AK Partili Belediye Başkanı Nihat Zeybekci,"Yanıbaşımızdan ölüm dereleri akarken seyretmek bize yakışmaz. Felaketin eşiğinden içeri girmemeliyiz" diyor Denizli Belediye Başkanı Nihat Zeybekci'nin, "Denizli felaketin eşiğinde" sözünün aslında şaşılacak tarafı yok. Tehlikeyi vatandaşın başına geldikten sonra farkedip, "Yılların ihmali, benim suçum değil" diyen başkanlar safına katılmak istemediği için bu açıklamayı yaptığını söyleyen Zeybekci, "Sorumluluğunu taşıdığım kentte halkın esenliği için, kendimi feda ederim ama halkımı asla" diyor. Zeybekci'nin "Uluslararası Şehirleşme, Arazi Kullanımı, Arazi Tahribatı ve Çevre Çalıştayı"ndaki "Felaketin eşiğindeyiz" sözleri, henüz can kaybı olmasa da kentin 9 dere yatağı üzerinde kurulu olmasına bir kez daha dikkat çekti. Marmara Bölgesi'ndeki acı kayıpların hemen ardından yapılan bu açıklama ilgiyi artırdı. Zeybekci, aynı durumun Denizli'nin de başına geleceğini belirterek tehlikenin farkına varılmasını istedi.

Kenti tehdit eden dereleri herkes bilse de bir süre sonra yerleşim alanı olarak seçiliyor. Gökpınar Deresi'ne bağlanan Zeytin Dere ve Hamam Deresi ile Çürüksu'ya bağlanan Kuruçay, Kemer Deresi, Kocadere, Kurudere, Söğütçük Deresi, Akçay ve Karaçay'ın dere yataklarında bulunan onbinlerce insanın hayatı tehlike altında. Bir zamanlar suların sellerin aktığı bu derelerin kenarları şimdi konutlarla doldu.

Şans altı kez güldü
Hızlı sanayileşen Denizli, olumsuzluklarla da yüzyüze geldi. Göçler çarpık kentleşmeyi doğurdu. Konut ihtiyacı, "kaçak" yapılarla karşılanmaya başladı. Son dönemlerdeki çarpık yapılaşmaya göz yumulduğu artık saklanamaz duruma ulaştı. Hata olduğu her sel gelişinde konuşuldu ama sonuç değişmedi, önlem alınmadı. Denizli'de dere yataklarında yapılaşmanın yanlış olduğu, doğa tarafından defalarca kanıtlandı. Kentte 1957, 1975, 1990, 1995, 1999 ve 2005 yıllarında aşırı yağışlardan dolayı dere yatakları taştı. Bugüne kadar 6 kez meydana gelen sel felaketlerinde can kaybı yaşanmazken, büyük maddi hasarlara neden oldu. Yani felaketin eşiğine gelen Denizlililere şans altı kez güldü.

Nereden nereye?

Çeyrek asırlık macera
- Denizli, 25 yıldır hızlı bir sanayileşme sürecine girdi.

- Özellikle tekstil sektöründe milyonlarca dolarlık ihracat başladı.

- Artan refaha paralel olarak çevre sorunları kontrol edilemedi.

- Ortaya çıkan konut ihtiyacı plansız şekilde karşılandı.

- Denizli, "Anadolu Kaplanı" olma yolunda hızla ilerlerken altyapıdaki bedel ödeme ertelendi.

- Göç akını için gerekli altyapı eksiklikleri giderilmedi.

- 1980'de 600 bin olan nüfus 10 yılda 750 bine, 2000 yılına gelindiğinde 850 bine ulaştı.

- Denizli, Türkiye'nin en fazla göç alan ilk 3 ili arasına girdi. Bugün bir milyonu bulan kent, bu nüfus artışı altında inliyor.

En tehlikeli yıllar
- 1995 yılında metrekareye 20 kilogram yağış düştü; Hamam Deresi, Koca Dere, Kuruçay ve Kemer dereleri taştı. İncilipınar, Dokuz Kavaklar, Bakırlı, Karaman, Fatih ve Deliklitaş mahallelerinde bir çok ev sular altında kaldı. Saniyede 75 metreküp debiye ulaşan selde altyapı, içme suyu ve yollarda hasarlar oluştu.

- 1999 yılında saniyede 65 metreküp debiye ulaşan Gümüş Çay'ın geçtiği bölgelerdeki Bereketler ve Üçler'de evler zarar gördü. Gümüş Çay'a bağlanan Kara Çay'ın yatağının molozlarla kapalı olmasından dolayı Cumhuriyet Mahallesi'ndeki evler zarar gördü. Bozburun, Eskihisar, Goncalı ve Pamukkale'de bulunan tarım arazileri sular altında kaldı. Aydın yolunda bir menfez, Goncalı Beldesi yolunda ise köprü yıkıldı.

- 2005 yılında meydana gelen taşkında ise 500 bin TL dolayında maddi hasar yaşandı. Su basan evlerin büyük bir bölümünün dere yataklarında olduğu, dönemin belediye başkanlarınca bu alanların yerleşime açıldığı belirtildi.

35 yılda ciddi bir çalışma yapılmadı
Denizli sel tehdidi altına yaşamaya devam ederken, DSİ işleri tarafından 1957 yılında derelerle ilgili ilk etüt çalışması başlatıldı. 1958'de bir rapor hazırlandı ancak çalışma başlatılmadı. 1966'da yeni bir rapor hazırlandı ama 1992 yılına kadar faaliyette bulunulmadı. Bu süreçte Denizli 1957, 1975 ve 1990 sellerini yaşadı. 1992 yılında ise etüt yapılan yan dere taşkınlarının raporu hazırlanarak, çalışmalara başlandı ama belediyeler dere yataklarının iskana açılmasına göz yumdu. Selleri geciktirecek yeşil alanlar katledilerek, taşkınların önü açıldı. Dokuzkavaklar, Karşıyaka, Cumhuriyet ve Fatih Mahalleleri gibi aşağıda bulunan yerleşimler sel baskınlarına uğradı. Bugüne kadar meydana gelen sel felaketleri maddi kayıplarla atlatılırken, Başkan Zeybekci'nin uluslararası çevre çalıştayında söylediği sözler, bunun daha tehlikeli boyutlara varabileceği endişesi doğurdu.

İşte o sözler
- Denizli şu anda tam anlamıyla bir sel tehdidi altında ve derelerin içindedir.

- Kent, 9 derenin dolgu alanlarının üzerinde.

- Gökpınar, Bağbaşı, Kınıklı, Servergazi, Çamlık, Demokrasi Meydanı, Molla Deresi, Yeşilyurt Vadisi, Gümüş Çay bölgelerinin üst kısımlarındaki dev kayaları sel suları getirdi. O kayalardan tekrar gelmesi yakındır.

- Denizli'nin tamamı bu tehdidin altında.

- Felaket tellallığı yapmıyoruz, halkımızı korumaya çalışıyoruz.

- Yeni bina yapılmasına izin vermiyoruz ancak yüz yıldır bu bölgelerde 10 binlerce insan yerleşmiş. Bu alanların boşaltılması kolay değil.

- Bakırlı, Kınıklı Mehmetçik, Demokrasi Meydanı, Kayhan, Fatih, Anafartalar ve Cumhuriyet Mahallesi dere yataklarının önünde kurulu.