Ed Feiner'ın GSA'da baş mimar olduğu dönemlerde onayladığı Thom Mayne tasarımı

Genel Hükümet Hizmeti’ne (GSA) bağlı mimarların şefi ve Mükemmel Tasarım ve Sanat Programı’nın sahibi olan Ed Feiner’ın 2005 yılının başında emekli olacağını açıklamasıyla tasarım topluluğu bir liderini kaybedeceğini biliyordu. Açıklamanın iki hafta sonrası Feiner’ın Washington tabanlı mimarlık ofisi Skidmore, Owings & Merrill LLP’nin (SOM) müdürü olduğu duyuldu.

Feiner GSA’dayken Thom Mayne ve Richard Meier’e verilen milyarlarca Dolar’lık projelerin tamamlanmasını da yakından takip ediyordu. Feiner’ın düşüncesi, hükümet yapılarında tasarımın silinmez bir parça olduğu yönündeydi.

Metropolis editörlerinden Andrew Yang, Feiner ile GSA’dan kalan mirası, tasarım programlarını uygulamada karşılaştığı zorlukları ve özel sekörün Feiner’ı elinde tutması için verdiği sözlerle ilgili bir söyleşi gerçekleştirdi.

GSA’dan ayrılıp SOM’a katılmanıza sebep olan düşünce neydi?
Benim için çok zor bir karardı, çünkü “Mükemmel Tasarım Programı” dikkat çeken bir başarıya sahip oldu. Bu programın sadece hükümet için değil yerel yönetimler için de başarılı olacağını umut etmiştik.

Sadece devlet projelerindemi çalışacaksınız, yoksa her çeşit projede görev almayı düşünüyormusunuz?
Devlet için bunu tanımlamak oldukça güç. Neler olup bittiğine baktığınız zaman altyapı sorumluluğu verilmiş ancak daha sonra iptal edilmiş çok fazla devlet kurumu bulacaksınız.

New York şehri mükemmel tasarım programı konusunda kendini tamamladı. Yerel firmaların bu gibi programları tamamlamaları için ne gibi zorluklar var?
Birçok devlet kurumunun GSA gibi çalıştıklarını ancak çok kısa bir süre sonra devamını getiremediklerini gözledim. Öncelikle en büyük zorluk olan bürokrasiyle çıkmaza girdiler. “Burada yapamayız” demelerinin nedeni; herşeyin bireysellik ve tanıdık önemli kişilerin olması gerektiğiydi. Eğer birşeyin hallolması için güçlü ilişkileri olan birini tanıyorsanız sizden ne ilk sefer, ne ikinci ne de üçüncü kez geri çekilmiyorlardı.

Tasarım grubuna dahil olmayan birçok müşteri fırsatlarını bilmiyordu. Çoğu zaman müşterilere ben gösteriyordum ufuklarının nereye kadar olabileceklerini. Bu eğitimsel bir süreç.

GSA Programı başarısını gösterdiği için bu kadar iyi biliniyor. New York, Chicago gibi kentlerde başarı için etkisi büyük olacak reformlar yapmak lazım. Tabi bu bir gecede olabilecek birşey değil. Azim çok önemli, biz bir söz uğruna 5 yılımızı harcadık. Verdiğimiz söz de çok sınırlıydı. Dünyayı değiştireceğimizi söylemiyorduk, kamusal mimarlığın kalitesini geliştireceğimizi söylüyorduk.

5 yıl oldukça kısa bir süre, özellikle de tasarım ve inşa sürecinin içinde bulunduğunuzu düşünürsek...
Bu süreyi ben de kısa zaman olarak değerlendirdim, fakat politik çevrede her 4 yılda bir seçim varsa işin ucunda 5 yıl aslında bir yaşam süreci. Birçok insanın neden pes ettiğini bu açıklıyor; çünkü güçlü bir destek için gereken sonuçları kısa sürede elde edebileceğine inanmıyorlardı.

Yakın zamanda, New York Times Dergisi’nde Thom Mayne’in GSA projeleriyle kendini tanıtmasına yer verilmişti. Proje tasarımının sular altında kalmasına engel olacak özellikler nelerdir?
Thom’la ilgili en önemli şey, tasarımın temel konseptleriyle birlikte çalışması, bu şekilde bütçeyi tutturabilmek için herşeyini de kaybetmiş olmuyorsunuz. Bu da şunu gösteriyor ki yapıyı tamamlamak için para bir engel olmaktan çıkıyor.

GSA’dan SOM’a geçişinizde en büyük değişikliğiniz ne oldu?
Aşikar olan şey SOM’da daha çok işbirliği olması, ancak asiller daha çok benim işbirliği yaptığım kişiler oldu. Bu da anlaşmanın derecesini artıran bir faktör. Aynı zamanda karşılaştığım insanlar daha çok müşteri olmaya alışmış kişiler.

Öyleyse, projelerin konusu müşteriler tarafından mı belirleniyor?
Sanırım üzerinde çalışacağım projeler daha geniş yelpazeye ayrılacak. Bu da ilgimi çeken bir nokta. Kariyerimin üretici olduğu geri kalan yıllarda birşey yapacaksam, GSA’nın çalıştığı portfolyo projelerinde yaşamı etkileyen birşeyler yapmayı isterdim. GSA’nın hala başarısını devam ettirdiğini düşünüyorum.