Türkiye'nin 20 yıldır gündeminde olan ve ihalesi 3 kez ertelendikten sonra geçen nisan ayında yapılan proje, ihalede 22 yıl dört ay ile en düşük yapım ve işletme süresi veren Nurol-Özaltın-Makyol-Astaldi-Yüksel-Göçay konsorsiyumu tarafından gerçekleştirilecek.
Halen Yüksek Planlama Kurulu'nun incelemesinde bulunan proje, yap-işlet-devret modeliyle yapılacak ve 6,5 milyar dolara malolacak.
Ne var ki proje şu sıralarda farklı bir boyutuyla gündemde ve yapımına nereden başlanacağı noktasında Egeli sanayicilerin baskısı altında.
Gelişmeleri ilk kez 23 Ağustos'ta Sabah Gazetesi'nde yayımlanan Okan Müderrisoğlu'nun "Otoyola daha kazma vurmadan İzmir-Bursa çekişmesi başladı. Projenin Bursa'dan başlaması halinde İzmir'in geri kalacağını savunan Egeli sanayiciler bu kaygılarını Ankara'ya da iletti" başlıklı haberinden öğrenmiştik.
Ardından İzmirli sanayicilerin Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım'la görüştükleri haberleri de geldi.
Şimdi burada bir şeyin altını çizmek istiyorum.
Her ne kadar "İzmir-Bursa çekişmesi başladı" denilse de Bursa'da bu konuda yapılan hiçbir şey yok ve ne bir çekişme ne de bir kaygı yaşanmıyor. Yani çekişme tek yanlı!
Şartnamede ne yazıyor?..
Bursa'nın dışında neden böyle bir fırtına koparıldığını, neler olup bittiğini, otoyol ihalesini kazanan konsorsiyum içinde yer alan Göçay İnşaat'ın Başkan Yardımcısı Erdal Eren'le konuştuk.
Yönelttiğim soru üzerine Eren "İzmirliler otoyol yapımına İzmir'den başlanmasını istiyor, böyle bir dilekleri var" dedi, ancak bunun olamayacağını şöyle anlattı:
"İhale şartnamesi var. İhalenin 1.etabı Gebze, İzmit Körfez Geçişi ve Orhangazi'ye kadar olan kısım. Devlet öyle ihale etmiş. Dolayısıyla her halükarda inşaat da 1.etaptan, körfez geçişinden başlayacak."
Sonrasında Eren'le aramızda şu konuşma geçti.
Soru: Bu değiştirilebilir mi?
Cevap: Hayır... Yetişmez o zaman. Proje fizibilite açısından finanse edilir olmaktan çıkar. Çünkü beklenen en önemli gelir köprü üzerinde. Bu yolun yapılmasıyla ilgili önem katsayısının 1.derecesi zaten köprü. Yani İzmit Körfezinin etrafından dolaşan yolun ülke ekonomisine ve trafiğe getirdiği zararları önlemek için bu köprü projelendirilmiş. Hatırlarsınız, 1990'lı yıllarda tek başına köprü yapımı ihale edilmişti. Şimdi Bursa-İzmir otoyolu da bunun içine ilave edildi. Dolayısıyla köprü yapımı öncelikle başlayacak. Köprü devam ederken otoyolun geri kalanını yapmak üzere bir yandan Bursa'dan aşağı giderken, bir yandan İzmir'den yukarıya doğru gelebiliriz. Yani İzmir'den de başlatılabilir. Aynı anda 2-3 noktada birden de başlayabilir. Tek şantiye ile yukarıdan aşağı yapa yapa gidelim şeklinde bir düşünce zaten uygun olmaz. Ama köprüden sonra olacak işler bunlar.
Bursa için sorun yok...
Soru: O zaman bu konu İzmir ile Bursa'yı neden karşı karşıya getirdi?
Cevap: Hiç gerekli olmayan bir şeydir açıkçası Bursa açısından. Çünkü Bursa'yı burada ilgilendiren en önemli kesim, köprünün yapılıp Bursa'nın İstanbul'a bağlanmasıdır. Zaten dediğim gibi başta köprü yapılacak. Mecburuz köprüden başlamaya. Çünkü bu işin en uzun, en zor etabı 1.etap ve köprü.
Soru: Köprü finansman da sağlayacak tabi?
Cevap: Bu otoyolun trafik gelirleri açısından en fizıbıl olan kesimi köprü. Yani dolayısıyla köprüyü bir an önce bitirmek tek doğru yol. İkincisi, zaten şartnamede de öyle yazıyor. En başta köprüye başlanması öngörülmüş. Yani biz "köprüyü şimdi yapmayacağız, İzmir'den otoyolu yapalım" deme şansına sahip değiliz. Zaten bu işin aslı da köprü için yapılıyor. Köprü yapılırken Bursa-İzmir arasındaki otoban da köprüyle beraber ihale edilsin, köprünün fizibilitesi otobanı da yapılır hale getirsin diye düşünüldü.
Böylece Eren, projeye neden İzmir'den başlanamayacağını çok net bir biçimde ortaya koymuş oldu ve iş programının start noktasını da gösterdi.
İstanbul-İzmir otoyoluna ilk kazmanın ne zaman vurulacağına gelince.
Önce YPK kararı çıkacak, ardından ihale sözleşmesi imzalanacak, sonrasında ise kredi temini için 1 yıllık süre devreye girecek. Bulunan kredinin Hazine tarafından onayı da dikkate alındığında projeye başlanması en erken 1 yıldan önce olacak gibi görünmüyor.