Ulaştırma Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Suat Hayri Aka, Hicaz Demiryolu Projesi hayata geçtiğinde İstanbul'dan yola çıkan bir trenin, 24 saatte Mekke'de olacağını söyledi. Türk Amerikan İşadamları Derneği'nin (TABA /AmCham) düzenlediği iftar yemeğine katılan Aka, 100 yıl aradan sonra yeniden canlandırılması planlanan Hicaz Demiryolu ile ilgili çalışmaları anlattı.
Hicaz Demiryolu'nun yeniden hayata geçirilmesi için Türkiye, Ürdün ve Suudi Arabistan'ın ortak karar vermesi gerektiğini söyleyen Aka, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) Genel Müdürlüğü, bu anlamda gerekli girişimleri sürdürdüğünü belirtti. Aka şöyle konuştu:
"Hicaz Demiryolu'nun tekrar canlandırılması için İstanbul-Ankara-Konya yüksek hızlı demiryolu hattı inşası devam ediyor, Konya-Karaman-Adana sınır rehabilitasyon projesinin yapımına da kısa süre içerisinde başlanacak. Marmaray Projesi'nin yanı sıra İstanbul-Edirne Hızlı Tren Projesi de tamamlandığında Suudi Arabistan yarımadası ile Avrupa, Türkiye üzerinden modern bir demiryoluyla bağlanmış olacak."
Projeye Türkiye'nin hızlı tren istasyonlarıyla başladıklarını ifade eden Aka, Suriye ve Ürdün'ün çalışmalara 2010'da başlayacağını dile getirdi. Suudi Arabistan'da ise çalışmaların 2012'de tamamlanmış olacağının altını çizen Aka, "Proje tamamlandığında İstanbul'dan yola çıkan bir tren, 24 saatte Mekke'de olacak" dedi.
4 milyon liraya mal oldu
Yapımına 2. Abdülhamit zamanında başlanan Hicaz Demiryolu'nun o zamanki maliyetinin 4 milyon lira olduğu ve bu tutarın 1901 yılı devlet bütçesinin yüzde 18'ine denk geldiği tahmin ediliyor. Suriye'nin başkenti Şam'dan başlayıp Medine'ye kadar uzanan demiryolunun o günkü toplam uzunluğu 1.766 kilometre olarak planlanmıştı. Yapımına 1 Eylül 1900'de başlanan projede 17'si Türk, toplam 43 mühendis çalışmıştı.
1.464 kilometresi tamamlanan Hicaz Demiryolu 1 Eylül 1908'de hizmete açılmıştı. 1910'da 198 bin 448 yolcu ve 66 bin ton yük, 1913'te ise 232 bin 563 yolcu ve 112 bin ton yük taşıyan Hicaz Demiryolu 1. Dünya Savaşı ve sonrasında tahrip edilmişti.
Arabistanlı Lawrence ‘Dinamit Emir' oldu
Hicaz Demiryolu, Birinci Dünya Savaşı sırasında Arabistanlı Lawrence lakaplı İngiliz casusu Thomas Edward Lawrence tarafından sık sık bombalanmasıyla gündeme geldi. Patlayıcı uzmanı Lawrence'a bölgede ayaklandırdığı kabileler eylemleri nedeniyle ‘Dinamit Emir' lakabını taktı.
Hacıların rahat seyahati için Şam ile Mekke'yi birleştirmeyi hedefleyen Hicaz Demiryolu, bölgedeki Bedevi kabilelerin engellemesiyle ancak Medine'ye kadar gelebilmişti. Şam ve Medine arası deve kervanıyla iki ayda kat edilen mesafe trenle 55 saate inmişti. Hat, 1914'te savaş patladığında yiyecek, mühimmat ve asker sevkiyatı için Osmanlı ordusunun çok işine yaradı. Bu yüzden de İngilizlerin ilgisi Hicaz Demiryolu'na çevrildi. Lawrence, 1917 ve 1918'de kabilelerin yardımıyla hattı bölüm bölüm havaya uçurdu.