zaten bizde proses atık yok, evsel atık var. Biyolojik arıtma kucağız. Kredi almak için banklarla görüşmelerimiz sürüyor" diye sürdürdü.
Önce mevcut tesislere baksınlar
Kentin batı yakasında faaliyet gösteren bir diğer bölge olan Kayapa'nın Sanayici ve İşadamları Derneği Başkanı Ayhan Korgavuş da öncelikle mevcut arıtma tesislerinin doğru dürüst çalıştırılması gerektiğine dikkat çekti. Bölgelerinde sadece evsel atık üretildiğini, bu nedenle aynı kıyaslama içerisine dahil edilmeleri halinde haksızlığa uğrayacaklarını iddia eden Korgavuş, şunları söyledi: "Arıtma olan bölgelerde, bu tesisler ne derece çalışıyor, ne ölçüde kullanılıyor. İsim vermek istemiyorum ama bazı bölgelerde göstermelik olarak var. Kanayan yara bu. Öncelikle mevcutlar doğru kullanılsın. Biz zaten kimyasal atık üretecek firmalara izin vermiyoruz. Çevre konusunda hassasız. Bu nedenle de haksızlığa uğramak istemiyoruz. Arıtma ile ilgili olarak bağlı bulunduğumuz Nilüfer Belediyesi'nin Başkanı Mustafa Bozbey ile bir araya gelip görüşeceğiz."