Yazının başlığı bir soru olunca, yazıda cevabını bulacağınızı zannedersiniz diye öncelikle uyarayım istedim. Sorduğum bir soru. Ve ben bu sorunun cevabını bilmiyorum. Soruyu da cevabını bilen ve sizi sınayan veya bilgilendiren kişi olarak değil, tamamen sorunun cevabını bilmeyen ve öğrenmek isteyen biri olarak soruyorum.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi adına "Kentsel Dönüşüm Projesi" diyor. Mimarlar Odası "Şehircilik söylemi ile imar affı" diye adlandırıyor yapılanı. Devam ediyor ve yapılan "kentsel talanın yeniden düzenlenmesidir" diyorlar. Bilimsel söylemle, tarihi kent merkezleri gerekçe gösterilerek, yasadışı işgal bölgelerini kalıcı kılan bir uygulamadır tüm bu yapılanlar.
12 Eylül'ün yıl dönümünde Mimarlar Odası işte böyle zehir zemberek bir açıklama yapıyor ve "kent ve çevre tahribatı sürüyor" diyor. 1982'de çıkan Turizm Teşvik Yasası'nın yüksek rant ve özel çıkar amaçlı projeler olduğunu söylüyor açıklama. Kentsel dönüşüm projesinin "plansızlığı planlama" "yasadışılığı kentleştirme" uygulaması olduğu görüşünde. Ve sonuç yazısında diyor ki "12 Eylül'ün 25'inci yılında yapılmaya devam eden, talana dayalı yapılaşmadır."
Mimarlar Odası'nın düşüncelerine saygı duyuyorum. Ama 25 yıl öncesine inip, bugün yapılanları o gün ile bağdaştırmak nasıl bir mantık anlayamadım. Konu yanlış yapanlara hesap sorulması ise anlarım, ama içerik başka sonuç bambaşka.
Kentsel dönüşüm projelerine, bu güne dek bu kadar cesaretle gidilemediğini hatırlatmak isterim. Deprem odaklı kentsel dönüşüm projesine mi atıfta bulunuyorlar , yoksa "Süleymaniye'deki eski yapılar restore edilmesin" mi diye düşünüyorlar anlayabilmiş değilim.
Gayrimenkul ve bu içerik ile yapılan tüm geliştirme ve dönüşüm projeleri dünyanın her yerinde rant doğurur. Engellemek mümkün değildir. Birileri mal sahibidir, birileri yatırımcı. Birileri duyumlar ve oluşabilecek olan yeni perspektif kurgusu ile risk satın alır , para bağlarlar. Birileri hazırı satın alırlar. İstanbul'un tarihi silueti içinde yeniden yapılanması için milyonlarca dolar fon açan Avrupalı korkmuyor olacaklardan, Mimarlar Odası feryat ediyor.
Günün ipucu; Biri bana desin ki keşke Turizm Teşvik Kanunu olmasaydı ve bu kadar turizm geliri sağlayan bir ülke haline gelmeseydik. Keşke biri bana "Balat ve Fener'deki evleri restore etmeye ne gerek var?" dese. Kalsınlar öylece. Biri de çıkıp, Mimarlar Odası'nın tarihi yarımda konusunda önerisi nedir anlatsa. Mimarlar Odası'na "üzüm mü yiyelim , bağcıyı mı dövelim 25 yıl sonra?" diye soruyorum. Haydarpaşa için bir öneri projeniz var da biz mi bilmiyoruz ? Yoksa Oda'nın siyasi görüş ve her şeye karşı olma mantığı çerçevesinde halkı yönlendirmeye çalıştığını mı düşüneyim ?